French
DeutschBawełniak szczeciniasty – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Sigmodon hispidus[1] | |||||
| Say & Ord, 1825[2] | |||||
 | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Infrarząd | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Gatunek | bawełniak szczeciniasty | ||||
| |||||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[16] | |||||
 | |||||
Bawełniak szczeciniasty[17], bawełniak[18] (Sigmodon hispidus) – gatunek ssaka z podrodziny bawełniaków (Sigmodontinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae). W polskiej literaturze zoologicznej dla oznaczenia gatunku Sigmodon hispidus używana była nazwa „bawełniak”[18]. W wydanej w 2015 roku przez Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk publikacji „Polskie nazewnictwo ssaków świata” gatunkowi temu przypisano oznaczenie bawełniak szczeciniasty, rezerwując nazwę „bawełniak” dla rodzaju Sigmodon[17].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Bawełniak szczeciniasty występuje w Stanach Zjednoczonych i Meksyku, od południowej Nebraski, południowo-wschodniego Kolorado i południowo-wschodniej Arizony na wschód do Wirginii, Karoliny Północnej, Karoliny Południowej, Georgii i Florydy oraz na południe przez Teksas do Nuevo León i Tamaulipas, z odosobnioną populacją w dolnym biegu rzeki Kolorado w południowo-zachodniej Arizonie, południowo-wschodniej Kalifornii i skrajnie północno-zachodniej Sonory[19].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1825 roku amerykańscy przyrodnicy Thomas Say i George Ord nadając mu nazwę Sigmodon hispidus[2]. Holotyp pochodził z obszaru rzeki St. Johns, w Florydzie, w Stanach Zjednoczonych[20].
Dane chromosomalne i molekularne oparte o analizy filogenetyczne ograniczają S. hispidus do Stanów Zjednoczonych i dwóch obszarów w północnym Meksyku i wykluczają taksony obecnie rozpoznawane jako S. arizonae, S. hirsutus, S. inopinatus, S. mascotensis, S. peruanus, S. toltecus i S. zanjonensis[19]. Biorąc pod uwagę radykalną rekonstrukcję S. hispidus, jakiekolwiek rozpoznanie podgatunków jest niemożliwe bez nowych badań[19]. Przynależność okazów odniesionych do S. hispidus z meksykańskich stanów Chihuahua i Coahuila wymaga potwierdzenia danymi molekularnymi lub chromosomalnymi[19]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy rozpoznają podgatunków[19].
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Sigmodon: gr. σῖγμα sigma „litera Σ”; ὀδούς odous, ὀδóντος odontos „ząb”; w aluzji do sigmoidalnego wzoru na zębach trzonowych gdy ich korony są zużyte[21].
- hispidus: łac. hispidus „włochaty, szczeciniasty, kudłaty”[22].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 125–227 mm, długość ogona 81–166 mm, długość ucha 16–24 mm, długość tylnej stopy 28–41 mm; masa ciała 100–225 g[23]. Ubarwienie futra w części grzbietowej szare, od spodu przechodzące w jasne. Ogon pokryty drobnymi łuskami, słabo owłosiony[18].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Bawełniak szczeciniasty prowadzi nocny tryb życia. Żyje około jednego roku zamieszkując tereny pól i zarośli. Na żerowisko wychodzi w nocy, jest wszystkożerny i wyrządza wiele szkód w uprawach, szczególnie na plantacji uprawy trzciny cukrowej[18].
Po ciąży trwającej 27 dni w miocie samica rodzi 5-6 młodych[18].
Bawełniak szczeciniasty jest wszystkożerny, najchętniej jednak zjada pokarmy roślinne[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sigmodon hispidus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b T. Say & G. ord. Description of a new species of Mammalia, whereon a genus is proposed to be founded. „Journal of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 4, s. 453, 1825. (ang.).
- ↑ J.J. Audubon & J. Bachman: The viviparous quadrupeds of North America. Cz. 3. New York: J.J. Audubon, 1854, s. 229. (ang.).
- ↑ S.F. Baird. Characteristics of some new species of Mammalia, collected by the U. S. and Mexican Boundary Survey, Major W. H. Emory, U. S. A. Commissioner. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 7, s. 333, 1855. (ang.).
- ↑ F.M. Chapman. Description of a new subspecies of the genus Sigmodon from southern Florida. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 2 (10), s. 118, 1889. (ang.).
- ↑ a b E.A. Mearns. Preliminary diagnoses of new mammals of the genera Sciurus, Castor, Neotoma, and Sigmodon, from the Mexican border of the United States. „Proceedings of the United States National Museum”. 20 (1132), s. 504, 1897. (ang.).
- ↑ O. Bangs. The land mammals of peninsular Florida and the coast region of Georgia. „Proceedings of the Boston Society of Natural History”. 28 (7), s. 192, 1898. (ang.).
- ↑ E.A. Goldman. Five new mammals from Arizona and Colorado. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 31, s. 21, 1918. (ang.).
- ↑ G.M. Allen. An insular race of cotton rat from the Florida Keys. „Journal of Mammalogy”. 1 (5), s. 236, 1920. DOI: 10.2307/1373247. (ang.).
- ↑ Howell 1943 ↓, s. 73.
- ↑ Howell 1943 ↓, s. 74.
- ↑ M.C. Gardner. A new cotton rat from Virginia. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 59, s. 137, 1946. (ang.).
- ↑ E.A. Goldman & M.C. Gardner. Two new cotton rats. „Journal of Mammalogy”. 28 (1), s. 57, 1947. DOI: 10.2307/1375495. (ang.).
- ↑ M.C. Gardner. An undescribed eastern cotton rat. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 61, s. 97, 1948. (ang.).
- ↑ E.R. Hall. Mammals obtained by Dr. Curt von Wedel from the barrier beach of Tamaulipas, Mexico. „University of Kansas Publications, Museum of Natural History”. 5 (4), s. 42, 1951. (ang.).
- ↑ F. Cassola, Sigmodon hispidus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2021-12-10] (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 255. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 22–23, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 386. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Sigmodon hispidus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-12-10].
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 631, 1904. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 401. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- A.H. Howell. Two new cotton rats from Florida. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 56, s. 73–75, 1943. (ang.).