Jan Rządkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jan Rządkowski
Ilustracja
tytularny generał broni tytularny generał broni
Pełne imię i nazwisko

Jan Piotr Rządkowski

Data i miejsce urodzenia

14 lipca 1860
Belsk, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

17 lutego 1934
Suchorzew, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1880–1923

Siły zbrojne

Armia Imperium Rosyjskiego
Wojsko Polskie

Jednostki

Okręg Generalny „Lublin”
1 Dywizja Litewsko-Białoruska
I Korpus Wojsk Litwy Środkowej
Okręg Generalny „Łódź”
Oficerski Trybunał Orzekający

Stanowiska

d-ca okręgu generalnego
d-ca dywizji piechoty
dowódca korpusu
przewodniczący trybunału

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Krzyż Zasługi Wojsk Litwy Środkowej Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Order św. Jerzego IV klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza III klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie)
płk Jan Rządkowski
Uroczystości z okazji przyłączenia Wileńszczyzny do Polski; Wilno 18 kwietnia 1922. Przedstawiciele rządu polskiego i członkowie Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej; gen. Jan Rządkowski siedzi 1. z lewej
Grób Jana Rządkowskiego na Powązkach Wojskowych

Jan Piotr Rządkowski (ur. 14 lipca 1860 w Belsku, powiat grójecki, zm. 17 lutego 1934 w Suchorzewie) – tytularny generał broni Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej i wojnie polsko-bolszewickiej.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził ze starego, szlacheckiego rodu posiadającego liczne majątki w okolicach Łomży. Z powodów bliżej nieznanych rodzina ta musiała opuścić Podlasie i Kurpie (prawdopodobnie chodziło o represje po powstaniu listopadowym) i przenieść się do centralnej Polski. Jego rodzicami byli Wojciech i Rozalia z Ogrodnickich[1], a dziadkami Feliks i Petronela z Psarskich. Przyszły generał zawarł związek małżeński z Katarzyną Łazowską, nie mieli dzieci[1].

Po ukończeniu sześcioklasowego gimnazjum w Łowiczu, w wieku 20 lat (1 września 1880), wstąpił ochotniczo do armii rosyjskiej. Przez 34 kolejnych lat służbę wojskową pełnił w 71 pułku piechoty. W wymienionym oddziale osiągnął stanowiska dowódcy batalionu i zastępcy dowódcy pułku.

W ostatniej dekadzie maja 1915 mianowany został dowódcą Legionu I Puławskiego, który od lutego 1915 został przemianowany na 739 Nowoaleksandryjską Drużynę Pospolitego Ruszenia. W drugiej połowie września 1915 pozostałość Legii, po walkach pod Michałowem, wsią na południe od Pakosławia (15 czerwca), Władysławowem (17 lipca), Kolonią Chechelską, Nurcem i Czeremchą (20 sierpnia) oraz Zelwą (10 września) wycofano z frontu do Słucka, a następnie do Bobrujska. W Bobrujsku na bazie Dowództwa 104 Brygady Strzeleckiej Pospolitego Ruszenia i 739 Nowoaleksandryjskiej Drużyny Pospolitego Ruszenia oraz 104 i 105 Konnej Sotni Pospolitego Ruszenia sformowano Brygadę Strzelców Polskich. Dowódcą brygady został gen. mjr Piotr Szymanowski. Jan Rządkowski objął dowództwo jednego z czterech batalionów brygady. Od 8 lutego 1917 pełnił funkcję zastępcy dowódcy Dywizji Strzelców Polskich w I Korpusie Polskim w Rosji. W okresie od stycznia do kwietnia 1918 więziony przez bolszewików.

Jako pułkownik I. byłego korpusu polskiego i armii rosyjskiej reskryptem Rady Regencyjnej z 31 października 1918 roku został przydzielony do podległego jej Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia[2]. Wyznaczony na stanowisko dowódcy Okręgu Wojskowego Nr VI w Piotrkowie podporządkowanego Kieleckiemu Inspektoratowi Lokalnemu, a wkrótce dowódcy Okręgu Generalnego „Kielce”. Od 7 listopada 1918 przystąpił do organizowania Piotrkowskiego Pułku Okręgowego, który 10 grudnia został przemianowany na 26 pułk piechoty. W styczniu 1919 przekazał dowodzenie pułkiem podpułkownikowi Emanuelowi Hermanowi i awansował na stanowisko dowódcy Okręgu Generalnego „Lublin”. 1 listopada 1919 roku Naczelny Wódz Wojsk Polskich mianował go generałem podporucznikiem[3]. 22 listopada 1919 mianowany został dowódcą 1 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. W 1920 w czasie wojny polsko-bolszewickiej kilkakrotnie dowodził Grupą Operacyjną swojego imienia. W październiku 1920 uczestniczył w buncie gen. Żeligowskiego, a następnie został dowódcą I Korpusu Wojsk Litwy Środkowej. 16 lutego 1921 mianowany został dowódcą Okręgu Generalnego „Łódź”.

Z dniem 1 stycznia 1922 przeniesiony został w stały stan spoczynku z prawem noszenia munduru w stopniu generała porucznika[4]. Zatrzymany w służbie czynnej na stanowisku przewodniczącego Oficerskiego Trybunału Orzekającego. Funkcję tę pełnił do dnia 31 maja 1923 kiedy to, został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu tytularnego generała broni ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919. Po przeniesieniu w stan spoczynku zamieszkał w Warszawie. Następnie przeniósł się do majątku Suchorzew w Wielkopolsce. Tam zmarł. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A15-1-1)[5].

Książki

[edytuj | edytuj kod]

Awanse

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h Polak (red.) 1993 ↓, s. 185.
  2. Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej, 1918, R. 2, nr 2, Warszawa 1918, s. 15.
  3. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 96 z 9 grudnia 1919 roku, poz. 3812.
  4. Dekret L. 3466 Naczelnika Państwa i Naczelnego Wodza (Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 1 z 26.01.1922 r., pkt 8).
  5. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  6. a b c d e f g h Mieczysław Wrzosek: Rządkowski Jan (1860–1934). [w:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXXIII/1991-1992 [on-line]. www.ipsb.nina.gov.pl. [dostęp 2020-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-14)].
  7. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 20.
  8. M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82.
  9. Dziennik Personalny Spraw Wojskowych nr 12 z 03.03.1926
  10. Decyzja Naczelnika Państwa L. 3625.22 G. M. I. z 1922 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 8, s. 249)
  11. Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych nr 61 z 06.06.1925

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski, Generałowie Polski Niepodległej, Warszawa 1991, s. 25
  • Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Warszawa 1994, ISBN 83-11-08262-6, ss. 291-292
  • Zenon Kachnicz, Legion Puławski (1914 – 1915), Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 4 (209) z 2005 r., ss. 5-22
  • Wacław Lipiński, Walka zbrojna o niepodległość Polski w latach 1905-1918, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1990, wyd. I, ISBN 83-85218-00-9, ss. 229-244
  • Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792 – 1945. T. 2/2. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1993. ISBN 83-900510-0-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]