Dawna Komandoria Joannitów w Lwówku Śląskim – Wikipedia, wolna encyklopedia
nr rej. 799/J z 24.08.1983 | |
Komandoria joannitów w Lwówku Śl. | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres | ul. Kościelna 29 |
Typ budynku | dawny klasztor |
Styl architektoniczny | |
Kondygnacje | 3 |
Rozpoczęcie budowy | |
Ukończenie budowy | 1728 |
Ważniejsze przebudowy | 1752, 1782 |
Zniszczono | nie |
Położenie na mapie Lwówka Śląskiego | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego | |
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski | |
51°06′40,4352″N 15°34′56,4326″E/51,111232 15,582342 |
Dawna Komandoria Joannitów w Lwówku Śląskim (Dom Parafialny Ośrodek Kolonijno-Szkoleniowy „Caritas”, daw. Szpital świętej Jadwigi) – zabytkowa komandoria joannitów w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w Lwówku Śląskim przy ul. Kościelnej 29. Obiekt został wybudowany w 1728 r. w barokowym stylu przez miejscowego komtura zakonu, hr. Jana Józefa von Götzen w miejscu poprzedniej, renesansowej komandorii, o czym świadczy barokowy portal z kartuszem herbowym z 1728 r.[1]
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia powstania zakonu joannitów, zwani też kawalerami maltańskimi lub szpitalnikami, sięga XI wieku. Pierwotnie było to bractwo świeckie zajmujące się chorymi pielgrzymami w hospicjum w Jerozolimie, które później przekształciło się w regularny zakon rycerski, wzorujący się na templariuszach. Joannici swoje domy zakonne nazywali komandoriami, termin ten odnosił się również do dóbr do nich należących. Okres między XVI i końcem XVIII w. to czas dynamicznego rozwoju zakonu. Według szacunków, w tamtym okresie joannici posiadali kilka tysięcy domów zakonnych w całej Europie[2].
W 1281 roku joannitów ze Strzegomia do Lwówka Śląskiego sprowadził władca księstwa lwóweckiego – Bernard Zwinny. To dzięki jego działaniom zakonnicy otrzymali pod opiekę tworzące się uzdrowisko w Cieplicach, leżące w obrębie księstwa[3].
Data wybudowania komandorii w Lwówku Śląskim nie jest dokładnie znana, wiadome natomiast są daty przebudowy tego budynku, a informacji o tym dostarczają kartusze herbowe. Pierwszej przebudowy klasztoru dokonano w 1728 r. z inicjatywy miejscowego komandora zakonu hrabiego Jana Józefa von Götzena, jego herb znajduje się we frontonie portalu[4]. Po pożarze w 1752 r. wznowiono prowadzenie prac, jednak obecny, barokowy wygląd budowla zawdzięcza remontowi z 1782 r. upamiętnionego znajdującym się nad oknem I piętra kartusza z herbem hrabiego Józefa Wengerskiego, na krzyżu maltańskim, w tarczy serca herb joannitów[5].
Wielokrotne przebudowy budynku zagłuszyły renesansowe pochodzenie komandorii. Budowla oraz przyległe dobra znajdowały się w posiadaniu joannitów właściwie od momentu powstania aż do 1810 r., czyli do kasaty tego zakonu i sekularyzacji Prus – kasacji dóbr zakonnych. Niedługo po tych wydarzeniach, komisarz pruski sprzedał majątek i nowym właścicielem dawnej komandorii stał się kupiec żydowski Dawid Meier Löwenberg.
W czasie wojen napoleońskich, 23 maja 1813 r., w budynku dawnej komandorii kwaterował car Rosji Aleksander I. W tym okresie, w budynku przebywali także generałowie i oficerowie sztabowi wojsk napoleońskich. Od 1860 r. budynek zakonu służył jako Szpital św. Jadwigi w którym pracowały siostry Boromeuszki sprowadzone z Trzebnicy. Na początku XX w. budynek odrestaurowano i przekształcono w katolickie przedszkole istniejące aż do 1945 r. Po wojnie ten dawny dom zakonny wykorzystywany był przez parafię Wniebowzięcia NMP m.in. do prowadzenia lekcji religii. Obecnie mieści się tu Ośrodek Kolonijno-Szkoleniowy „Caritas” oraz jest to siedziba Urzędu Dziekańskiego Dekanatu Lwówek Śląski[2]. Do wczesnych lat powojennych w budynku istniała kaplica[6].
Do 2017 r. w komandorii mieściła się kawiarnia „Cafe Paris”[7]. Obecne w części budynku funkcjonuje pierogarnia „U Joanny”[8].
- Fronton z herbem Götzena wyżej Wengerskiego
- Herb von Wengerski
- Herb Jana von Götzena
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Klasztor Franciszkanów w Lwówku Śląskim
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Lwówku Śląskim
- Kaplica św. Krzyża w Lwówku Śląskim
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dom Parafialny (dawna komandoria Joannitów), ul. Kościelna, Lwówek Śląski – polska-org.pl [online], polska-org.pl [dostęp 2019-07-18] .
- ↑ a b Lwówek Śląski – Barokowa, dawna komandoria joannitów (1728). Atrakcje turystyczne Lwówka Śląskiego. Ciekawe miejsca Lwówka Śląskiego [online], polskaniezwykla.pl [dostęp 2019-07-18] .
- ↑ Schaffgotschowie w Zakonie Maltańskim [online], Jelonka.com [dostęp 2019-07-18] (pol.).
- ↑ Portal komandorii joannitów.. [dostęp 2024-08-16].
- ↑ Kartusz herbowy hr. Józefa Wengerskego. [dostęp 2024-08-16].
- ↑ Żebracy i pielęgniarze [online], legnica.gosc.pl [dostęp 2019-07-18] .
- ↑ Cafe Paris | Lwówek Śląski [online], Smaki Dolnego Śląska [dostęp 2019-07-18] .
- ↑ Pierogarnia U Joanny Joanna Kuźniarz, Lwówek Śląski ✦ Restauracje ✦ Panorama Firm [online], panoramafirm.pl [dostęp 2019-07-18] (pol.).