Grzegorz Sosna – Wikipedia, wolna encyklopedia

Grzegorz Sosna

Prezbiter
Kraj działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1939 Szernie
Data śmierci	6 stycznia 2016
Miejsce pochówku	?↗
Proboszcz parafii Świętych Kosmy i Damiana w Rybołach
Okres sprawowania	1987–2016
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Inkardynacja	Diecezja warszawsko-bielska
Prezbiterat	28 sierpnia 1960
Odznaczenia

Grzegorz Sosna (ur. 30 kwietnia 1939 w Szerniach, zm. 6 stycznia 2016^[1]) – polski duchowny prawosławny, publicysta i historyk, doktor nauk teologicznych^[2].

Grzegorz Sosna urodził się 30 kwietnia 1939 we wsi Szernie pod Orlą. Jego rodzice, Maria i Anastazy, mieli tu gospodarstwo rolne. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Malinnikach i Orli. W latach 1953–1957 był uczniem Liceum Ogólnokształcącego z białoruskim językiem nauczania w Bielsku Podlaskim. Po uzyskaniu świadectwa maturalnego, we wrześniu 1957 wstąpił do Prawosławnego Seminarium Duchownego, a w październiku 1959 został przyjęty w poczet studentów Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Jeszcze jako student w 1960 ożenił się z Antoniną Troc. W tym samym roku ówczesny biskup wikariusz diecezji warszawsko-bielskiej Bazyli udzielił mu święceń kapłańskich. Godność prezbitera uzyskał w dniu święta Zaśnięcia Bogurodzicy w warszawskiej cerkwi na Woli. Pierwsze kroki w duszpasterstwie stawiał w parafii w Kalnikowie w ówczesnym województwie rzeszowskim. Tam zainteresował się historią Cerkwi. Swoje zainteresowania pogłębił, gdy został skierowany do parafii w Kodniu nad Bugiem. Tragiczna historia Cerkwi prawosławnej i jej wiernych na tym obszarze wpłynęły na wybór pracy magisterskiej: „Podłoże, na którym kształtowała się idea unii kościelnej w Polsce pod koniec XVI wieku”. Obronił ją w 1966 będąc w tym czasie wikariuszem parafii w Siemiatyczach. Po powrocie na Białostocczyznę opublikował setki artykułów o historii parafii prawosławnych. Stale pisywał do „Wiadomości Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego” i „Cerkiewnego Wiestnika”. Jego nazwisko często pojawiało się na łamach „Niwy”, „Przeglądu Prawosławnego” i „Czasopisu”. Szczególnie cenne są monografie poszczególnych parafii prawosławnych na Podlasiu, z których większość powstała we współpracy z Doroteuszem Fionikiem. W 1987 ks. Grzegorz Sosna objął parafię w Rybołach, gdzie kontynuował swoje prace badawcze. Działał społecznie, duchowo wspierał odradzający się po 1989 ruch białoruski.

Odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2003)^[3][4], Srebrnym Krzyżem Zasługi (1985)^[5], Orderem św. Marii Magdaleny II stopnia z ozdobami (2005)^[6], Orderem św. Marii Magdaleny II stopnia (1995)^[5].

• Bibliografia parafii prawosławnych na Białostocczyźnie: Część alfabetyczna. – 1984
• Bibliografia parafii prawosławnych na Białostocczyźnie: Część chronologiczna. – 1985
• Bibliografia parafii prawosławnych na Białostocczyźnie: Część demograficzna. Chrzty, śluby i zgony (według ksiąg metrykalnych) – 1992
• Dzieje Cerkwi w Bielsku Podlaskim. – 1995
• Orla na Podlasiu: Dzieje Cerkwi, miasta i okolic. – 1997
• Elpis: Katalog świątyń i duchowieństwa prawosławnej diecezji warszawsko-bielskiej. – 2000
• Parafia Żerczyce. – 2001
• Święte miejsca i cudowne ikony: Prawosławne sanktuaria na Białostocczyźnie. – 2001
• Zapomniane dziedzictwo: Nieistniejące już cerkwie w dorzeczu Biebrzy i Narwi. – 2002
• Monografia żeńskiego monasteru Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy. – 2003
• Cerkiewna własność ziemska na Białostocczyźnie w XV-XX wieku: Zbiór materiałów. Diecezja warszawsko-bielska i białostocko-gdańska. – 2004
• Szczyty. Dzieje wsi i parafii. – 2005
• Dzieje miejscowości Reduty i Szernie we włości orlańskiej. Rodowody autorów. – 2007 (współautor)
• Łosinka – Parafia na skraju Puszczy Ladzkiej. Bielsk Podlaski – Ryboły: Stowarzyszenie Muzeum Małej Ojczyzny w Studziwodach, 2009, s. 186–190. ISBN 978-83-925074-8-2. (współautor)
• Hierarchia i kler kościoła prawosławnego w granicach II Rzeczypospolitej i Polski powojennej w XIX–XXI wieku. – 2012