Dżajawarman VII – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dżajawarman VII
Ilustracja
Władca Imperium Khmerskiego
Okres

od 1181
do 1218

Koronacja

1181

Poprzednik

Tribhuwanaditjawarman

Następca

Indrawarman II

Dane biograficzne
Data urodzenia

1122 lub 1125

Data śmierci

1218

Ojciec

Dharanindrawarman II

Matka

Sri Dżajarajachudamani

Rodzeństwo

Jaszowarman II

Małżeństwo

Dżajarajadewi

Dzieci

Indrawarman II

Dżajawarman VII (ur. między 1120-1125[1] zm. 1218) – król Kambodży z dynastii angkorskiej panujący w latach 11811218, ostatni z tzw. „królów-budowniczych[1]”. Syn Dharanindrawarmana II i Sri Dżajarajachudamani[2], córki Harszawarmana III.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Przed wstąpieniem na tron

[edytuj | edytuj kod]

Był najstarszym synem Dharanindrawarmana II (panował w latach 11501160), ale po śmierci ojca w obliczu kryzysu wewnętrznego zdecydował się na dobrowolne wygnanie do Czampy, w efekcie czego tron przypadł jego młodszemu bratu Jaszowarmanowi II. W 1165 roku podczas walki o tron między Jaszowarmanem II i Tribhuwanaditjawarmanem próbował wesprzeć swojego brata, przybył jednak zbyt późno żeby zapobiec przejęciu tronu przez tego drugiego. W 1177 roku uzurpator został obalony przez Czamów, którzy zdobyli i złupili Angkor. Przebywający wtedy w Czampie Dżajawarman VII zebrał armię i w 1181 roku wyruszył, aby wyprzeć Czamów ze stolicy, co mu się udało[3].

Panowanie

[edytuj | edytuj kod]

Ożenił się z księżniczką Dżajarajadewi.

Za jego panowania kraj dokonał największej ekspansji terytorialnej. W skład Kambodży, poza terenami Khmerów, weszła cała Czampa, ziemie dzisiejszego Laosu[4] i Tajlandii, część Półwyspu Malajskiego, aż po przesmyk Kra oraz Birma[4].

Wybudował nową stolicę, Angkor Thom[5] (poprzednią Jaszodharapurę, zrujnowała inwazja Czamów[6]), która w okresie świetności liczyła ok. 1 mln mieszkańców. Kazał wybudować także wiele świątyń: Bajon, Banteay Kdei, Ta Prohm, Preah Khan, Neak Pean i inne. Za jego panowania nastąpił wielki rozkwit nie tylko architektury, ale także sztuki, rzeźby, poezji i nauki, a buddyzm stał się religią dominującą[4].

Z polecenia Dżajawarmana VII w całym kraju zostały wzniesione 102 szpitale, w tym cztery w nowej stolicy[5]. Zbudował też Taras Trędowatego Króla[3].

Przedstawiany na płaskorzeźbach jako otyły mężczyzna z włosami związanymi w kok na czubku głowy. Uważany jest za jednego z najwybitniejszych władców Imperium Khmerskiego (obok Surjawarmana II)[7].

W kulturze popularnej

[edytuj | edytuj kod]

Dżajawarman VII pojawia się jako przywódca cywilizacji khmerskiej w szóstej części serii gier strategicznych Sid Meier's Civilization[8].

Jest wiele rzeźb związanych z Dżajawarmanem VII.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Dżajawarman VII [online], Google Arts & Culture [dostęp 2022-01-23] (pol.).
  2. Marilia Albanes: Angkor. Blask Khmerów. 2009, s. 43. ISBN 978-84-413-2752-8.
  3. a b John Audric, Angkor i Imperium Khmerskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, ISBN 83-06-00090-0 [dostęp 2023-05-08] (ang. • pol.).
  4. a b c Dżajawarman VII, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-01-23].
  5. a b Joanna Grabowska, Co skrywa tajemniczy posąg z dawnego Imperium Khmerów [online], wyborcza.pl, 6 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-07].
  6. Źródła chińskie, mówiące o wyprawie Czamów w 1177 r. są ostatnio deprecjonowane, ponieważ nie znajdują potwierdzenia w badaniach paleograficznych. Ostatnio popularna staje się hipoteza, że podziały polityczne w Czampie i Kambodży w połowie XII w. nie miały narodowego charakteru, a każda z walczących stron posiadała wojska obu narodowości, o czym mają świadczyć nowe analizy reliefów z Bajon. Michael Vickery, "Champa Revised." ARI Working Paper, No.37, 2005,
  7. Wielka Historia Świata - Późne średniowiecze. Praca zbiorowa pod redakcją naukową Krzysztofa Baczkowskiego. T. 5. Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 660. ISBN 83-85719-89-X.
  8. Dżajawarman VII - Przywódcy - Civilopedia - Civilization VI [online], www.civilopedia.net [dostęp 2022-01-23] (pol.).