Björn Ulvaeus – Wikipedia, wolna encyklopedia

Björn Ulvaeus

Björn Ulvaeus (2023)
Imię i nazwisko	Björn Kristian Ulvaeus
Data i miejsce urodzenia	25 kwietnia 1945 Göteborg
Instrumenty	gitara
Gatunki	disco, folk, pop
Zawód	autor tekstów, kompozytor
Aktywność	od 1964
Powiązania	Benny Andersson, Agnetha Fältskog, Anni-Frid Lyngstad
Zespoły
Hootenanny Singers (1966–1969) ABBA (1972–1982, 2018–2021)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Björn Kristian Ulvaeus (ur. 25 kwietnia 1945 w Göteborgu^[1]) – szwedzki autor tekstów piosenek, kompozytor, gitarzysta. Współzałożyciel i jeden z wokalistów zespołu ABBA.

Urodził się w Göteborgu, gdzie spędził pierwsze sześć lat życia, po czym wraz z rodziną zamieszkał w Västerviku^[2]. Ma siostrę, Evę-Margaretę^[3].

Muzyką zainteresował się dzięki kuzynowi, Jonowi Ulfsterowi, założycielowi folkowego zespołu West Bay Singers (wcześniej występującego pod nazwą Mackie’s Skiffle Group^[4]), dzięki któremu zaczął grać na otrzymanej od rodziców gitarze^[2]. Wkrótce dołączył do grupy swojego kuzyna, dla której dodatkowo grał na bandżo oraz pisał teksty piosenek^[5]. Po wygraniu lokalnego konkursu talentów podpisali kontrakt płytowy z wytwórnią płytową Polar Music, należącą do Stiga Andersona, za którego namową zmienili nazwę zespołu na Hootennany Singers^[5]. Grupa zyskała dużą popularność w Szwecji m.in. dzięki przebojom „Jag väntar vid min mila” i „Gabrielle”^[5]. Wydali także kilka albumów: Hootenanny Singers (1964), Hootenanny sjunger Evert Taube (1965), Många ansikten/Many Faces (1966), Bellman på vart sätt (1968) i Fem år (1968)^[5].

Pod koniec lat 60. zawiesił karierę muzyczną z powodu powołania do wojska^[5] – trafił do Straży Przybrzeżnej^[6]. Przez dwa lata studiował biznes, ekonomię i prawo na Uniwersytecie w Lund^[4]. Po przerwaniu studiów wydał swoje pierwsze solowe single^[7]: „Raring” i „Fröken Fredriksson” (będące szwedzkojęzycznymi coverami amerykańskich piosenek: „Honey” Bobby’ego Goldsboro i „Harper Valley PTA” Jeannie C. Riley), które zostały ciepło przyjęte przez publiczność^[8]. W 1970 z Bennym Anderssonem wydał album pt. Lycka^[9].

W 1972 wraz z Agnethą Fältskog, Bennym Anderssonem i Anni-Frid Lyngstad założył zespół ABBA, w którym udzielał się m.in. jako współtwórca większości piosenek. W 1974, reprezentując Szwecję z utworem „Waterloo”, zwyciężyli w finale 19. Konkursu Piosenki Eurowizji. Do zawieszenia działalności w 1982 wydali osiem albumów studyjnych: Ring Ring (1973), Waterloo (1974), ABBA (1975), Arrival (1976), The Album (1977), Voulez-Vous (1979), Super Trouper (1980), The Visitors (1981). W 2021 premierę miał dziewiąty album ABBY pt. Voyage.

Po rozpadzie grupy wraz z Bennym Anderssonem rozpoczął twórczość musicalową. W 1984 premierę miał ich musical Chess, nad którym pracowali razem z Timem Rice’em, a napisany przez nich singiel promujący spektakl – „One Night in Bangkok” – stał się wielkim przebojem^[10]. Ponadto w tym okresie podjęli współpracę z rodzeństwem Karin i Andersem Glenmarkami, tj. duetem Gemini, dla których napisali znaczną część materiału na ich dwa pierwsze albumy: Gemini (1984), zawierający m.in. pisany z myślą o ABB-ie singiel „Just Like That”, i Geminism (1987)^[11]. W 1995 z Anderssonem wystawili premierowo kolejny wspólny musical – Kristina från Duvemåla^[12]. W tym okresie odrzucili także propozycję złożoną przez Tima Rice’a do napisania piosenek do filmu animowanego Król Lew^[12]. W 1999 premierę miał ich trzeci musical – Mamma Mia!, którego scenariusz oparty był na przebojach zespołu ABBA^[13]. Spektakl cieszył się dużym zainteresowaniem publiczności, w kolejnych latach wystawiany był m.in. w Australii, Stanach Zjednoczonych i krajach Europy, a także w Chinach^[14]. W 2004 zagrał epizodyczną rolę w minifilmie pt. Our Last Video Ever, który został następnie wydany na płycie DVD jako The Last Video. W 2008 premierę miała amerykańska ekranizacja musicalu Mamma Mia!, nad którą pracował, i w której zaliczył rolę cameo. W 2013 wraz z Anderssonem wystawił premierowo kolejny musical – Hjälp sökes^[15].

W maju 1969 podczas nagrań programu telewizyjnego poznał Agnethę Fältskog^[16], którą poślubił 6 lipca 1971 w kościele luterańskim w Verum, miejscowości leżącej w gminie Hässleholm w Skanii^[2]. Mają dwoje dzieci: córkę Lindę (ur. 1973)^[17] i syna Christiana (ur. 1977)^[18]. W 1980 rozwiódł się z Fältskog, 6 stycznia 1981 poślubił Lenę Kallersjö^[19], z którą ma dwie córki: Emmę (ur. 1982)^[20] i Annę (ur. 1986)^[11]. Mieszkał w Londynie^[21], następnie przeniósł się do Stocksundu^[22].

Deklaruje się jako ateista^[23]. Ateistyczne podejście do wiary pogłębił w nim zamach z 11 września 2001^[23]. Zaangażował się w proateistyczny ruch „Humanisterna” oraz zainwestował część pieniędzy na rzecz rozwoju wydawnictwa Fri Tanke, publikującego ateistyczną literaturę^[23].

Interesuje się nieruchomościami i inwestycjami^[22]. Prowadzi restaurację w Västerviku^[22]. Zakupił byłą główną siedzibę firmy Ericsson w Sztokholmie^[22].

• 1984: Chess (Björn Ulvaeus, Benny Andersson, Tim Rice)
• 1995: Kristina från Duvemåla (Björn Ulvaeus, Benny Andersson)
• 1999–2009: Mamma Mia! (Björn Ulvaeus, Benny Andersson)

• Kommendör av första klassen Królewskiego Orderu Wazów – 2024^[31]

• Marzena Tarka: ABBA. Fenomen i legenda. Bielsko Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013. ISBN 978-83-7642-236-7.
• Claire Welch: ABBA. Anna Ratajczyk (tłum.). Wydawnictwo Olesiejuk, 2013. ISBN 978-83-7844-115-1.