Jasień (Beskid Wyspowy) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jasień
Ilustracja
Północne zbocza Jasienia
Państwo

 Polska

Pasmo

Beskid Wyspowy, Karpaty

Wysokość

1063 m n.p.m.

Wybitność

167 m

Położenie na mapie Beskidu Wyspowego
Mapa konturowa Beskidu Wyspowego, na dole znajduje się czarny trójkącik z opisem „Jasień”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, blisko górnej krawiędzi nieco na lewo znajduje się czarny trójkącik z opisem „Jasień”
Ziemia49°37′49,2″N 20°13′27,6″E/49,630333 20,224333
Polana Skalne pod szczytem Jasienia
Widok na Jasień z polany Jaworzynka
Widok z podnóży Ćwilina
Widok z Gorców

Jasień (ok. 1063 m n.p.m.) – trzeci co do wysokości szczyt w Beskidzie Wyspowym (po Mogielicy i po Ćwilinie). Niektóre źródła podają wysokość 1052 m[1], co odpowiada wysokości niższego i mniej wybitnego zachodniego wierzchołka. Jego południowe stoki należą do wsi Lubomierz, północne do wsi Półrzeczki[2].

Topografia

[edytuj | edytuj kod]

Główny grzbiet Jasienia biegnie od Krzystonowa (1012 m) do Kiczory zwanej też Kobylicą (901 m). Jasień ma dwa wierzchołki: właściwy (1063 m) oraz znajdujący się na północ od niego niższy, zwany Kutrzycą (1051 m). Pomiędzy nimi znajduje się widokowa polana Skalne, na której stoi jeden z nielicznych w Beskidzie Wyspowym szałasów. Od głównego wierzchołka w południowym kierunku poprzez Miznówkę, Przełęcz Przysłopek i Myszycę do przełęczy Przysłop (750 m) odchodzi boczny grzbiet, którym Beskid Wyspowy łączy się z Gorcami[3]. Przez Jasień przebiega dział wodny między zlewniami Dunajca i Raby. W zlewni Dunajca znajdują się potoki spływające z jego północnych stoków: Łososina i Upleziowy Potok, w zlewni Raby są potoki spływające ze stoków południowych: Potok Dudów i Potok na Piekle[2].

Polany

[edytuj | edytuj kod]

W okresie przeludnienia Podhala (druga połowa XIX w. do końca II wojny światowej) pod uprawę lub pasterstwo wykorzystywano każdy nadający się do tego skrawek ziemi. Na Jasieniu w wielu miejscach las wyrąbano pod polany[4]. Z czasem w całych Beskidach uprawa ziemi, a później również pasterstwo na wyżej położonych obszarach, z kiepską drogą dojazdową stały się nieopłacalne. Polany samorzutnie zarastają lasem, niektóre są zalesiane. Wskutek tego zmniejsza się różnorodność biologiczna i atrakcyjność turystyczna – duże polany lub małe, ale znajdujące się na szczytach lub grzbietach gór, są bowiem doskonałymi punktami widokowymi[5]. Na Jasieniu ostały się jeszcze m.in. takie polany: polana Skalne, Łąki, Polana Folwarczna, Stasiówka, Hanulówka, Pustki, Polana Okolczyska, Polana nad Jamnym[2]. Stopniowo zarastają lasem.

Na polanach Jasienia wiosną zakwitają krokusy. Jasień jest jednym z niewielu miejsc Beskidzie Wyspowym, gdzie jeszcze spotkać można te rośliny. Liczniej od krokusów wiosną na polanach Jasienia zakwita śnieżyczka przebiśnieg[6].

Opis masywu Jasienia

[edytuj | edytuj kod]

Na grzbiecie Jasienia znajdują się wychodnie skalne, z których w zimie schodzą niewielkie lawiny. Północno-wschodnie strome zbocza Jasienia poryte głębokimi wąwozami potoków stanowią jedne z najbardziej dzikich i niedostępnych ostępów Beskidu Wyspowego. Północne zbocza są bardziej strome od południowych. Zwarte połacie lasu znajdują się powyżej 700–800 m n.p.m. Dolną część stoków porasta las jodłowo-świerkowy, górną i wierzchołkową część las bukowy[2]. Z właściwego szczytu Jasienia, na którym znajduje się tylko niewielka, zarastająca polanka, widoki ograniczone są drzewami, natomiast bardzo rozległe widoki rozciągają się z dwóch polan na jego grzbiecie. Z Polany Skalne widać Mogielicę z jej olbrzymią Polaną Stumorgową, a na prawo od niej Cichoń, Ostrą, Modyń, Halę, Wysoki Wierch i Kiczorę Kamienicką z masztem przekaźnikowym oraz Gorce i Pieniny. Z polany Łąki na stoku łączącym Jasień z Kobylicą (przy zielonym szlaku) widoki obejmują Beskid Makowski oraz szczyty Beskidu Wyspowego (od lewej): Lubogoszcz, Lubomir i Łysina, Kamiennik Południowy, Wierzbanowska Góra i znajdujący się blisko potężny Ćwilin[7].

Krzystonów i Jasień od zachodu

Szlaki turystyki pieszej

[edytuj | edytuj kod]
szlak turystyczny żółty – żółty: Mogielica – Krzystonów – Jasień – przełęcz Przysłop. 3:20 h (↑ 4:20 h)
szlak turystyczny zielony – zielony: Mszana DolnaOgorzała – Kiczora – Jasień. 5:30 h (↓ 4:45 h)[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Mapa szlaków turystycznych w górach. Planowanie i kalkulator tras [online], mapa-turystyczna.pl [dostęp 2019-01-27].
  2. a b c d Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-12-02].
  3. a b Beskid Wyspowy 1: 50000. Mapa turystyczna, Kraków: Compass, 2006, ISBN 83-89165-86-4.
  4. Sebastian Flizak Polany w Gorcach i Beskidzie Wyspowym, „Wierchy” Nr35/1966.
  5. Bogdan Mościcki, Beskid Sądecki i Małe Pieniny, Pruszków: Oficyna Wyd. „Rewasz”, 2007, ISBN 978-83-89188-65-6.
  6. K. Towpesz, Rośliny naczyniowe południowo-wschodniej części Beskidu Wyspowego, „Monographiae Botanica”, 46, Polskie Towarzystwo Botaniczne, 1974.
  7. Andrzej Matuszczyk, Beskid Wyspowy. Część zachodnia, Warszawa. Kraków: Wyd. PTTK „Kraj”, 1986, ISBN 83-7005-104-9.
Widok z Ćwilina
Widok z Ćwilina