Bobrek (województwo małopolskie) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Bobrek

wieś
Kościół pw. Najświętszej Trójcy
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	oświęcimski
Gmina	Chełmek
Liczba ludności (2009)	2039
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	32-661[2]
Tablice rejestracyjne	KOS
SIMC	0050676
Położenie na mapie gminy Chełmek Bobrek
Położenie na mapie Polski Bobrek
Położenie na mapie województwa małopolskiego Bobrek
Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego Bobrek
50°03′43″N 19°15′15″E/50,061944 19,254167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Bobrek – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Chełmek^[3].

Bobrek położony jest nad Wisłą, nieopodal ujścia z Sołą. Leży w Kotlinie Oświęcimskiej, niedaleko Chełmka (ok. 4 km) oraz Oświęcimia (ok. 4 km). Przez Bobrek przebiega droga wojewódzka nr 933^[4].

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1390 roku w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Bobrek, Bobreg. Nazwa jest zdrobnieniem od słowa bóbr co wskazuje na zamieszkanie tych zwierząt w okolicy^[5] .

Wieś początkowo była własnością szlachecką i do 1390 roku należała do Mikołaja Strzały z Bobrka. Odnotowują ją historyczne dokumenty. W 1402 roku Dziersław Karwacjan „iuvenis” wraz z Janem Ligęzą toczyli spór sądowy o granice pomiędzy Libiążem, a Bobrkiem. W 1408 roku po raz pierwszy został wymieniony obronny zamek w Bobrku, zbudowany przez Jana Ligęzę, który dwa lata później uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem prowadząc własną chorągiew. Po jego śmierci miejscowość wchodziła w uposażenie rodu Ligęzów herbu Półkozic. W 1439 roku Piotr z Bobrka podpisał akt konfederacji Spytka z Melsztyna^[5] [6][7].
Zamek w późniejszym okresie stał się zamkiem zbójnickim, który został oczyszczony ze zbójców za czasów Zygmunta III Wazy. W latach 1768–1772 w miejscowości stacjonowali konfederaci barscy. Po rozbiorach Polski miejscowość dostała się w 1795 roku w granice zaboru austriackiego^[7].

Wieś pod koniec XIX wieku wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1880 roku zajmowała ona obszar 2564 morg w tym 1342 morgi lasu oraz 156 domów, w których zamieszkiwało 882 mieszkańców^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bobrek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[8].

• Zespół kościoła parafialnego pw. św. Trójcy;
• zespół pałacowy: pałac, oficyna, park;
• spichlerz drewniany.

W Bobrku znajduje się zniszczony pałac Sapiehów (wcześniej Potulickich i Ogińskich), zbudowany w stylu neoklasycystycznym w I połowie XIX wieku, oraz czworaki (z muzeum etnograficznym) i drewniany spichlerz z XVIII wieku^[9].

• 
  Spichrz
• 
  Zabudowaia podworskie
• 
  kościół św. Trójcy

W Szkole im. Kardynała Adama Stefana Sapiehy^[10] w Bobrku jest przedszkole, „0” (zerówka) i szkoła podstawowa. W miejscowości znajduje się dom pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Powstał on w 1952 roku w miejsce Zakładu dla Sierot im. Dzieciątka Jezus, założonego w 1884 roku przez Marię z Potulickich Ogińską i jej męża Bogda Ogińskiego, a prowadzonego najpierw przez siostry służebniczki, a od 1918 roku siostry szarytki^[11].

Wieś Bobrek uznawana była za małopolską stolicę ludowego obraźnictwa. Ambroży Grabowski w swoich wspomnieniach nadmienia o dwóch sławnych obraźnikach działających we wsi – Saganie oraz Wojciechu Bryndzy^[12].

W Bobrku znajduje się most drogowy na Wiśle. W 2006 roku otrzymał on imię Benedykta XVI, który mostem tym przejeżdżał 28 maja tegoż roku, udając się do dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz^[13].

W Bobrku prowadzi działalność klub piłkarski LKS Bobrek^[14] występujący obecnie w lidze okręgowej (Wadowice) oraz Ośrodek Jeździecki „Ikarion”^[15].

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki (parafia Przenajświętszej Trójcy).

• Wojciech Bryndza – twórca drzeworytów oraz obraźnik,
• Marek Sowa – polityk, były marszałek województwa małopolskiego, poseł na Sejm VIII kadencji,
• Kazimierz Sowa – polski duchowny.

• Zamek w Bobrku

• Zofia Leszczyńska-Skrętowa: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Cz. I, zesz. 1, hasło: "Bobrek". Wrocław: Ossolineum, 1986, s. 146-147. ISBN 83-04-00129-2.

• Bobrek w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu (online).