Erwin Sówka – Wikipedia, wolna encyklopedia

Erwin Sówka

Erwin Sówka (2018)
Data i miejsce urodzenia	18 czerwca 1936 Giszowiec
Data śmierci	21 stycznia 2021
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	malarstwo, prymitywizm
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Erwin Sówka (ur. 18 czerwca 1936 w Giszowcu, zm. 21 stycznia 2021^[1]) – polski malarz zaliczany do prymitywistów, emerytowany górnik kopalni węgla kamiennego Wieczorek w Janowie, był ostatnim żyjącym twórcą Grupy Janowskiej (gdy z grupy odszedł Teofil Ociepka, wyznaczył go na swojego następcę jako poważnie podchodzącego do okultyzmu, mistyki i śląskiego genius loci).

Urodził się w rodzinie górniczej w Giszowcu. W wieku 16 lat podjął pracę w elektrowni Jerzy przy kopalni Giesche i już wtedy namalował swój pierwszy obraz. W krótkim czasie podjął pracę jako górnik w kopalni Giesche, gdzie pracował razem z Ewaldem Gawlikiem. Na emeryturę przeszedł w 1986.

W swojej twórczości nawiązywał do mitów górniczych i kultury starożytnego wschodu. Przedstawiał głównie akty kobiece na tle Nikiszowca, domów z wielkiej płyty, ogródków działkowych, górników i ich mieszkań.

Osiągnął światowy rozgłos. Jego prace prezentowane były w kraju i za granicą m.in. we Francji, Włoszech, i Chorwacji, a odnaleźć je można w zbiorach m.in.: Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Galerii „Barwy Śląska” oraz w wielu polskich i zagranicznych kolekcjach prywatnych. Posiada biogram w Światowej Encyklopedii Sztuki Naiwnej. O jego twórczości powstało kilka filmów dokumentalnych (m.in. Sówka Erwin Adama Sikory z 2005), a Lech Majewski nakręcił pełnometrażową opowieść o malarzu i Grupie Janowskiej pt. Angelus (2001).

W 2012 został laureatem Cegły Janoscha, nagrody przyznawanej przez katowicką redakcję Gazety Wyborczej za zasługi w zachowywaniu kulturowej tożsamości Górnego Śląska i rozsławianiu regionu. W 2013 odznaczony Złotą Odznaką Honorową za Zasługi dla Województwa Śląskiego^[2]. W 2017 otrzymał srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[3].

W 2014 wystąpił w teledysku grupy Pilar – w utworze Świt zagrał samego siebie.

Mieszkał w Katowicach w dzielnicy Zawodzie. Zmarł w wieku 84 lat^[1]. Pogrzeb Erwina Sówki, w którym uczestniczył m.in. premier Mateusz Morawiecki odbył się 25 stycznia 2021. Po nabożeństwie w kościele św. Anny na Nikiszowcu został pochowany na tamtejszym na cmentarzu parafialnym^[4].

• 26 listopada 2020 r. Erwinowi Sówce został przyznany dyplom "Honorowego Świadka Koronnego Polskiej Kultury". Wyróżnienie wręczono 27 maja 2021 r. podczas pośmiertnego wernisażu w Salonie Hoffman przy Kujawsko-Pomorskim Ośrodku Kultury w Bydgoszczy rodzinie ^[5].

• Na bocznej ścianie 4-piętrowego bloku, przy ulicy 1 Maja 162a-d w katowickiej dzielnicy Zawodzie powstał mural ku pamięci Erwina Sówki. Oficjalne odsłonięcie nastąpiło w sobotę 25 czerwca 2022 r. Mural powstał w ramach inicjatywy lokalnej, a wykonali go Raspazjan Jan i Karol Kobryń. Uroczyste odsłonięcie muralu odbyło się z udziałem władz miasta. ^[6].

• Barbara na Karmerze
• Dwie żony
• Echo
• Eros
• Inana
• Kali
• Nikisz
• Nikisz (2)
• Pokolenia
• Trzy róże Nikiszu
• Tryptyk śląski
• W ogrodzie
• Narodziny uczuć
• Życie wewnętrzne

• Seweryn Aleksander Wisłocki: Mit, magia, manipulacja i orbis interior: śląska sztuka nieelitarna. Katowice: Wydawnictwo Naukowe ŚLĄSK, 2008, s. 32–34. ISBN 978-83-7164-562-4.
• Informacje o Erwinie Sówce
• Joanna Tofilska: Katowice Nikiszowiec. Miejsce, ludzie, historia. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2007, s. 145. ISBN 978-83-87727-68-0.
• Leszek Jodliński: Sztukmistrz. Erwin Sówka - retrospektywa. Katowice: Muzeum Śląskie, 2012, s. 192. ISBN 978-83-62593-34-7.