Józef Kanty Ossoliński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy wojewody wołyńskiego. Zobacz też: inne osoby o tym imieniu i nazwisku.

Józef Jan Kanty Ossoliński

Topór
Rodzina	Ossolińscy herbu Topór
Data urodzenia	1707
Data i miejsce śmierci	7 października 1780 Rymanów
Ojciec	Franciszek Maksymilian Ossoliński
Matka	Katarzyna Miączyńska
Żona	Teresa Stadnicka
Dzieci	Maksymilian Hilary Ossoliński Józef Salezy Ossoliński Anna Teresa Ossolińska Marianna Ossolińska
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Józef Jan Kanty Ossoliński herbu Topór z Tęczyna, z Balic, (ur. 1707, zm. 18 listopada 1780 w Rymanowie) – wojewoda wołyński od 1757, chorąży nadworny koronny (1738), starosta sandomierski i chmielnicki, konfederat barski^[1].

Polski magnat, ożeniony w 1731 z Teresą Stadnicką, właścicielką Leska. Miał syna Józefa Salezego Ossolińskiego (1734–1789) – senatora (ok. 1780 i 1790), starostę sandomierskiego, wojewodę podlaskiego (1774) ożenionego z Anną Ossolińską na Tęczynie i Sterdyni, h. Topór (1759–1843) i córki: Annę Teresę Ossolińską (1746–1810) wydaną za mąż za Józefa Potockiego (1735–1802) – krajczego wielkiego koronnego oraz Mariannę Ossolińską z Balic, h. Topór (1731–1802) wydaną za mąż za gen. Józefa Jana Wandalina Miszcha z Wielkich Kończyc, h. Kończyc chorążego wielkiego koronnego, starostę sanockiego (1742–1797).

Edukował się w Krakowie (1721) na Akademii Krakowskiej, w Paryżu w sierpniu 1727 roku pod okiem kardynała André Hercule de Fleury. Jego pobyt we Francji związany był z przygotowaniami do osadzenia na tronie polskim Stanisława Leszczyńskiego. Wraz z francuskim pułkownikiem Błędowskim wyruszył w 1729 roku do Wrocławia. Tego samego roku, za sprawą swojego ojca Franciszka został posłem inflanckim na sejmie grodzieńskim.

Był komendantem chorągwi w regimencie pieszym artylerii koronnej Jana Klemensa Branickiego w stopniu kapitana lub majora w 1730 roku, a w 1756 roku został rotmistrzem chorągwi pancernej w pułku Branickiego.

26 czerwca 1729 objął swoją władzą starostwa: sandomierskie i chmielnickie. 13 lutego 1730 roku objął oficjalnie urząd starosty sandomierskiego składając uroczystą przysięgę. Był posłem z ziemi drohickiej na sejm 1730 roku^[2].

W latach 1732 i 1733 był posłem z województwa czernichowskiego na sejmy nadzwyczajne w Warszawie. Po śmierci Augusta II wraz z ojcem poparł kandydaturę Stanisława Leszczyńskiego na tron polski i był jego lektorem w 1733 roku^[3].

7 czerwca 1734 roku przewodził sejmikowi ziemi sanockiej, który poświęcony był głównie sprawom organizacji milicji wojewódzkiej. 14 marca 1735 roku podczas obrad sejmiku wiszeńskiego uznał prawa do tronu króla Augusta III.

W 1738 roku odwiedził swojego ojca w Lunéville (Lotaryngia) otrzymując dobra warszawskie i posiadłości Garbatki, Tarchomin oraz meble i wyposażenie pałaców, które musiał podzielić między siebie a brata Tomasza.

Od 1738 roku jako poseł^[4] aktywnie brał udział w obradach sejmu zajmując się sprawami wojskowymi, m.in. żądał opuszczenia kraju przez rosyjski korpus wojskowy, stacjonujący od 1733, domagał się deklaracji neutralności w wojnie rosyjsko-tureckiej. 17 grudnia 1738 roku został chorążym nadwornym koronnym.

W 1742 roku był komisarzem z województwa czernihowskiego Trybunału Skarbowego Koronnego^[5].

W październiku 1744 roku obradował na sejmie grodzieńskim, gdzie został obrażony przez posła Józefa Wilczewskiego, że wspólnie z innymi posłami pozostają na żołdzie pruskim i dążą do zerwania sejmu. Po tym incydencie żądał odwołania oszczerstwa, grożąc zerwaniem sejmu. W 1746 roku posłował w Warszawie, a w 1750 jako poseł ziemi drohickiej.

W 1757 został kawalerem Orderu Orła Białego. 7 maja 1764 roku podpisał manifest, uznający odbywający się w obecności wojsk rosyjskich sejm konwokacyjny za nielegalny^[6]. 19 czerwca 1764 – brał udział w obradach przybyłych do Krosna wojsk Konfederatów, po klęskach pod Leskiem i Brzozowem. Józef Kanty Ossoliński z synem Józefem Salezym Ossolińskim zaproponował natarcie na rosyjski korpus i prywatne zaciągi Kazimierza Poniatowskiego, w celu przebicia się do Lwowa, oraz połączenia z wojskami Franciszka Salezego Potockiego i Karola Radziwiłła. Uczestnik konfederacji radomskiej^[7].

Józef Kanty Ossoliński – wojewoda wołyński, mimo posiadania zamków w Dukli i Lesku, po klęsce Konfederatów i rozbiorze Polski, zamieszkał w Rymanowie. W 1775 roku osiadł tu na stałe, wycofując się z życia politycznego. Był fundatorem niewielkiego, drewnianego dworku, wzniesionego w Tarchominie w połowie XVIII w.

Jego żona Teresa Stadnicka była ostatnią przedstawicielką rodu Stadnickich, zmarła 6 maja 1776 r. i została pochowana w klasztorze karmelitów koło Zagórza, a potem przeniesiono jej trumnę do kościoła do Leska, gdzie umieszczono tablice z napisem Teresa z hrabiów na Żmigrodzie Stadnickich, herbu Sreniawa, Ossolinska, Wojewodzina, Wołynska w Rymanowie, zmarła dn. 6 maja 1776 r. w Zagórzu u OO. Karmelitów pochowana.

W 1780 Józef (mylnie Jan^[8]) Kanty Ossoliński wybudował w Rymanowie kościół i w tym samym roku został w nim pochowany w krypcie w pięknym sarkofagu.

Epitafia Józefa Kantego Ossolińskiego i Teresy Stadnickiej zostały ustanowione w kościoła Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Lesku^[9] oraz w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Zagórzu^[10].

• Ossolińscy herbu Topór

• Baza Jerzego ks. Czartoryskiego – cz.I003214
• W. Dworzaczek („Genealogia” i „Teki Dworzaczka”) – dw.11843
• Łuszczyński, „Silva Heraldica” – lu.20674
• Polski Słownik Biograficzny 21108: t. 24 s. 410 OSSOLIŃSKI Józef Kanty (1707-1780) poseł, wojewoda wołyński t. 24 str. 387: psb.21089.4,

t. 24 str. 410: psb.21108.1, t. 24 str. 412: psb.21109.2, t. 24 str. 425: psb.21113.8, t. 27 str. 732: psb.23913.2.

• Historia i genealogia rodziny Ossolińskich. ossolinski.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-17)].
• Na liście „płac” ambasadora Rosji Repnina z 1767 r.