Demokracja ekonomiczna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Demokracja ekonomiczna – społeczno-ekonomiczna koncepcja, która zakłada przeniesienie władzy decyzyjnej z menedżerów i udziałowców korporacyjnych na większą grupę interesariuszy publicznych, która obejmuje pracowników, klientów, dostawców, sąsiadów i szerszą opinię publiczną^[1]. Nie ma pojedynczej definicji demokracji ekonomicznej, ale większość zwolenników twierdzi, że współczesne stosunki własności uzewnętrzniają koszty, podporządkowują ogólny dobrobyt prywatnym zyskom i odmawiają ustrojowi demokratycznego głosu w decyzjach dotyczących polityki gospodarczej^[2]. Oprócz politycznych aspektów, demokracja ekonomiczna, miałaby zrekompensować lukę popytu efektywnego, jaki stanowi nieodłączny element kapitalizmu^[3].

Zwolennicy demokracji ekonomicznej generalnie argumentują, że współczesny kapitalizm okresowo powoduje kryzysy gospodarcze charakteryzujące się brakiem efektywnego popytu, ponieważ społeczeństwo nie jest w stanie zarobić wystarczających dochodów, aby kupić swoją produkcję. Monopol korporacji na wspólne zasoby zazwyczaj tworzy sztuczny niedobór, co skutkuje nierównowagą społeczno-ekonomiczną, która ogranicza pracownikom dostęp do możliwości ekonomicznych i zmniejsza siłę nabywczą konsumentów^[4]. Demokrację ekonomiczną proponowano jako składnik większych ideologii społeczno-ekonomicznych, jako samodzielną teorię oraz jako różnorodne programy reform. Na przykład jako środek do zabezpieczenia pełni praw ekonomicznych otwiera drogę do pełnych praw politycznych, rozumianych jako obejmujące te pierwsze^[2]. Istnieją zarówno rynkowe, jak i nierynkowe teorie demokracji ekonomicznej. Jako program reform demokracja ekonomiczna prezentuje teorie i przykłady z rzeczywistego świata, które mogą obejmować decentralizację, demokratyczne spółdzielnie, bankowość publiczną, sprawiedliwy handel oraz regionalizację produkcji żywności i waluty^[5].

Przypisy

↑ LadislauL. Dowbor LadislauL., Demokracja ekonomiczna – alternatywne rozwiązania w sferze zarządzania społecznego, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009, ISBN 978-83-88353-13-0 .
↑ ^a ^b J.W.J.W. Smith J.W.J.W., Economic Democracy: The Political Struggle of the Twenty-First Century, Institute for Economic Democracy, 2005, ISBN 978-1933567013 .
↑ DavidD. Harvey DavidD., The Enigma of Capital: and the Crises of Capitalism, Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0199836840 .
↑ HenryH. George HenryH., Progress and Poverty: An Inquiry into the Cause of Industrial Depressions and of Increase of Want with Increase of Wealth: The Remedy, Robert Schalkenbach Foundation, 1997, ISBN 978-0911312584 .
↑ DamianD. Winczewski DamianD., Widok W stronę demokracji ekonomicznej. Między socjalizmem rynkowym a demokratycznym planowaniem., „Praktyka Teoretyczna”, 2 (16), pressto.amu.edu.pl, 2015, DOI: 10.14746/prt.2015.2.12, ISSN 2081-8130 [dostęp 2022-08-04] .

[1] LadislauL. Dowbor LadislauL., Demokracja ekonomiczna – alternatywne rozwiązania w sferze zarządzania społecznego, Instytut Wydawniczy Książka i Prasa, 2009, ISBN 978-83-88353-13-0 .

[:0-2] J.W.J.W. Smith J.W.J.W., Economic Democracy: The Political Struggle of the Twenty-First Century, Institute for Economic Democracy, 2005, ISBN 978-1933567013 .

[3] DavidD. Harvey DavidD., The Enigma of Capital: and the Crises of Capitalism, Oxford University Press, 2011, ISBN 978-0199836840 .

[4] HenryH. George HenryH., Progress and Poverty: An Inquiry into the Cause of Industrial Depressions and of Increase of Want with Increase of Wealth: The Remedy, Robert Schalkenbach Foundation, 1997, ISBN 978-0911312584 .

[5] DamianD. Winczewski DamianD., Widok W stronę demokracji ekonomicznej. Między socjalizmem rynkowym a demokratycznym planowaniem., „Praktyka Teoretyczna”, 2 (16), pressto.amu.edu.pl, 2015, DOI: 10.14746/prt.2015.2.12, ISSN 2081-8130 [dostęp 2022-08-04] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]