Norosz ziemny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Norosz ziemny
Coelotes terrestris
(Wider, 1834)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Rodzina

lejkowcowate

Podrodzina

Coelotinae

Rodzaj

Coelotes

Gatunek

Coelotes terrestris

Synonimy
  • Aranea terrestris Wider, 1834
  • Amaurobius subterraneus C. L. Koch, 1837
  • Amaurobius tigrinus C. L. Koch, 1837
  • Coelotes pabulator O. Pickard-Cambridge, 1889
  • Amaurobius terrestris (Wider, 1834)

Norosz ziemny[1] (Coelotes terrestris) – gatunek pająka z rodziny lejkowcowatych.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten opisany został w 1834 roku przez Widera jako Aranea terrestris. W 1839 C.L. Koch umieścił go w rodzaju Amaurobius, a w 1897 został po raz pierwszy umieszczony w rodzaju Coelotes przez Corneliusa Chyzera i Władysława Kulczyńskiego[2]. Według Wanga należy do grupy gatunków C. atropos[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Samice osiągają od 9 do 13 mm, a samce od 7 do 10 mm długości ciała[4] (inne źródło podaje zakres 10–14 mm[1]). Pokrojem ciała przypomina sidliszowate, od których różni się długimi, dwuczłonowymi kądziołkami przędnymi i brakiem siteczka przędnego. Barwę ciała ma ciemnobrązową ze słabo widocznym jaśniejszym rysunkiem[1]. Prosomę ma czerwonobrunatną, a szczękoczułki i sternum czarne. Na ciemnogniadych odnóżach ma znaki lub obrączkowania[5].

Gatunek ten jest bardzo podobny do C. atropos[3][4], ale często ma ciemniejszą opistosomę z jaśniejszym paskiem środkowym z przodu[4]. Samce norosza ziemnego wyróżniają się jednak stosunkowo dużą, toporną grzbietową apofizą konduktora[3], a także kształtem apofizy na rzepce. Samice C. terrestris charakteryzują prawie równoległe boczne przyciemnione krawędzie epigyne, wyraźnie zaznaczona jej krawędź przednia, a także pozycja[4] i kształt spermatek[3].

Biologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Pająk ten buduje lejkowate sieci łowne o długości około 5 cm, zlokalizowane pod korzeniami, w mchu czy na brzegach kamieni[1]. Gatunek określany jest jako subsocjalny[6], a samice wykazują się intensywną troską rodzicielską w trakcie lata i jesieni. Początkowo karmią młode zwróconym pokarmem[1], później upolowaną zdobyczą. W przypadku niedostatków pożywienia młode są karmione wytwarzanymi przez samicę jajami troficznymi. Dobrze udokumentowane jest także zjadanie jej ciała przez młode[6].

Gatunek palearktyczny[2]. W Europie znany z Austrii, Belgii, Bułgarii, Czech, Danii, Francji, Hiszpanii, Holandii, Liechtensteinu, Luksemburga, Macedonii Północnej, Niemiec, Polski, Rumunii, Słowacji, Szwecji, Szwajcarii, Ukrainy i Wielkiej Brytanii[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e Heiko Bellmann: Przewodnik kieszonkowy: Pająki. Warszawa: Multico O. W., 1998, s. 74.
  2. a b Norman I. Platnick: Coelotes terrestris. [w:] World Spider Catalog Version 17.5 [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2017-01-10].
  3. a b c d Wang, Xin-Ping. A generic-level revision of the spider subfamily Coelotinae (Araneae, Amaurobiidae). „Bulletin of the AMNH”, s. 269, 2002. ISSN 0003-0090. 
  4. a b c d Michael John Roberts: The Spiders of Great Britain and Ireland. Volume 1. Atypidae to Theridiosomatidae. Harley Books, 1985, s. 164.
  5. S. Heimer, W. Nentwig: Spinnen Mitteleuropas. Verlag Paul Parey, 1991, s. 543. ISBN 3-489-53534-0.
  6. a b Jean-Luc Gundermann, Andre Horel, Chantal Roland. Mother-offspring food transfer in Coelotes terrestris (Araneae: Agelenidae). „Journal of Arachnology”. 19, s. 97–101, 1991. 
  7. Coelotes terrestris. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2017-01-11].