Difosfina – Wikipedia, wolna encyklopedia

Difosfina
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
podst.	difosfan
	Inne nazwy i oznaczenia
	dwufosfina, ciekły fosforowodór
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	P; 2H; 4
Inne wzory	H; 2P−PH; 2, PH; 2PH; 2
Masa molowa	65,98 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	13445-50-6
PubChem	139283
InChI
	InChI=1S/H4P2/c1-2/h1-2H2
	InChIKey
	VURFVHCLMJOLKN-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	reaguje z wodą
Temperatura topnienia	−99 °C
Temperatura rozkładu	63,5 °C
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji; według kryteriów GHS są niedostępne.
Temperatura samozapłonu	ok. 20 °C
	Podobne związki
Podobne związki	hydrazyna
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Difosfina, P
2H
4 – nietrwały nieorganiczny związek chemiczny, połączenie fosforu i wodoru o budowie chemicznej analogicznej do hydrazyny (H
2N−NH
2). Jest bezbarwną cieczą ulegającą spontanicznemu zapłonowi w powietrzu. Zawartość difosfiny w fosfinie jest przyczyną jej samozapłonu w powietrzu o temperaturze pokojowej. Difosfina posiada charakterystyczny zapach zgniłych ryb – wyczuwalny nawet przy bardzo niskich stężeniach.

Difosfinę otrzymać można przez hydrolizę fosforku wapnia (Ca
3P
2) w obniżonej temperaturze i oddzielenie od fosforiaku^[3]^[4]. Powstaje jako produkt uboczny w procesie otrzymywania fosfiny^[5]. Może powstawać także podczas rozkładu materii organicznej i według niektórych hipotez, difosfina powstająca w ten sposób przyczynia się do występowania błędnych ogników^[6].

Właściwości chemiczne

Difosfina jest nietrwałym związkiem będącym silnym reduktorem, ulega samozapłonowi na powietrzu^[5]. Pod wpływem światła^[3]^[7] lub działania chlorowodoru w −125 °C^[7] dysproporcjonuje na fosfinę i fosfor czerwony:

6P
2H
4 → 8PH
3 + P
4

Podczas ogrzewania difosfina ulega termolizie z wytworzeniem fosfin cyklicznych P
nH_{n} (n = 3–10) i policyklicznych P
nH_{m} (m < n), wśród których przeważa pentafosfolan (PH)
5 i związki policykliczne zawierające pierścienie pięcioczłonowe^[4].

W reakcji z butylolitem w −25 °C następuje dysproporcjonowanie do fosforiaku i policyklicznego heptafosforku trilitu Li
3P
7^[4] o szkielecie heptafosfanortricyklenu^[a].

Pochodne organiczne

Difosfinami nazywane są związki fosforoorganiczne o budowie R
2P−PR
2 (np. tetrametylodifosfina Me
2P−PMe
2) oraz R
2P−(CH
2)
n−PR
2 (wykorzystywane jako ligandy dwukleszczowe, np. 1,1-bis(difenylofosfino)metan, Ph
2P−CH
2−PPh
2).

Uwagi

↑ Zobacz strukturę: Li₃P₇, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 12761234 [dostęp 2016-01-04] (ang.).

Przypisy

↑ Neil G.N.G. Connelly Neil G.N.G. i inni, Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book), International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, s. 325, ISBN 978-0-85404-438-2 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, s. 4-80, 16-18, ISBN 978-1-4822-0867-2 (ang.).
↑ ^a ^b StanisławS. Tołłoczko StanisławS., WiktorW. Kemula WiktorW., Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954, s. 320 .
↑ ^a ^b ^c MarianneM. Baudler MarianneM., KlausK. Glinka KlausK., Monocyclic and polycyclic phosphines, „Chemical Reviews”, 93, 1993, s. 1623–1667, DOI: 10.1021/cr00020a010 (ang.).
↑ ^a ^b AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 1–2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 679–680, ISBN 978-83-01-16283-2 .
↑ JózefJ. Żychowski JózefJ., Conditions Favoring the Occurrence of Ignis Fatuus Phenomenon Over a Mass Grave in Niepołomice (S Poland), „Procedia – Social and Behavioral Sciences”, 120, 2014, s. 347–355, DOI: 10.1016/j.sbspro.2014.02.112 (ang.).
↑ ^a ^b Philip JohnP.J. Durrant Philip JohnP.J., BrylB. Durrant BrylB., Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 811 .

[struktura-8] Zobacz strukturę: Li₃P₇, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 12761234 [dostęp 2016-01-04] (ang.).

[RedBook-1] Neil G.N.G. Connelly Neil G.N.G. i inni, Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book), International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, s. 325, ISBN 978-0-85404-438-2 (ang.).

[CRC-2] CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 95, Boca Raton: CRC Press, 2014, s. 4-80, 16-18, ISBN 978-1-4822-0867-2 (ang.).

[Tołłoczko-3] StanisławS. Tołłoczko StanisławS., WiktorW. Kemula WiktorW., Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1954, s. 320 .

[Baudler-4] MarianneM. Baudler MarianneM., KlausK. Glinka KlausK., Monocyclic and polycyclic phosphines, „Chemical Reviews”, 93, 1993, s. 1623–1667, DOI: 10.1021/cr00020a010 (ang.).

[Bielański2010-5] AdamA. Bielański AdamA., Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 1–2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 679–680, ISBN 978-83-01-16283-2 .

[Żychowski-6] JózefJ. Żychowski JózefJ., Conditions Favoring the Occurrence of Ignis Fatuus Phenomenon Over a Mass Grave in Niepołomice (S Poland), „Procedia – Social and Behavioral Sciences”, 120, 2014, s. 347–355, DOI: 10.1016/j.sbspro.2014.02.112 (ang.).

[Durrant-7] Philip JohnP.J. Durrant Philip JohnP.J., BrylB. Durrant BrylB., Zarys współczesnej chemii nieorganicznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1965, s. 811 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[a]