Ikonologia – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ikonologia (gr. kl., εικών „malarstwo” i λόγος „nauka”) – nauka o symbolice obrazów i ich treści. Jest też traktowana jako metoda odczytywania treści dzieła sztuki przez rozszyfrowywanie znaczeń przedstawionych i zestawionych w tym dziele symboli^[1].

Cesare Ripa (1555–1622), włoski pisarz i badacz sztuki, wydał w 1593 ilustrowaną Ikonologię (Iconologia overo Descrittione dell'Imagini universali), zawierającą najważniejsze symbole epoki^[2].

Pierwszy krok od ikonografii ku ikonologii uczynił niemiecki historyk sztuki i teoretyk kultury Aby Warburg (1866–1929), który podjął próbę zastosowania metodologii nauk przyrodniczych w dziedzinie nauk humanistycznych przy analizie obrazów Botticellego Narodziny Wenus i Primavera^[3].

Niemiecki historyk sztuki Erwin Panofsky (1892–1968), współtwórca (obok Warburga, Saxlaa i Cassirera) tzw. szkoły hamburskiej, opublikował w 1927 r. książkę pt. Perspektywa jako forma symboliczna, a w 1939 r. Studia ikonologiczne, pracę, w której zastosował opracowaną przez siebie, metodę badania treści dzieła sztuki. Metoda Ponfsky’ego składa się z trzech części: opisu przedikonograficznego, analizy ikonograficznej i analizy ikonologicznej, a każda z nich odsłania kolejne warstwy znaczeniowe dzieła, a przy okazji najlepiej ilustruje różnicę między ikonografią i ikonologią^[4][5].

Zobacz hasło ikonologia w Wikisłowniku

• obraz
• ikonografia

• Erwin Panofsky: Sinn und Deutung in der bildenden Kunst, Köln, Dumont, 1975.
• Cesare Ripa: Ikonologia, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2013, ISBN 978-83-242-2301-5.

• Ikonografia i ikonologia [4]