French
DeutschJęzyki Malezji – Wikipedia, wolna encyklopedia
| Występowanie | |
 północnoborneańskie i melanau-kajang obszary wielojęzyczne | |
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode. |
Języki Malezji – silnie zróżnicowane języki używane w granicach Malezji. Szacuje się, że w tym zróżnicowanym etnicznie kraju występuje ok. 140 języków[1][2].
Statusem języka urzędowego jest objęty język malajski (bahasa Melayu), określany także jako „język malezyjski” (bahasa Malaysia)[3][4]. Język angielski, dawny język kolonialny, jest szeroko obecny w różnych domenach komunikacji wyższej, w tym w środkach masowego przekazu[1]. Stanowi preferowane narzędzie komunikacji międzyetnicznej, zwłaszcza wśród osób wykształconych[1]. Ludność pochodzenia chińskiego i indyjskiego (w szczególności tamilskiego) zachowuje własne języki[5]. Są stosowane w szkołach i mediach oraz charakteryzują się stosunkowo wysokim poziomem żywotności[6]. Wśród społeczności muzułmańskiej duży prestiż ma język arabski, ale nie jest on powszechnie znany[5].
Pośród autochtonicznych języków Malezji wyróżnia się dwie rodziny: austronezyjską i austroazjatycką. Języki austronezyjskie tworzą wielką rodzinę językową, obejmującą zasięgiem dużą część wysp Oceanii i Azji Południowo-Wschodniej[7]. Pod względem liczebności przeważają w kraju[8]. Wszystkie języki austronezyjskie Malezji reprezentują gałąź zachodnią języków malajsko-polinezyjskich[9]. Są wśród nich zarówno języki malajskie (które dominują w Malezji Zachodniej, obejmującej południową część Półwyspu Malajskiego), jak i zróżnicowane genealogicznie języki północnego Borneo (w Malezji Wschodniej, stany Sabah i Sarawak)[10]. Językami austroazjatyckimi (aslijskimi) posługują się niewielkie grupy rdzennych mieszkańców Półwyspu Malajskiego. Wiele z nich nie opiera się zjawisku asymilacji kulturowej, powszechny jest także bilingwizm[11].
Język malajski znacznie rzutuje na kształt języków lokalnych Malezji, stanowiąc dla nich źródło zapożyczeń i wpływów gramatycznych[12]. Wszystkie z nich podlegają zjawisku przesunięcia językowego[13]. Stosunkowo silną pozycję mają języki iban (Sarawak) i kadazandusun (Sabah), które występują w mediach i edukacji; dodatkowo iban odgrywa pewną rolę jako regionalna lingua franca[14]. Część języków chińskich (hakka, teochew, hokchiu, hainan i inne) jest wypierana przez mandaryński i angielski[15].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Coluzzi 2017 ↓, s. 210.
- ↑ Eberhard, Simons i Fennig 2019 ↓.
- ↑ Laskowska 2013 ↓, s. 14.
- ↑ Jacobson 1992 ↓, s. 209.
- ↑ a b Coluzzi 2017 ↓, s. 211.
- ↑ Coluzzi 2017 ↓, s. 218.
- ↑ Genzor 2015 ↓, s. 395.
- ↑ Ross 1998 ↓, s. 142.
- ↑ Genzor 2015 ↓, s. 404.
- ↑ Adelaar 2010 ↓, s. 20–21.
- ↑ Genzor 2015 ↓, s. 385.
- ↑ Coluzzi 2017 ↓, s. 215–216.
- ↑ Coluzzi 2017 ↓, s. 217.
- ↑ Coluzzi 2017 ↓, s. 220.
- ↑ Coluzzi 2017 ↓, s. 216.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Alexander K. Adelaar, Language Documentation in the West Austronesian World and Vanuatu: An Overview, [w:] Margaret Florey (red.), Endangered Languages of Austronesia, Oxford: Oxford University Press, 2010, s. 12–42, DOI: 10.1093/acprof:oso/9780199544547.003.0002, ISBN 978-0-19-172026-0, ISBN 978-0-19-954454-7, OCLC 507435850 (ang.).
- Paolo Coluzzi, The Vitality of Minority Languages in Malaysia, „Oceanic Linguistics”, 56 (1), 2017, s. 210–225, DOI: 10.1353/ol.2017.0008, ISSN 1527-9421, OCLC 8870834210, JSTOR: 26408529 (ang.).
- David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Malaysia – Languages, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2020-06-24] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-31] (ang.).
- Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, Bratislava: Lingea, 2015, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
- Rodolfo Jacobson, In Search of Status: Bahasa Malaysia for National Unification, [w:] Ulrich Ammon, Marlis Hellinger (red.), Status Change of Languages, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1992 (Grundlagen der Kommunikation und Kognition / Foundations of Communication and Cognition), s. 200–226, DOI: 10.1515/9783110851625.200, ISBN 978-3-11-085162-5, ISBN 978-3-11-012668-6, OCLC 853268440 (ang.).
- Natalia Laskowska, Malajskość, język malajski, język malezyjski – kilka uwag o wytwarzaniu tożsamości narodowej, [w:] Maciej Klimiuk (red.), Azja i Afryka. Religie – kultury – języki, Warszawa: Wydział Orientalistyczny, Uniwersytet Warszawski, 2013, s. 13–20, ISBN 978-83-903188-6-8, OCLC 860546552 [dostęp 2024-03-13].
- Malcolm Ross, Sequencing and dating linguistic events in Oceania: the linguistics/archaeology interface, [w:] Roger Blench, Matthew Spriggs (red.), Archaeology and Language II: Correlating archaeological and linguistic hypotheses, London–New York: Routledge, 1998, s. 141–173, DOI: 10.4324/9780203202913, ISBN 978-0-415-11761-6, OCLC 252876928 (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Malaysia, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2022-07-18] (ang.).