Dekstryny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Dekstryny – grupa złożonych węglowodanów, zbudowanych z pochodnych cukrów prostych, połączonych wiązaniami α-1,4-glikozydowymi, o długości od 3 do ok. 12–14 merów.

Dekstryny powstają w wyniku enzymatycznej lub powodowanej kwasami mineralnymi hydrolizy skrobi. W przemyśle dekstryny są produkowane w wyniku katalitycznej hydrolizy skrobi pochodzącej między innymi z ziemniaków, kukurydzy, owsa, ryżu, tapioki^[1]. Dekstryny powstają w jamie ustnej w czasie wstępnego trawienia skrobi i innych cukrów złożonych, na skutek pękania wiązań α-1,4-glikozydowych, łączących mery glukozowe pod wpływem enzymów obecnych w ślinie, m.in. amylazy.

Dekstryny są łatwo rozpuszczalnymi w wodzie, substancjami krystalicznymi o barwie białej. Rozróżnia się dekstryny liniowe (o otwartych łańcuchach) oraz dekstryny cykliczne, o kształcie toroidalnym zwane cyklodekstrynami. Wszystkie dekstryny są stosunkowo łatwo przyswajalne, gdyż po spożyciu ulegają takiemu samemu rozkładowi do glukozy, jak inne cukry złożone.

Dekstryny mają szereg zastosowań praktycznych, ze względu na łatwość ich produkcji i niską cenę. Są m.in. stosowane jako nietoksyczne kleje biurowe o charakterystycznym słodkim smaku, substancje zagęszczające w produkcji słodyczy oraz tanie masy plastyczne, z których produkować można np. jednorazowe, ekologiczne naczynia.

W farmacji dekstryny są stosowane jako składniki mas tabletkowych oraz otoczki tabletek i kapsułek, które po spożyciu same rozpuszczają się w przewodzie pokarmowym. W medycynie wodne roztwory dekstryn, są stosowane jako płyny krwiozastępcze, gdyż stosunkowo łatwo jest uzyskać z dekstryn roztwór o odpowiedniej lepkości umożliwiającej ich podawanie dożylne w postaci wlewu kroplowego.

Cyklodekstryny, dzięki swojej unikatowej budowie, są stosowane jako cząsteczki zdolne do transportu leków do ściśle określonych tkanek.

Maltodekstryna – mieszanina poli- i oligosacharydów, otrzymywana przez częściową hydrolizę skrobi.

Maltodekstryna występuje w postaci białego proszku, jest rozpuszczalna w wodzie. pH jej roztworów wodnych wynosi 5,5 – 7,0. Nie ulega fermentacji. Ma słabo słodki smak i jest łatwo przyswajalna przez organizm człowieka (wchłaniana jest równie szybko jak glukoza).

Maltodekstryna jest stosowana jako środek zapobiegający krystalizacji sacharozy w przetworach wysoko słodzonych.

Jest składnikiem wyrobów cukierniczych, przetworów owocowych, środków leczniczych oraz suplementów diety.

• wybuch dekstryny w Luboniu