Dla Elizy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł należy dopracować:

od 2024-10 → usunąć pustosłowie,
od 2024-10 → dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Dla Elizy (niem. Für Elise) – popularny tytuł Bagateli a-moll WoO 59, jednej z najbardziej znanych w literaturze muzycznej miniatur fortepianowych, którą skomponował Ludwig van Beethoven. Utwór powstał ok. 1810.

Biografowie^[kto?] Ludwiga van Beethovena nie są zgodni co do tego, kim była tytułowa Eliza.

Według jednej z teorii^{[według kogo?]}, oryginalny tytuł brzmiał Für Therese, jako że adresatką utworu miała być znajoma kompozytora i córka jednego z lekarzy wiedeńskich, Therese Malfatti(inne języki). W 1810 kompozytor oświadczył się jej, ona zaś oświadczyny odrzuciła, a w 1816 została żoną szlachcica i urzędnika Wilhelma von Droßdika.

Inna wersja^{[według kogo?]} mówi, że Eliza była ową „Nieśmiertelną Ukochaną”, do której Beethoven napisał niewysłany list do Nieśmiertelnej Ukochanej(inne języki), a której tożsamości biografom nigdy nie udało się ustalić.

Kiedy kompozycję opublikowano w 1865, jej odkrywca Ludwig Nohl nadał jej tytuł Dla Elizy, pod którym znana jest do dziś.

Według ustaleń berlińskiego muzykologa Klausa Kopitza(inne języki) tytułową Elizą była sopranistka Elisabeth Röckel(inne języki)^[1].

Bagatelle in A minor („Für Elise”)

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Ta sekcja od 2024-10 może zawierać twórczość własną lub niezweryfikowane informacje.

Pomóż Wikipedii poprawić artykuł na podstawie weryfikowalnych źródeł.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Utwór o budowie ABACA utrzymany jest w metrum ⅜. Popularny motyw melodyczny, grany przez prawą rękę na tle rozłożonych akordów lewej ręki, oparty jest początkowo jedynie na dwóch funkcjach harmonicznych: a i E (będącymi w utworze funkcją toniki i dominanty). „Odpowiedź” ma wychylenie do trybu durowego: C, G, aby znów przejść w, a i E. Część B jest żywsza, w tonacji F-dur, z drobnymi pochodami sekundowymi. Część C jest z kolei mroczniejsza, niespokojna; charakteryzują ją crescenda, ostinatowy motyw w lewej ręce i ekstensywne użycie pedału forte.

• Bagatela

• Ludwig Nohl, Neue Briefe Beethovens, Stuttgart: Cotta, 1867
• Klaus Martin Kopitz(inne języki), Beethoven, Elisabeth Röckel(inne języki) und das Albumblatt „Für Elise”, Köln: Dohr, 2010, ISBN 978-3-936655-87-2.
• Klaus Martin Kopitz, Beethoven’s ‘Elise’ Elisabeth Röckel: a forgotten love story and a famous piano piece, The Musical Times(inne języki), vol. 161, no. 1953 (Winter 2020), p. 9–26 (PDF)

• (plik mp3)