Wielki Wierch (Gorce) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wielki Wierch

Widok na Wielki Wierch i Kiczorę Kamienicką z polany Skalne
Państwo	Polska
Położenie	województwo małopolskie
Pasmo	Gorce, Karpaty
Wysokość	1014[1] m n.p.m.
Wybitność	175[2] m
Położenie na mapie Gorców Wielki Wierch
Położenie na mapie Karpat Wielki Wierch
49°36′40,9″N 20°15′25,3″E/49,611361 20,257028
Multimedia w Wikimedia Commons

Wielki Wierch (1014 m^[1], 1007 m^[3], 1005 m^[4], 1016^[5][6]) – szczyt Gorców, otoczony z trzech stron przez opływającą go Kamienicę.

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Karpat opracowanej przez Jerzego Kondrackiego Wielki Wierch wraz z Kiczorą Kamienicką i Magorzycą włączone zostały do Beskidu Wyspowego, a granica poprowadzona została przez płytką przełęcz pomiędzy Magorzycą a Gorcem^[7], a dokładniej Nową Polaną w masywie Gorca. Podział ten uznaje też zbiorowe opracowanie „Gorce. Przewodnik dla prawdziwego turysty” (brak w nim opisów tych szczytów)^[8]. Jednak inni autorzy opracowań o tym regionie (Józef Nyka, Andrzej Matuszczyk) włączają te szczyty do Gorców, uzasadniając to faktem, że od Beskidu Wyspowego te trzy szczyty oddzielone są głęboką doliną Kamienicy Gorczańskiej, stanowiącą w tym miejscu najbardziej naturalną i oczywistą granicę między Beskidem Wyspowym i Gorcami^[9][10]. W Instytucie Ochrony Środowiska powstała nowa mapa podziału fizycznogeograficznego Polski, w której Wielki Wierch zaliczony został do Gorców^[11]. Takie rozgraniczenie również jawi się w najstarszym opracowaniu – z końca XIX wieku – „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”. Z opisu wynika, iż wspomniane powyżej prawobrzeżne tereny rzeki Kamienicy to pasmo Gorców^[12].

Od południowej strony sąsiaduje z Kiczorą Kamienicką. Oddzielony jest od niej przełęczą, na której znajduje się polana Jeziorne^[1]. Wzdłuż koryta Kamienicy Gorczańskiej opływającej te szczyty poprowadzona jest droga wojewódzka nr 968 (odcinek ze Szczawy do Zabrzeży)^[3]. Wiele źródeł podaje wysokość 1007^[3][13][6], co być może dotyczy niewybitnego, niższego, wschodniego wierzchołka. Może to też być zwykła literówka; poniżej szczytu znajduje się punkt wysokościowy 1002,7 m^[4].

Wielki Wierch jest w większości porośnięty lasem. Wszystkie spływające z niego potoki uchodzą bezpośrednio do okrążającej go rzeki Kamienicy. Na północnych jego stokach znajduje się polana Kasprówka, a na południowo-wschodnich należący do Szczawy przysiółek Polanki. Prowadzi od niego droga leśna okrążająca cały masyw Wielkiego Wierchu ponad doliną Kamienicy^[1].

Przez Wielki Wierch nie prowadzą żadne znakowane szlaki turystyczne^[3].

W czasie II wojny światowej pod szczytami Wielkiego Wierchu mieściła się główna kwatera dowództwa 1 Pułku Strzelców Podhalańskich Armii Krajowej, a okoliczne lasy były bazą dla polskiej partyzantki^[8]. Co roku w pierwszą niedzielę po 15 sierpnia obok starego drewnianego kościółka w Szczawie odbywają się msze partyzanckie, na które przyjeżdżają kombatanci. Przy kościele znajduje się niewielkie muzeum 1 PSP AK, a w nim liczne pamiątki z okresu II wojny światowej mundury, listy, fotografie upamiętniające działania 1 PSP AK.

Wielki Wierch znajduje się w granicach wsi Szczawa w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Kamienica^[1].

• 
  Kiczora, Wielki Wierch i Mogielica. Widok z Nowej Polany
• 
  Widok z przełęczy Przysłopek
• 
  Widok na Kiczorę i Wielki Wierch z Gorca
• 
  Widok z Gorca Troszackiego