Jaguarundi amerykański – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jaguarundi amerykański

Herpailurus yagouaroundi[1]
(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	kotowate
Podrodzina	koty
Rodzaj	Herpailurus Severtzov, 1858
Gatunek	jaguarundi amerykański
Synonimy Felis yagouaroundi É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803[2] Felis yaguaroundi: Lacépède, 1809[3] Felis eyra G. Fischer, 1814[4] Felis yagouaroundi: Desmarest, 1816[5] Felis eira: Desmarest, 1816[6] Felis mellivora Olfers, 1818[7] Felis unicolor Traill, 1819[8] Felis yaguaroundi: Desmarest, 1820[9] Felis darwinii Martin, 1837[10] Felis cacomitli Berlandier, 1859[11] Felis eyra: Alfaro, 1897[12] Felis ameghinoi Holmberg, 1898[13] Felis yaguarondi tolteca O. Thomas, 1898[14] Felis apache Mearns, 1901[15] Felis fossata Mearns, 1901[15] Felis panamensis Allen, 1904[16] Felis yaguarondi melantho O. Thomas, 1914[17] Felis yaguarondi: O. Thomas, 1920[18]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[19]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Jaguarundi amerykański^[20], jaguarundi zatokowy^[20], jaguarundi^[21] (Herpailurus yagouaroundi) – gatunek ssaka z podrodziny kotów (Felinae) w obrębie rodziny kotowatych (Felidae). W porównaniu do innych przedstawicieli podrodziny kotów ma bardziej spiczasty pysk, proporcjonalnie dłuższy tułów i krótsze nogi. Jego zasięg obejmuje tereny od Paragwaju aż po południowo-wschodnią część Stanów Zjednoczonych.

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1803 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Felis yaguaroundi^[2]. Holotyp pochodził z Kajenny, w Gujanie Francuskiej^[22]. Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel rodzaju Herpailurus^[23][24].

Herpailurus yagouaroundi często jest umieszczany w rodzaju w Puma^[20][22], ale różnice molekularne i morfologiczne przemawiają za umieszczeniem go w monotypowym rodzaju Herpailurus^[23]. Dane molekularne wykazują, że H. yagouaroundi jest mało zróżnicowany w całym swoim zasięgu, co sugeruje brak podgatunków^[24][23]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[23].

• Herpailurus: gr. ἑρπης herpēs „coś pełzającego, pełzacz”, od ἑρπω herpō „pełzać, poruszać się powoli”; αιλουρος ailouros „kot”^[25].
• yagouaroundi: nazwa w guarani yaguarundi dla tego kota^[26].

Jaguarundi amerykański występuje od Meksyku przez Amerykę Środkową i znaczną część Ameryki Południowej, na południe do środkowej Argentyny^[23].

Długość ciała (bez ogona) 48,8–83,2 cm, długość ogona 27,5–90 cm; masa ciała 3–7,6 kg^[27]. Jaguarundi jest umaszczony jednolicie, ma futro koloru rdzawego, szarego lub czarnego. Charakterystyczna jest jego sylwetka przypominająca nieco łasicę. Głowę ma niewielką, spłaszczoną, uszy małe i okrągłe, a jego ogon jest długi.

Zamieszkuje obrzeża lasów deszczowych, gęste zarośla położone najczęściej w pobliżu wody i jałowe suche obszary. Wydaje się prowadzić bardziej dzienny tryb życia. Jaguarundi żywi się małymi ssakami, stawonogami, ptakami, oposami, owocami, również królikami, pancernikami i małpami^[28].

Dojrzałość płciowa uzyskuje prawdopodobnie w wieku 2 lat. Ciąża trwa około 70 dni. Rodzą się 2, czasem 3 cętkowane młode. Cętki szybko znikają. Kocięta zaczynają jeść stały pokarm w wieku 6 tygodni^[28].

Nie poluje się na niego ze względu na futro nienadające się do obróbki, lecz z powodu wycinek lasów deszczowych można by mu nadać status bliskiego zagrożeniu. Wymaga to jednak większej ilości danych.

• A.G. Desmarest: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l’agriculture, à l’économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. Wyd. Nouv. éd. presqu' entièrement refondue et considérablement angmentée. T. 6. Paris: Chez Deterville, 1816, s. 1–570. (fr.).
• D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Puma yagouaroundi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-07].
• „Wielkie koty. Królewskie stworzenia dzikiego świata” konsultacja naukowa Dr John Seidensticker i Dr Susan Lumpkin Elipsa Warszawa 1992