Huron (jezioro) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Huron
	; Zdjęcie satelitarne
	Położenie
Państwo	Stany Zjednoczone; Kanada
Miejscowości nadbrzeżne	Bay City
Wysokość lustra	176 m n.p.m.
	Morfometria
Powierzchnia	59 600 km²
Wymiary; • max długość; • max szerokość	; 332 km; 295 km
Głębokość; • maksymalna	; 229 m
	Hydrologia
Rzeki zasilające	St. Marys
Rzeki wypływające	St. Clair
Rodzaj jeziora	tektoniczno-polodowcowe
	Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych Huron
	44°48′N 82°24′W/44,800000 -82,400000
	; Położenie jeziora Huron
	Multimedia w Wikimedia Commons

Huron (ang. Lake Huron, fr. Lac Huron) – jezioro słodkowodne, drugie co do wielkości w kompleksie pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej i czwarte pod względem wielkości na świecie. Składa się z czterech części: jezioro główne, zatoka Saginaw, zatoka Georgian i Kanał Północny. Środkiem jeziora głównego biegnie granica między Kanadą i Stanami Zjednoczonymi. Jezioro główne od dwóch zatok w części kanadyjskiej oddziela duża wyspa Manitoulin. Brzegi zachodni i południowo-zachodni należą do amerykańskiego stanu Michigan, natomiast pozostałe brzegi należą do kanadyjskiej prowincji Ontario^[1]. Jezioro Huron było pierwszym z Wielkich Jezior odkrytym przez Europejczyków (Samuel de Champlain, 1615)^[2]. Nazwa jeziora została nadana od nazwy plemienia Indian Huronów zamieszkujących okoliczne tereny do XVII wieku^[1].

Geografia

Jezioro Huron ze względu na centralne położenie w basenie Wielkich Jezior jako jedyne łączy się z trzema innymi jeziorami. Na północno-zachodnim krańcu łączy się z jeziorem Michigan, przez cieśninę Mackinac, mającą 8 km szerokości w najwęższym miejscu; hydrologicznie, oba jeziora stanowią jeden zbiornik wodny. Rzeka St. Clair wypływa z jeziora Huron na jego południowym końcu i razem z jeziorem St. Clair i rzeką Detroit łączy je z jeziorem Erie. Na północnym końcu jezioro łączy się z Jeziorem Górnym rzeką St. Marys^[3].

Jezioro leży na tej samej wysokości co jezioro Michigan (176 m n.p.m.) i czasem traktowane jest jako jeden zbiornik nazywany Michigan-Huron. Jeziora połączone są poprzez cieśninę Mackinac, która ma długość 64 km i szerokość 8 km w jej najwęższym punkcie. Umowną granicą pomiędzy jeziorami jest miejsce gdzie znajduje się wiszący Mackinac Bridge. Jeśli traktować kompleks jezior jako jedno jezioro to byłoby one zdecydowanie największe na świecie^[4].

Charakterystyka fizyczna

Powierzchnia lustra wody wynosi 59 600 km²^[5], z czego 36,0 tys. km² znajduje się w Kanadzie^[6]. Linia brzegowa jeziora Huron, jest bardzo rozbudowana, przez co jest najdłuższa ze wszystkich jezior świata^[7] i wynosi 6157 km^[5].

Długość jeziora wynosi 332 km, a szerokość 245 km Średnia głębokość to 59 m, z maksymalną głębiną 229 m. Położone jest na wysokości 176 m n.p.m^[5]. Jezioro Huron zawiera 3540 km³ wody. Jego duża objętość przy stosunkowo niewielkim wypływie wody sprawia, że hipotetyczny czas opróżniania jeziora przy braku dopływu wyniósłby 22 lata^[5].

Ze względu na wielkość obszaru wody obserwowane są kilkucentymetrowe pływy wody spowodowane siłami grawitacji Księżyca i Słońca^[8].

Wyspy

Jezioro Huron ma olbrzymią liczbę wysp, wiele z nich w postaci archipelagów, co sprawia, że jest zbiornikiem słodkowodnym z największą liczbą wysp na świecie^[7]. Niektóre wysepki, to wystające samotne skały i dlatego w zależności od kryterium wielkości źródła podają, że liczba wysp wynosi od 23,7 tys.^[9] do 36 tys.^[7] Z tego powodu region ten nazywany jest często „Krainą Trzydziestu Tysięcy Wysp”. Większość wysp znajduje się w północnej części, w rejonie Przesmyku Północnego oraz zatoki Georgian Bay^[7]. Największy kompleks wysp znajduje się wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży kanadyjskich na wodach Georgian Bay i wynosi 22,2 tys. wysp. Największą wyspą jest Manitoulin, której powierzchnia wynosi 2766 km²^[9], natomiast najbardziej znaną – „Doniczkowa Wyspa”.

Dopływy

Powierzchnia dorzecza dostarczająca wodę do jeziora Huron wynosi 347 tys. km²^[2]^[5]. Większość rzek wpływa od północy, po kanadyjskiej stronie jeziora. Dopływy południowe są krótsze i na ogół nie przekraczają kilkudziesięciu kilometrów^[7]. Sumaryczna długość wszystkich dopływów zasilających jezioro Huron wynosi ponad 10 tys. km (6213 mil)^[7]. Największymi dopływami są po stronie kanadyjskiej rzeki Mississagi, Wanapitei, Spanish River i French River, oraz po stronie amerykańskiej Au Sable i Saignaw^[10].

Wielki sztorm 1913 roku

Ze względu na dużą powierzchnię jeziora, a także na położenie wszystkich Wielkich Jezior w niecce nieotoczonej górami silny wiatr podczas burz może powodować powstawanie dużych fal. Co kilka lat obserwuje się silne sztormy, w czasie których fale mogą przekraczać 9 metrów wysokości. Najsilniejszym sztormem, który poczynił wiele zniszczeń na nabrzeżach, pochłonął wiele statków oraz istnień ludzkich (około 250 osób) był sztorm w listopadzie 1913 roku^[11], zwany do dziś „Białym Huraganem”. Wystąpił on na wszystkich Wielkich Jeziorach, lecz na jeziorze Huron był największy. Wiatr osiągał prędkość ponad 145 km/h (90 mph) a fale miały ponad 11 metrów wysokości^[11]^[12]^[13].

Zobacz też

największe jeziora świata

Przypisy

↑ ^a ^b Lake Huron, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-02] (ang.).
↑ ^a ^b Lake Huron. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)]. (ang.).
↑ Introduction: The Great Lakes. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
↑ Great Lakes Map. Michigan Department of Environmental Quality. [dostęp 2014-10-02]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Great Lakes Factsheet No. 1, Physical Features And Population. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
↑ About Our Great Lakes : Lake by Lake Profiles. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lake Huron Binational Partnership 2006–2008 Action Plan, Lake Huron Islands. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
↑ Do the Great Lakes have tides?. National Ocean Service. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
↑ ^a ^b State of the Great Lakes. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
↑ Huron Lake, U.S. Physical Geography. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
↑ ^a ^b A Remembrance The Great Lakes Storm of 1913. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
↑ Storm of 1913 remembered. Maritime History of the Great Lakes. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-06)]. (ang.).
↑ Buffalo Light, Guardian of the harbor. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-28)]. (ang.).

[eb-1] Lake Huron, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-02] (ang.).

[lh-2] Lake Huron. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)]. (ang.).

[gl-3] Introduction: The Great Lakes. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).

[4] Great Lakes Map. Michigan Department of Environmental Quality. [dostęp 2014-10-02]. (ang.).

[glf-5] Great Lakes Factsheet No. 1, Physical Features And Population. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).

[6] About Our Great Lakes : Lake by Lake Profiles. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).

[lhi-7] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Lake Huron Binational Partnership 2006–2008 Action Plan, Lake Huron Islands. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).

[8] Do the Great Lakes have tides?. National Ocean Service. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).

[State-9] State of the Great Lakes. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).

[10] Huron Lake, U.S. Physical Geography. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).

[gs-11] A Remembrance The Great Lakes Storm of 1913. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).

[12] Storm of 1913 remembered. Maritime History of the Great Lakes. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-06)]. (ang.).

[13] Buffalo Light, Guardian of the harbor. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-28)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]