Surjawarman I – Wikipedia, wolna encyklopedia

Surjawarman I (ur. ? zm. ok. 1048) – król Imperium Khmerskiego od ok. 1010 do ok. 1048.

Prawdopodobnie pochodził z wysoko postawionej rodziny urzędniczej lub był spokrewniony z książętamy syjamskimi^[1]. Z inskrypcji na murach świątyń w Angkor wynika, że konflikt i walka o wpływy pomiędzy rodziną królewską a urzędnikami narastał od dłuższego czasu. Surjawarman I, który w 1002 roku pokonał panującego wówczas króla Udajaditjawarmana I, po trwających do około 1010 roku walkach z następcą Udajaditjawarman I Dżajawirawarmanem i wkroceniu do stolicy został królem^[2].

Na początku swojego panowania w ciągu jednej kampanii podbił cały Syjam^[2]. Szacuje się, iż za jego panowania liczba miast rządzonych przez Khmerów wzrosła ponad dwukrotnie^[1].

Ustanowiona przez niego dynastia trwała do około 1080 roku. Pierwszym następcą Surjawarman I został jego syn Udajaditjawarman II, panujący do 1065 roku, a następnie kolejny syn Harszawarman III^[3]. Surjawarman I rozszerzył obszary imperium na zachód o cześć królestwa Dwarawati aż do Lop Buri, na wschód od delty Mekongu.

Uczynił z buddyzmu religię państwową^[4].

Jego największym osiągnięciem budowlanym była prawdopodobnie budowa największego w całym imperium zbiornika wodnego Zachodniego Barayu o wymiarach 8 na 2,1 km. Za jego panowania rozpoczęto prace na budową kompleksu świątynnego Preah Khan Kompong Svay, a także rozbudowano świątynie Banteay Srei, Wat Ek Phnom, Phnom Chisor, Preah Vihear. Za jego panowania ukończono świątynie Phimeanakas i kontynuowano prace przy Ta Keo (w obu przypadkach pracę rozpoczął Dżajawarman V)^[1], pierwszej khmerskiej świątyni z piaskowca^[2][5]. Doszło też do znacznej rozbudowy stolicy^[2].