Jan Papłoński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan Papłoński
Imię i nazwisko urodzenia	Jan Teodor Wibultowicz Papłoński
Data i miejsce urodzenia	12 listopada 1819 ; Widze k. Brasławia, Polska
Data i miejsce śmierci	28 listopada 1885 ; Warszawa, Polska
Przyczyna śmierci	zawał serca
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zawód, zajęcie	polonista, historyk, tłumacz
Narodowość	polska
Uczelnia	Uniwersytet Moskiewski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Teodor Wibultowicz Papłoński (ur. 12 listopada 1819 w Widzach k. Brasławia^[1], zm. 28 listopada 1885 w Warszawie) – polski historyk, polonista, encyklopedysta, działacz społeczny, dyrektor Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie, Rzeczywisty Radca Stanu, profesor Szkoły Głównej Warszawskiej, dyrektor Szkoły Żeńskiej Rządowej oraz tłumacz.

Życiorys

W roku 1885 ukończył gimnazjum w Wilnie, a następnie studiował na Uniwersytecie Moskiewskim, gdzie otrzymał stopień kandydata nauk filologiczno-historycznych^[2]. Był nauczycielem w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie^[3]. Od 1864 roku był profesorem gramatyki porównawczej w Warszawskiej Szkole Głównej.

W latach 1867–1885 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Głuchoniemych w Warszawie, w którym wprowadził zmiany przyczyniające się do rozwoju tej instytucji^[4]. W 1865 roku za jego sprawą zrealizowano projekt założenia fermy, na której osoby głuche pochodzące ze wsi mogłyby szkolić się w pracy gospodarskiej.

W 1883 roku był również inicjatorem oraz założycielem Warszawskiego Towarzystwa Głuchoniemych (późniejsza nazwa Chrześcijańskie Towarzystwo Głuchoniemych „Opatrzność”). W 1861 roku Papłoński był wizytatorem szkolnym. W ramach swoich obowiązków na polecenie ówczesnego dyrektora Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego margrabiego Aleksandra Wielopolskiego przybył do Kalisza, gdzie jego zadaniem było zażegnanie sporu pomiędzy uczniami a rosyjskimi pedagogami^[5].

Jan Papłoński zmarł w 1885 roku w wieku 66 lat na zawał serca. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera I-2-4)^[6].

Dzieła

Jan Papłoński publikował głównie prace z zakresu językoznawstwa oraz historii. Oprócz rozpraw w czasopismach polskich i rosyjskich dokonał z łaciny pierwszego przekładu na język polski XII. wiecznej Kroniki Słowian. Część swoich prac poświęcił historii ruchu na rzecz głuchych i ociemniałych w Polsce.

Tłumaczenie Kroniki Słowian pt. Helmolda Kronika Sławiańska z XII wieku (1862) – było to pierwsze polskie tłumaczenie średniowiecznej Kroniki Słowian niemieckiego historyka Helmolda^[7]
Zasady i zakres wychowania domowego oraz historyja metody poglądowej (1879)^[8]
O początku i rozmaitości mowy (1867)^[9]
Lekcyja wstępna filologii porównawczej sławiańskiej (1867)^[10]
Historya Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, Warszawa. W drukarni Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, 1873
Nowe szkoły dla głuchoniemych, Warszawa. W drukarni Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, 1877
Ks. Jozafat Szczygielski b. Rektor Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, Pamiętnik Warszawskiego Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych, 1883/84

Był autorem haseł do 28 tomowej Encyklopedii Powszechnej Orgelbranda z lat 1859–1868. Jego nazwisko wymienione jest w I tomie z 1859 roku na liście twórców zawartości tej encyklopedii^[11].

Upamiętnienie

W sali „Opatrzności” wisiał portret Papłońskiego.
Na grobie Jana Papłońskiego w uznaniu jego dokonań „Opatrzność” ufundowała pamiątkową tablicę, która została skradziona.

Przypisy

↑ M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego.
↑ Papłoński Jan w Encyklopedii powszechnej Olgerbrandta: z ilustracjami i mapami, T. XI.
↑ Szkoła Główna Warszawska 1862-1869. T. 1 : Wydział filologiczno-historyczny, Kraków 1900, s. 15.
↑ Spotkanie z Historią Głuchych – Powązki – 2011. Strona projektu Guide Design.
↑ K. Poznański, Reforma szkolna w Królestwie Polskim 1862 rok, Kraków 1968, s. 65–66.
↑ Cmentarz Stare Powązki: JUSTYNA WILBUTOWICZOWA PAPŁOŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .
↑ Jan Papłoński, Helmolda Kronika Sławiańska z XII wieku, Warszawa 1862.
↑ Jan Papłoński, Zasady i zakres wychowania domowego oraz historyja metody poglądowej, Warszawa 1879.
↑ O początku i rozmaitości mowy: prelekcye publiczne professora J. Papłońskiego dnia 18 i 22 stycznia 1867 r., Warszawa, Józef Ungr, Kraków 1867.
↑ Jan Papłoński, Lekcyja wstępna filologii porównawczej sławiańskiej miana dnia 28 października, 9 listopada 1864 r. w Szkole Głównej Warszawskiej Warszawa, Gebethner i Wolff 1864.
↑ „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.

Linki zewnętrzne

Паплонский, Иван Иванович, biogram w Słowniku encyklopedycznym Brockhausa i Efrona w Wikiźródłach (ros.)
Паплонский, Иван Иванович, biogram w Rosyjskim Słowniku Biograficznym w Wikiźródłach (ros.)
Publikacje Jana Papłońskiego w serwisie Polona

[1] M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego.

[2] Papłoński Jan w Encyklopedii powszechnej Olgerbrandta: z ilustracjami i mapami, T. XI.

[3] Szkoła Główna Warszawska 1862-1869. T. 1 : Wydział filologiczno-historyczny, Kraków 1900, s. 15.

[4] Spotkanie z Historią Głuchych – Powązki – 2011. Strona projektu Guide Design.

[5] K. Poznański, Reforma szkolna w Królestwie Polskim 1862 rok, Kraków 1968, s. 65–66.

[6] Cmentarz Stare Powązki: JUSTYNA WILBUTOWICZOWA PAPŁOŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10] .

[7] Jan Papłoński, Helmolda Kronika Sławiańska z XII wieku, Warszawa 1862.

[8] Jan Papłoński, Zasady i zakres wychowania domowego oraz historyja metody poglądowej, Warszawa 1879.

[9] O początku i rozmaitości mowy: prelekcye publiczne professora J. Papłońskiego dnia 18 i 22 stycznia 1867 r., Warszawa, Józef Ungr, Kraków 1867.

[10] Jan Papłoński, Lekcyja wstępna filologii porównawczej sławiańskiej miana dnia 28 października, 9 listopada 1864 r. w Szkole Głównej Warszawskiej Warszawa, Gebethner i Wolff 1864.

[11] „Encyklopedia Powszechna”, tom I, wyd. Samuel Orgelbrand, Warszawa, 1859.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]