Eukratydes I – Wikipedia, wolna encyklopedia

Eukratydes I (zm. ok. 145 p.n.e.) – król Baktrii panujący w latach ok. 170-145 p.n.e.

Władzę zdobył w drodze uzurpacji, ok. 171/170 roku p.n.e. obalając prawowitego władcę Demetriusza II^[1]. Być może skorzystał z zaangażowania króla w kampanii na terenie Indii, na co wskazuje fragment dzieła rzymskiego histroryka Justynusa, według którego Eukratydes walczył z "Demetriuszem królem Indów". Ponieważ jednak lata panowania obydwu władców pokrywają się tylko częściowo a Demetriusz II najprawdopodobniej nigdy nie zapuścił się poza linię Indusu, przyjmuje się pomyłkę Justynusa. Chodzi tu prawdopodobniej jednak o Menandra, którego okres rządów w większym stopniu pokrywa się z panowaniem uzurpatora. Możliwe, że Eukratydes pochodził z dynastii Seleucydów. Potwierdzeniem tego jest prowadzenie przez niego wojen z Partami, wrogami następców Antiocha II Theosa, które przyniosły jednak tylko straty terytorialne. Innym potwierdzeniem są znane z monet władcy imiona jego rodziców: Heliokles i Laodike, charakterystyczne dla dynastii Seleucydów. William Tarn ośmiela się nawet nazwać Eukratydesa krewnym Antiocha IV. Po powrocie z jednej z wypraw do Indii Eukratydesa spotkał tragiczny los. Został zamordowany przez własnego syna, choć William Tarn uważa, iż dokonał tego w zemście syn Demetriusza, co potwierdza opis potraktowania zwłok (zabójca przejeżdżał po nich rydwanem i porzucił bez pochówku).

Z Eukratydesem związana jest rozbudowa polis w Ajchanom (domniemana Aleksandria nad Oksusem), które na cześć króla przemianowano na Eukratideę^[2]. Panowanie Eukratydesa jest okresem schyłkowym państwa Greków w Baktrii. Tuż po śmierci władcy jego następcy ulegli pod naporem koczowniczych plemion Yuezhi.

• Kalita S., Grecy w Baktrii i w Indiach. Wybrane problemy ich historii, Kraków 2005.
• Tarn W., The Greeks in Bactria and India, 1984