French
DeutschJęzyk minangkabau – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Obszar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Liczba mówiących | 5,5 mln (2007)[1] | ||||||
| Pismo/alfabet | |||||||
| Klasyfikacja genetyczna | |||||||
| |||||||
| Status oficjalny | |||||||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||||||
| Kody języka | |||||||
| ISO 639-2 | min | ||||||
| ISO 639-3 | min | ||||||
| IETF | min | ||||||
| Glottolog | mina1268 | ||||||
| Ethnologue | min | ||||||
| GOST 7.75–97 | мин 453 | ||||||
| BPS | 0028 4 | ||||||
| WALS | min | ||||||
| W Wikipedii | |||||||
| |||||||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||||||
Język minangkabau (bahaso Minangkabau[2] lub baso Minangkabau[3]), także: minang, padang[1] – język z rodziny austronezyjskiej, używany przez grupę etniczną Minangkabau w okolicach miasta Padang w zachodniej części Sumatry.
Według danych z 2007 roku posługuje się nim 5,5 mln osób. Dzieli się na szereg dialektów: agam, pajokumbuh, tanah, si junjung, batu sangkar-pariangan, singkarak, pancuang soal (muko-muko), orang mamak, ulu, kerinci-minangkabau, aneuk jamee (jamee), penghulu[1].
Przez część Indonezyjczyków jest określany jako bahasa Padang, od nazwy miasta Padang, gdzie używa się głównego dialektu minangkabau[4]. Dialekt ten służy jako lingua franca[5] i stał się podstawą języka standardowego[6]. Osoby z ludu Minangkabau – poza zachodnią Sumatrą – zamieszkują również inne regiony tej wyspy, a także Jawę i Półwysep Malajski[5].
Należy do grupy języków malajskich, według klasyfikacji Ethnologue stanowi część tzw. makrojęzyka malajskiego[1]. Bywa także opisywany jako dialekt języka malajskiego[7][8]. Język minangkabau nie daje się wyraźnie odróżnić od dialektów malajskich, niemniej jego użytkownicy mają odrębną tożsamość etniczną[9]. Nie jest wzajemnie zrozumiały z językiem indonezyjskim[1][4].
Pozostaje w powszechnym użyciu (ma dużą społeczność użytkowników) i jest przyswajany przez dzieci. Odnotowano jednak, że w wielu domenach (m.in. w sferze formalnej i wypowiedziach pisanych) dominuje indonezyjski; również w sferze rodzinnej wzrasta znaczenie języka narodowego. Zanika znajomość tradycyjnych poziomów mowy[10]. Standardowy minangkabau (spotykany w sytuacjach formalnych i piśmiennictwie) jest składniowo bliski indonezyjskiemu i częściowo czerpie z jego wzorców[11].
Wywarł wpływ na leksykę języka indonezyjskiego, użyczając mu takich słów jak kalian (zaimek 2. os. lmn. – „wy”), gadis („dziewczyna”), pidato („przemowa”)[12]. Zasoby języka minangkabau zostały wykorzystane przy tworzeniu terminologii języka narodowego[13].
Badacze związani z Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa sporządzili szereg publikacji poświęconych temu językowi (są wśród nich opisy morfologii i składni, dialektologii, leksyki)[14]. Jest nauczany w szkołach. Zapisywany alfabetem łacińskim[1]. Historycznie wykorzystywano pismo jawi[15].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Minangkabau, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 19, Dallas: SIL International, 2016 [dostęp 2017-08-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-26] (ang.).
- ↑ Marah Rusmali i inni, Kamus Minangkabau-Indonesia, Jakarta: Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, 1985, s. 28, OCLC 19096869 [dostęp 2025-02-23] (indonez.).
- ↑ Yos Magek Bapayuang, Kamus baso Minangkabau: Minangkabau-Indonesia, Jakarta: Mutiara Sumber Ilmu, 2015, ISBN 978-979-18802-6-8, OCLC 928325364 (indonez.).
- ↑ a b Rebecca Fanany, Z. Mawardi Effendi, Minangkabau Children to Indonesian Adults: Promoting Public Policy through Indonesian Language Teaching in West Sumatra, Indonesia, „Crossroads: An Interdisciplinary Journal of Southeast Asian Studies”, 13 (1), Northern Illinois University, Center for Southeast Asian Studies, 1999, s. 105–113, ISSN 0741-2037, OCLC 6015329737, JSTOR: 40860708 (ang.), patrz s. 108.
- ↑ a b Adelaar i in. 1996 ↓, s. 681.
- ↑ Crouch 2020 ↓, s. 216.
- ↑ Khaidir Anwar, Minangkabau, Background of the main pioneers of modern standard Malay in Indonesia, „Archipel”, 12 (1), 1976, s. 77–93, DOI: 10.3406/arch.1976.1296 (ang.).
- ↑ Uli Kozok: Indonesian Native Speakers – Myth and Reality. 2016. s. 8. [dostęp 2020-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-02-19)]. (ang.).
- ↑ Adelaar i in. 1996 ↓, s. 673, 681.
- ↑ David Bradley, Maya Bradley, Language Endangerment, Cambridge: Cambridge University Press, 2019, s. 82–83, DOI: 10.1017/9781139644570, ISBN 978-1-107-04113-4, OCLC 1130060519 [dostęp 2023-04-12] (ang.).
- ↑ Crouch 2020 ↓, s. 216–217.
- ↑ Tadmor 2009 ↓, s. 692.
- ↑ Zein 2020 ↓, s. 102.
- ↑ Zein 2020 ↓, s. 111, 144.
- ↑ Oman Fathurahman, Filologi Indonesia: Teori dan Metode, Jakarta: Prenada Media, 2015, s. 128, ISBN 978-623-218-153-3, OCLC 1001307264 [dostęp 2022-09-07] (indonez.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- K. Alexander Adelaar i inni, Malay: its history, role and spread, [w:] Stephen A. Wurm, Peter Mühlhäusler, Darrell T. Tryon (red.), Atlas of Languages of Intercultural Communication in the Pacific, Asia, and the Americas: Vol I: Maps. Vol II: Texts, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1996 (Trends in Linguistics. Documentation 13), s. 673–693, DOI: 10.1515/9783110819724.2.673, ISBN 978-3-11-081972-4 [dostęp 2022-08-30] (ang.).
- Sophie Crouch, Voice and bare verbs in Colloquial Minangkabau, [w:] David Gil, Antoinette Schapper (red.), Austronesian Undressed: How and why languages become isolating, Amsterdam–Philadelphia: John Benjamins Publishing, 2020 (Typological Studies in Language 129), s. 213–252, DOI: 10.1075/tsl.129.04cro, ISBN 978-90-272-6053-6, LCCN 2020032619, OCLC 1195817942 (ang.).
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 [zarchiwizowane] (pol.).
- Uri Tadmor, Loanwords in Indonesian, [w:] Martin Haspelmath, Uri Tadmor (red.), Loanwords in the World’s Languages: A Comparative Handbook, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 2009, s. 686–716, DOI: 10.1515/9783110218442.686, ISBN 978-3-11-021844-2, ISBN 978-3-11-021843-5, OCLC 642692803 (ang.).
- Subhan Zein, Language Policy in Superdiverse Indonesia, Abingdon–New York: Routledge, 2020 (Routledge Studies in Sociolinguistics), s. 111, DOI: 10.4324/9780429019739, ISBN 978-0-367-02954-8, ISBN 978-0-429-01973-9, LCCN 2019031403, OCLC 1139891689 (ang.).