Andoryżak – Wikipedia, wolna encyklopedia

Andoryżak
	Transandinomys
	Weksler, Percequillo & Voss, 2006
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	chomikowate
Podrodzina	bawełniaki
Plemię	Oryzomyini
Rodzaj	andoryżak
	Typ nomenklatoryczny
	Oryzomys talamancae J.A. Allen, 1891
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Andoryżak^[2] (Transandinomys) – rodzaj ssaków z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej^[3]^[4].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 100–151 mm, długość ogona 90–152 mm, długość ucha 18–24 mm, długość tylnej stopy 27–35 mm; masa ciała 39–75 g^[4]^[5].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 2006 roku brazylijsko-amerykański zespół teriologów (Brazylijczycy Marcelo Weksler, Alexandre Reis Percequillo oraz Amerykanin Robert S. Voss) w artykule poświęconym opisowi dziesięciu nowych rodzajów ryżniakopodobnych gryzoni opublikowanym w czasopiśmie American Museum novitates^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) andoryżak środkowoamerykański (T. talamancae).

Etymologia

Transandinomys: ang. trans-Andean ‘transandyjski’; gr. μυς mus, μυός muos ‘mysz’^[1].

Podział systematyczny

Takson wyodrębniony z Oryzomys^[1]. Do rodzaju należą następujące gatunki^[6]^[5]^[3]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[5]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[5]	Podstawowe wymiary^[4]^[5]^[a]	Status IUCN^[7]
	Transandinomys bolivaris	(J.A. Allen, 1901)	andoryżak długowąsy	gatunek monotypowy	lasy we wschodnim Hondurasie, wschodniej Nikaragui, Kostaryce, Panamie, zachodniej Kolumbii i zachodnim Ekwadorze; zakres wysokości: 0–1800 m n.p.m.	DC: 10–14 cm DO: 9–13 cm MC: 39–75 g	LC
	Transandinomys talamancae	(J.A. Allen, 1891)	andoryżak środkowoamerykański	gatunek monotypowy	południowa Kostaryka, Panama i północna i zachodnia Kolumbia, na wschód do północnej Wenezueli, na południe do zachodniego Ekwadoru i skrajnie północno-zachodniego Peru; zakres wysokości: 0–1385 m n.p.m.	DC: 12–15,1 cm DO: 10,5–15,2 cm MC: 47–74 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d M. Weksler, R.P. Alexandre & R.S. Voss. Ten New Genera of Oryzomyine Rodents (Cricetidae: Sigmodontinae). „American Museum Novitates”. 3537, s. 25, 2006. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 257. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 396. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 424–425. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 252. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).
↑ Taxonomy: Transandinomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).

[7] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Weksler&inni-1] M. Weksler, R.P. Alexandre & R.S. Voss. Ten New Genera of Oryzomyine Rodents (Cricetidae: Sigmodontinae). „American Museum Novitates”. 3537, s. 25, 2006. (ang.).

[Cichocki&inni-2] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 257. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 396. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Pardiñas&inni-4] U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 424–425. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[amw-5] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 252. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-6] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).

[8] Taxonomy: Transandinomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-09-14]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]