French
DeutschJanina Burhardt – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Pełne imię i nazwisko | Janina Maria Burhardt |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 10 marca 1883 |
| Data i miejsce śmierci | 12 grudnia 1924 |
| Odznaczenia | |
  | |
Janina Maria Burhardt (ur. 10 marca 1883 w maj. Podgaj, zm. 12 grudnia 1924 w Rydze) – polska działaczka niepodległościowa, artystka malarka, dama Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 10 marca 1883 w majątku Podgaj k. Kiejdan, w ówczesnym powiecie kowieńskim guberni kowieńskiej, w rodzinie Michała Innocentego h. Grzymała (1838-1907), doktora medycyny, i Antoniny Bogumiły z Medekszów h. Lis (1863–1933)[1][2][3][4]. Była siostrą Józefy Emilii (1880–1909), Gabrieli Adeli (1882–1884), Aleksandra (ur. 1885), adwokata, Mieczysława (1887–1963), komandora porucznika Marynarki Wojennej, Stanisława (1889–1940), sędziego okręgowego, Jadwigi Marii (ur. 1895) i Stefana (1899–1991), bibliotekarza[5][2].
Uczyła się w prywatnej szkole malarstwa dla kobiet Miłosza Kotarbińskiego w Warszawie[2][4].
10 października 1921 major Marian Zyndram-Kościałkowski sporządził wniosek na odznaczenie Janiny Burhardtówny Orderem Virtuti Militari, w którym napisał: „z własnej inicjatywy zorganizowała niebawem po zajęciu Wilna przez Wojska Polskie wiosną 1919 łączność kurierską między Kowieńszczyzną i Wileńską Ekspozyturą Oddziału II Naczelnego Dowództwa celem przesyłania danych wywiadowczych o armii litewskiej. W czerwcu 1919 przystąpiła wraz ze swym aparatem łączności do POW, gdzie obok służby łączności położyła ogromne zasługi w dziedzinie organizacyjnej i uświadamiającej. Nie kryjąc się ze swymi przekonaniami i będąc stale prześladowaną przez władze litewskie potrafiła tak ściśle zachować konspirację organizacyjną, iż będąc parakrotnie pod sądem nie ściągnęła na siebie zarzutu należenia do organizacji i nie przyczyniła się do zdekonspirowania żadnego ze szczegółów organizacyjnych. Stale stała na straży godności narodowej i honoru organizacyjnego, który nie pozwolił w chwilach najniebezpieczniejszych opuścić swojej placówki, na której twa dotąd, krzepiąc ducha swych towarzyszy pracy i wlewając otuchę w ich serca w najcięższych chwilach”[2].
Zmarła 12 grudnia 1924 w Rydze i została pochowana w grobie rodzinnym na cmentarzu Na Rossie w Wilnie[1][6].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 5851[2] – 20 listopada 1922[4]
- Krzyż Niepodległości z Mieczami – pośmiertnie w czerwcu 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[4]
- Odznaka pamiątkowa Polskiej Organizacji Wojskowej[2]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Brensztejn 1937 ↓, s. 137.
- ↑ a b c d e f Janina Burhardtówna. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.56-4717 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-09-07]., 26 marca 1936 brat Stanisław wypełnił kwestionariusz kawalera Orderu Virtuti Militari, w którym podał, że Janina urodziła się w Kiejdanach.
- ↑ Marek Jerzy Minakowski: Antonina Bogumiła Medeksza h. Lis. [w:] Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl) [on-line]. Dr Minakowski Publikacje Elektroniczne. [dostęp 2024-09-07].
- ↑ a b c d Elżbieta Zawacka, Dorota Kromp: Burhardtówna Janina Maria (1883–1924). Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2024-09-10].
- ↑ Włodarski 1933 ↓, s. 4–5.
- ↑ Ewa Gulbinowa. Janina Burhardtówna. „Słowo”. 112, s. 3, 1934-04-27. Wilno..
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michał Brensztejn: Burhardtówna Janina (1883–1924). W: Polski Słownik Biograficzny. T. III. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1937.
- Aleksander Włodarski: Burhardtowie. Warszawa: Drukarnia Leona Nowaka, 1933.