Falco – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2024-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Falco

Falco i aktorka Ursela Monn (1986)
Imię i nazwisko	Johann Hölzel
Data i miejsce urodzenia	19 lutego 1957 Wiedeń
Data i miejsce śmierci	6 lutego 1998 Puerto Plata
Przyczyna śmierci	wypadek drogowy
Instrumenty	gitara basowa
Gatunki	new wave funk pop rap rock avant-pop technopop Neue Deutsche Welle
Zawód	wokalista
Aktywność	1974–1998
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Falco, właśc. Johann (Hans) Hölzel (ur. 19 lutego 1957 w Wiedniu, zm. 6 lutego 1998 w Puerto Plata w Dominikanie) – austriacki wokalista i muzyk.

Znany jako wykonawca utworów, takich jak „Der Kommissar”, „Rock Me Amadeus”, „Jeanny” czy „Out of the Dark”.

Urodził się 19 lutego 1957 w Wiedniu w dzielnicy Margareten jako jedyny z trojaczków, który przeżył. Jego matka Maria była wówczas pracownicą pralni, a ojciec Alois – niewykwalifikowanym robotnikiem. Rodzice wcześnie zauważyli muzyczny talent syna, dlatego na czwarte urodziny kupili mu pianino i wysłali go na naukę gry do zawodowej pianistki, która potwierdziła spostrzeżenia rodziców. Niedługo potem profesor wiedeńskiej Akademii Muzycznej nazwał Hansa „małym Mozartem”. W 1963 rozpoczął naukę w katolickiej szkole podstawowej, gdzie w grudniu tego samego roku podczas świątecznej uroczystości pierwszy raz wystąpił publicznie, grając walca „Nad pięknym modrym Dunajem”, a na bis „Wiedeńską krew”. W 1967 kontynuował naukę w Rainergymnasium.

W 1968 jego ojciec odszedł od rodziny, od tamtego czasu syna wychowywały matka, babcia i sąsiadka, którą nazywał „Schlintzi”. W wieku 16 lat opuścił szkołę. Przez jakiś czas chwytał się różnych zajęć, kupił też swoją pierwszą gitarę basową i jako basista zaczął występować z grupą Umspannwerk. Poza tym przez trzy semestry uczęszczał do Wiedeńskiego Konserwatorium Jazzowego.

W 1977 wyjechał do Berlina Zachodniego, podążając śladami swojego idola, Davida Bowie. Spędził tam ponad rok, grając w różnych zespołach rockowych. Po powrocie do Wiednia rozpoczął występy w grupie Hallucination Company, tzw. teatrze rockowym. W tym czasie, podczas jednej z tras koncertowych, przybrał pseudonim artystyczny „Falco” na cześć NRD-owskiego skoczka narciarskiego, Falko Weisspfloga. Niedługo potem Stefan Weber, lider kultowego w Austrii anarchistycznego teatru rockowego Drahdiwaberl, zaprosił do współpracy kilku muzyków z Hallucination Company, w tym Falco.

W 1979 napisał autorski utwór „Ganz Wien”, będący satyrą na zjawisko narkomanii. Używany z początku jako przerywnik na koncertach Drahdiwaberl, z czasem stał się przebojem wiedeńskiej sceny nowej fali. Falco zwrócił na siebie uwagę Markusa Spiegla, ówczesnego szefa wytwórni płytowej GIG Records, który podpisał z nim kontrakt jako artystą solowym oraz przedstawił go kompozytorowi Robertowi Pongerowi. Współpraca Falco z Pongerem zaowocowała najpierw singlem „Der Kommissar”, który stał się sztandarowym utworem Neue Deutsche Welle i obiegł świat w ilości 7 mln egzemplarzy. Następnie wydał album pt. Einzelhaft, który osiągnął sukces komercyjny i uczynił z 25-latka międzynarodową gwiazdę i milionera. Dla Falco ten nagły awans oznaczał przede wszystkim stres, że nie uda mu się ponownie przeskoczyć wysoko ustawionej poprzeczki i szybko odejdzie w zapomnienie. Wówczas zaczęły się jego pierwsze problemy alkoholowe. Wydał album pt. Junge Roemer , który w porównaniu z poprzednią płytą okazał się niewypałem sprzedażowym, jednak w późniejszych latach zaczął być uważany za kultowy. Wydarzeniem bez precedensu było pierwsze w historii niemieckojęzycznego popu sfilmowanie płyty w pełnometrażowym show dla telewizji pt. Helden von heute. W 1985 opuścił Roberta Pongera i rozpoczął współpracę z braćmi Bolland.

Ówczesna popularność filmu Miloša Formana Amadeusz zainspirowała Falco do napisania piosenki ukazującej postać Mozarta z zupełnie nowej strony. Muzykę skomponowali Rob i Ferdi Bolland. „Rock Me Amadeus” natychmiast opanował austriackie i niemieckie listy przebojów, w jakiś czas później stał się też numerem 1 w Wielkiej Brytanii, a w marcu 1986 jako pierwszy w dziejach artysta niemieckojęzyczny Falco zajął z tym utworem pierwsze miejsce na liście przebojów w USA. Następny singiel z wydanego rok wcześniej albumu Falco 3, czyli „Vienna Calling”, zajął tam 18. miejsce, a sam album (po ponownym wydaniu w 1986) – trzecie miejsce na amerykańskiej liście sprzedaży. Kolejnym wielkim sukcesem, chociaż już nie na skalę światową, okazał się utwór „Jeanny” – wówczas bojkotowany przez stacje radiowe i telewizyjne za propagowanie przemocy – stał się największym skandalem, a także największym przebojem 1986 roku w Niemczech.

Latem 1985, w czasie, gdy „Rock me Amadeus” święcił wczesne triumfy, Hölzel poznał w Grazu swoją późniejszą żonę, Isabellę Vitkovič, która jeszcze wówczas była zamężna. Mimo to zostali parą i niemal natychmiast Isabella oświadczyła, że jest w ciąży. 13 marca 1986 urodziła im się córka, Katharina Bianca, której zadedykował swój czwarty album pt. Emotional, zawierający m.in. drugą część piosenki „Jeanny” – „Coming Home (Jeanny Part 2, Ein Jahr Danach)”.

Pod koniec 1987 nagrał w duecie z Brigitte Nielsen singiel „Body next to body”. To przedsięwzięcie nie zakończyło się artystycznym sukcesem, a jedynie krótkotrwałym romansem. Także kolejna płyta, Wiener Blut stworzona częściowo we współpracy z duetem producentów Mende/de Rouge i częściowo z Bollandami cieszyła się bardzo niewielkim zainteresowaniem odbiorców. Po zaledwie jednym koncercie anulowano zaplanowaną na 1988 rok trasę koncertową Falco. 17 lipca 1988 poślubił Isabellę Vitkovič w Los Angeles podczas utrzymanej w sekrecie uroczystości, o którym nie wiedziała nawet matka Hansa. Falco twierdził, iż zrobił to dla dobra dziecka. Po 309 dniach małżeństwa para wzięła rozwód.

W 1990 wraz z Robertem Pongerem nagrał nowatorski album pt. Data de groove, który jednak przeszła bez echa. Dopiero w 1992 album Nachtflug został doceniony. Ten sukces nie mógł się równać z poprzednimi, był to jednak udany powrót. Falco wyruszył w pierwszą od sześciu lat trasę koncertową i 27 lipca 1993 wystąpił w Wiedniu na Donauinselfest przed 100 tysiącami widzów. W tym samym roku dowiedział się też, że nie jest biologicznym ojcem Kathariny Bianki. W 1995 pod pseudonimem T>>MA powrócił na szczyty list przebojów z singlem „Mutter, der Mann mit dem Koks ist da”, utrzymanym w stylu techno. W tym samym roku prowadził też warsztaty w Wiedeńskiej Szkole Poezji (Schule für Dichtung). Ostatnim wydanym za jego życia singlem był „Naked” z 1997, wyprodukowany przez Torstena Boergera.

Wiosną 1996 przeniósł się do Dominikany, gdzie zamieszkał w willi w Hazienda Resort w miasteczku Puerto Plata. Przez blisko dwa lata pracował nad nowym albumem, który pierwotnie miał nosić tytuł Egoisten. Ciągle był niezadowolony z ostatecznego brzmienia nagrań, ulepszał je i zmieniał. Nie do końca wiadomo, czy płyta Out of the dark (into the light), jak ją ostatecznie nazwano, była zgodna z jego zamierzeniami, gdyż 6 lutego 1998 Falco zginął w wypadku. Ok. godz. 16.40 wjechał samochodem Mitsubishi Montero w rozpędzony autobus na szosie w Puerto Plata^[1]. Podczas sekcji stwierdzono we krwi 1,5‰ alkoholu, tetrahydrokannabinol oraz wyjątkowo dużą ilość kokainy^[2]. Falco był jedyną ofiarą tego wypadku.

Ciało Hansa Hölzela zostało przetransportowane do Wiednia samolotem nazwanym później „Falco”. Pogrzeb odbył się na Cmentarzu Centralnym w Wiedniu i wzięło w nim udział wiele tysięcy ludzi. Album Out of the Dark został wydany w miesiąc po śmierci artysty, a tytułowa piosenka, opowiadająca właśnie o śmierci (pełno w niej jednoznacznych sformułowań jak „muszę umrzeć, aby żyć”), natychmiast zaczął szturmować szczyty list przebojów.

W 1999 wydano singel „Push, push”, do którego nakręcono teledysk zmontowany w taki sposób, żeby wyglądał na „żywy” koncert. Wydano także płytę z niepublikowanymi dotąd utworami Falco pod tytułem Verdammt wir leben noch. W tym samym roku bracia Bolland wydali singel pt. Bolland&Bolland feat. Alida „Tribute to Falco” - jako epitafium dla artysty.

W 2000 roku Theater des Westens z Berlina wystawił musical o nazwie Falco meets Amadeus, nieco fantastyczną opowieść o życiu Falco, ilustrowaną jego piosenkami.

Nawiązania do twórczości i samej osoby Falco, który czasami lubił nazywać siebie „ojcem chrzestnym białego rapu”, można znaleźć między innymi w piosence grupy Bloodhound Gang pt. „Mope” z 2000 oraz w utworze „NDW 2005” z 2005 roku niemieckiego rapera Fler.

W 2008 roku został nakręcony film biograficzny o życiu Falco pt. Falco – Verdammt wir leben noch! („Falco – cholera jeszcze żyjemy!”). Reżyserem filmu jest Thomas Roth, a rolę Falco zagrał Manuel Rubey.

W grudniu 2009 roku, została wydana płyta The Spirit Never Dies, zawierająca 8 niepublikowanych piosenek, które nie zostały umieszczone na albumie Wiener Blut, oraz trylogia Jeanny, w tym część finałowa - „The Spirit Never Dies (Jeanny Final)”, natomiast w zawartej na płycie trylogii brakuje utworu „Jeanny III (Wo bist du?)”.

• 1985 Formel Eins
• 1986 Geld oder leber
• 2008 Falco – Verdammt Wir leben noch!

• Neue Deutsche Welle

• Falco. allmusic.com. [dostęp 2012-07-25]. (ang.).

• Falco w bazie Discogs.com (ang.)
• Biografia w serwisie 80s.pl