Widze – Wikipedia, wolna encyklopedia

Widze
	; Kościół Trójcy Świętej w Widzach
Herb	Flaga
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Populacja (2010); • liczba ludności	; 1800
Nr kierunkowy	+375 215
Kod pocztowy	211-990
Tablice rejestracyjne	2
	Położenie na mapie Białorusi Widze
	Położenie na mapie obwodu witebskiego Widze
	55°24′N 26°38′E/55,400000 26,633333
	Multimedia w Wikimedia Commons

Widze (biał. Відзы) − osiedle typu miejskiego na Białorusi, w obwodzie witebskim w rejonie brasławskim, 35 km od Brasławia. Około 1,8 tys. mieszkańców (2010).

Siedziba parafii prawosławnej św. Mikołaja Cudotwórcy^[2] i rzymskokatolickiej (pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny).

Historia

W latach 1921–1945 ówczesne miasteczko leżało w Polsce, w województwie nowogródzkim^[3] (od 1926 w województwie wileńskim^[4]), w powiecie brasławskim, było siedzibą gminy Widze^[5]^[6].

8 lipca 1920 r. pod miejscowością miała miejsce bitwa wojsk polskich z sowieckimi.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 856 osób, 271 było wyznania rzymskokatolickiego, 28 prawosławnego, 200 staroobrzędowego, 316 mojżeszowego a 41 mahometańskiego. Jednocześnie 613 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 8 białoruską, 182 żydowską a 53 inną. Było tu 145 budynków mieszkalnych^[5]. W 1931 w 431 domach zamieszkiwało 2326 osób^[6].

Miejscowość należała do miejscowej parafii rzymskokatolickiej i prawosławnej. Podlegała pod Sąd Grodzki w m. Turmont i Okręgowy w Wilnie; mieścił się tu urząd pocztowy który obsługiwał znaczną część gminy Widze^[7].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w listopadzie 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 2000 osób. Latem 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów wywieziono do getta w Święcianach^[8].

W miejscowości urodził się Jan Papłoński^[9] filolog języka polskiego oraz dyrektor Instytutu Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie.

Zabytki

kościół katolicki z 1914 roku w stylu neogotyckim
molenna staroobrzędowców pw. Zaśnięcia Matki Bożej z 1910
w południowej części miejscowości mogiła Tomasza Wawrzeckiego – jednego z przywódców insurekcji kościuszkowskiej.

Inne obiekty

Cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja Cudotwórcy z 2009 r., parafialna^[2].

Parafia rzymskokatolicka

Osobny artykuł: Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Widzach.

Parafia w Widzach istnieje od XV w. Pierwszy drewniany kościół ufundowali w 1481 roku bracia Cwietka i Hanusz Dowgirdowiczowie^[10].

Rynek i kościół
Grób Tomasza Wawrzeckiego
Rynek Tatarski
Meczet w 1935 roku
Plan miasteczka
Widze Łowczyńskie

Przypisy

↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).
↑ ^a ^b Браславское благочиние → 7.Приход храма Святителя Николая Чудотворца г.п.Видзы. eparhia992.by. [dostęp 2020-03-16]. (ros.).
↑ Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93
↑ Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29
↑ ^a ^b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 19 .
↑ ^a ^b Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 15 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1817 .
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1148 .
↑ M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego
↑ Catholic.by – Відзы — парафія Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі [online], catholic.by [dostęp 2016-06-02] .

Linki zewnętrzne

Widze w globus.tut.by (biał.)
Łowiszcze, al. Widze Łowczyńskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 761 .
Widze, mto, powiat nowoaleksandrowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 294 .
Łataniszki, gmina Widze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 259 .
Łowiszcze, powiat nowoaleksandrowski, ob. Widze Łowczyńskie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 276 .

[1] Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года. belstat.gov.by. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-18)]. (ros.).

[epa-2] Браславское благочиние → 7.Приход храма Святителя Николая Чудотворца г.п.Видзы. eparhia992.by. [dostęp 2020-03-16]. (ros.).

[3] Dz.U. z 1921 r. nr 16, poz. 93

[4] Dz.U. z 1926 r. nr 6, poz. 29

[:0222222-5] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 19 .

[:1-6] Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 15 .

[:0-7] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1817 .

[8] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1148 .

[9] M.J. Minakowski, Wielka Genealogia Minakowskiego

[10] Catholic.by – Відзы — парафія Нараджэння Найсвяцейшай Панны Марыі [online], catholic.by [dostęp 2016-06-02] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Miasteczko	Widze
Wsie	Aszkaragi Ażusinie Bagdziuny Baliki Bałundziszki Bejkiele Biciuny Bikiszki Błażyszki Bomejki Bubie Buczany Budowieja Czarnoziemie(→gmina Rymszany) Czeszułańce Czyżowszczyzna Dawiedziny Dąbrowskie Degima Dekśnia Obalska Dekśnia Widzka Długie Drabaty Dyrwany Dzikiszki Gaławawki Giriaciszki Giwieniszki Grusztaliszki Gudańce Hermanowszczyzna Hultajowszczyzna Jerkańce Jursze Kajaty Karczmiszki Karklińskie Karpiszki Kiakszty Kirmeliszki Klipy Krzywoniszki Kuźmiszki Leoniszki Lipciszki Łajbuny Łowkiszki Łukiany Maniuki(→gmina Rymszany) Matejkiszki Mejeryszki Meszkiele Mieleszki Mileniszki Munciuny Niewierańce Nowa Wieś Obale Obraziszki Ostrowiszki Paciuny Pakulnie Podmunie(→gmina Rymszany) Podrzeczne Pograniczne Przewoźniki Pupinie Puzowo Rataszele Rawiszki Rejstaniszki Romejki Romuliszki Rosynele Rzepiszki Sawejki Sawleżory Skrebenie Smele Śmilginiszki Stary Dwór Stryłungi Świetlickie Szkile Szlawiszki Szmele Śniegiszki Taleniszki Tałaciszki Teleburniszki Trabsze Trabszyszki Trakiszki Trejbsze Trukany Tryczuny Trykłaciszki Tweriańce Undrełany Undryszki Urbaniszki Warniszki Wilkieniszki Wojciszki Wojckieluny(→gmina Dryświaty) Wojniuny Zygmunciszki Żdegiele Żwirbiliszki Dolne Żołobiszki
Zaścianek	Augustowo Auksztakalnia Ażubele Berżeniszki Bieluniszki Bierżełata Błażuny Borówka I Borówka II Bubie Budowiejka Budryszki Bugiele Bukowskie Cegielnia Chorążyszki Czarny Zaścianek Czerniuszka Degiesiszki Dzikiszki Nowe Ejćminany Furmaniszki Gienuża Grobiszki Gudaliszki Godowszczyzna Jerżyszki Nowa Hermanowszczyzna Kalniszki Gakiańskie Kalniszki Mikuckie Karczewatka Karoluńce Kozorezy Dolne Kozorezy Górne Krumple Kudryszki Kuśnierzyszki Lisiszki(→gmina Dryświaty) Lisiszki II Lubiszki Łotyszki Łozówka(→gmina Rymszany) Łukianiszki Malina Medynki Meletylce Miłaszyszki Nowiny(→gmina Rymszany) Nowy Zaścianek Orliszki Pietryszki Pietryszki Nowe Pietryszki Stare Podkowiszki Podruksza Podwarynka Polesieniszki Rawiszki Rawkieta Rejbienie Rodziszki Rzeczki Sekły Siewruki Stukopiowo Stunżyszki Siginka Szarkiszki Szydłówka Topolka Trukanka Trybuciszki Wilkodobie Zaborze(→gmina Rymszany) Zygmunciszki Żwirbiliszki Górne Żołobiszki Żwirki Żwirynie Żygucie Małe Żygucie Nowe Żygucie Stare
Kolonia	Biciuny Bieniasze Burtyszki Daciszki Janowo Jodasele Kieciszki(→gmina Dryświaty) Kolonia Żdegielska Kondraciszki Konowały Korzeniowszczyzna(→gmina Dryświaty) Kozłowskie (→gmina Dryświaty) Leonpol Łataniszki Łotoczki(→gmina Dryświaty) Masiuniszki Mielniki Nestoryszki Nowiki Pawłówka Podgaiszki Podruksza Ruciny Sekły Siostrzeńce Skurciszki Śmilginiszki Widze Albrechtowskie Widziszki Widzki Dwór Wieczorowszczyzna
Folwarki	Białowojsza Biały Zaścianek Bohuszyszki Górele Jodziszki Karoluńce Kimborciszki Kłundziszki Lalupy Podbrodzie Podrawiszki Podruksza Stukopiowo Swilgiszki Trejbszuny
Osada	Adamowo Ałatyszki Świetlickie-Chatki Świetlickie-Rubież
Majątek	Antodol Mejszty Widze Łowczyńskie
Osada młyńska
Leśniczówki	Nowinka Widze