Jean-Pierre Lasota – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jean-Pierre Joseph^[1] Lasota-Hirszowicz (ur. 16 października 1942 w Marsylii^[2], zm. 31 października 2024 w Paryżu^[3]) – polsko-francuski astrofizyk, fizyk teoretyk i astronom, profesor nauk fizycznych, popularyzator nauki.

Urodził się w rodzinie polskich Żydów^[4]. W 1965 roku obronił pracę magisterską na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego^[5]. W 1971 roku zdobył stopień doktora w Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego^[6]. W latach 70. XX w. pracował w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN.

W latach 1980–1982 pracował w Wielkiej Brytanii na uniwersytetach Leicester i Cambridge. W 1983 roku podjął badania w Obserwatorium Paryskim, gdzie w latach 1988–1998 kierował Wydziałem Astrofizyki Relatywistycznej i Kosmologii^[5].

W latach 1984–1989 przedstawiciel na Zachodzie związanej z Solidarnością struktury Oświata-Kultura-Nauka^[7]. Był jednym z założycieli powstałej w 1989 roku Fundacji Edukacja dla Demokracji^[8]. Od 1998 roku pracował w Instytucie Astrofizyki w Paryżu, w 2009 roku przeszedł na emeryturę i pozostał w instytucie jako profesor honorowy.

W 2006 roku z rąk Lecha Kaczyńskiego otrzymał nominację profesorską w dziedzinie nauk fizycznych^[9]. Był profesorem wizytującym w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie^[10].

W pracy naukowej zajmował się astrofizyką relatywistyczną, badaniem ciasnych układów gwiazd podwójnych i przepływów akrecyjnych^[10]. Przez wiele lat był członkiem komitetów nadzorujących budowę i działanie europejskiego detektora fal grawitacyjnych Virgo^[6]. Laureat Wielkiej Nagrody Felix Robin Francuskiego Towarzystwa Fizycznego za całokształt działalności naukowej^[6].

Mieszkał w Paryżu i Warszawie. Jego żoną była Agnieszka Kołakowska^[11], siostrą Irena Lasota.

Autorstwo

• 1980: Teoria względności, współautor: Andrzej Szymacha, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, seria „Biblioteczka Delty”, ISBN 83-02-00476-6.
• 2010: La Science des trous noirs, wyd. Odile Jacob, Paris, ISBN 978-2-7381-2008-3.
• 2017: Czy Wielki Wybuch był głośny?, współautorka: Karolina Głowacka, Warszawa: Prószyński i S-ka, ISBN 978-83-8097-127-1.
• 2019: Fale grawitacyjne. Nowa era astrofizyki, współautorka: Nathalie Deruelle, Warszawa: Prószyński i S-ka, ISBN 978-83-8169-151-2.
• 2020: Kłopoty z Eureką: o co kłócą się fizycy?, współautorka: Karolina Głowacka, Kraków: Copernicus Center Press, ISBN 978-83-7886-493-6.
• 2022: Droga do czarnych dziur, CC Press, ISBN 978-83-7886629-9.

Redakcja

• 2011: Astronomy at the Frontiers of Science, Springer, ISBN 978-94-007-1657-5.