2024 – Wikipedia, wolna encyklopedia
Rządzący państwami w 2024
Rok 2024 ogłoszono
[edytuj | edytuj kod]- Rokiem Marka Hłaski (w 90. rocznicę urodzin, Polska)[1]
- Rokiem arcybiskupa Antoniego Baraniaka (w 120. rocznicę urodzin, Polska)[1]
- Rokiem Romualda Traugutta (w 160. rocznicę śmierci, Polska)[1]
- Rokiem Wincentego Witosa (w 150. rocznicę urodzin, Polska)[1]
- Rokiem rodziny Ulmów (w 80. rocznicę śmierci, Polska)[1]
- Rokiem Kazimierza Wierzyńskiego (w 130. rocznicę urodzin, Polska)[1]
- Rokiem Melchiora Wańkowicza (w 50. rocznicę śmierci, Polska)[1]
- Rokiem Zygmunta Miłkowskiego (w 200. rocznicę urodzin, Polska)[1]
- Rokiem Polskich Olimpijczyków (w 100. rocznicę zdobycia przez Polskę pierwszych medali olimpijskich – na IO w Paryżu)[2]
- Rokiem Witolda Gombrowicza (w 120. rocznicę urodzin, Polska)[3]
- Rokiem Czesława Miłosza (w 20. rocznicę śmierci, Polska)[4]
- Rokiem Władysława Zamoyskiego (w 100. rocznicę śmierci, Polska)[5]
- Rokiem Edukacji Ekonomicznej (w 100 rocznicę: reform gospodarczych Władysława Grabskiego, powstania złotego polskiego, powołania Banku Polskiego i Banku Gospodarstwa Krajowego oraz wydania książki Janusza Korczaka „Bankructwo małego Dżeka”)[6]
- Międzynarodowym Rokiem Wielbłądowatych (ONZ)[7]
Wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]Styczeń
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia:
- Bobrowniki, Kikół, Gąsawa, Piszczac, Turobin, Czemierniki, Brody, Grabów, Kiernozia, Białaczów, Żarnów, Inowłódz, Osjaków, Bolesławiec, Parzęczew, Maciejowice, Głowaczów, Magnuszew, Ciepielów, Sienno, Dobre, Siennica, Osieck, Gielniów, Odrzywół, Przytyk, Strzeleczki, Bircza, Jawornik Polski, Przyrów, Gowarczów, Bogoria, Rychtal i Mieścisko uzyskały prawa miejskie[8].
- wejście w życie ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. wprowadzającej podniesienie świadczenia Rodzina 500 plus do 800 zł na każde dziecko[9][10].
- wejście w życie nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym z dnia 17 sierpnia 2023 r. wprowadzającej zakaz sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny lub kofeiny, czyli tak zwanych „energetyków” osobom poniżej 18 lat. Dodatkowo wprowadzono zakaz sprzedaży napojów na terenie jednostek systemu oświaty, a także w automatach[11][12].
- 4 stycznia – w Telewizji Polskiej wyemitowano (pierwsze od 19 grudnia 2023) wydanie „Teleexpresu”[13].
- 7 stycznia – wejście w życie ustawy z dnia 14 kwietnia 2023 r. o konsumenckiej pożyczce lombardowej[14].
- 9 stycznia:
- prezydent RP Andrzej Duda powołał Błażeja Pobożego i Stanisława Żaryna na Doradców Prezydenta RP[15].
- na terenie Pałacu Prezydenckiego doszło do zatrzymania Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika, a następnie do ich doprowadzenia do Aresztu Śledczego w Warszawie-Grochowie[16][17].
- 10 stycznia:
- Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy wydał postanowienie, w którym odmówił wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego członków zarządu Telewizji Polskiej, powołanych 19 grudnia 2023 roku, wskazując na formalną właściwość w tej mierze Rady Mediów Narodowych[18].
- Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego nie uwzględniła odwołania Mariusza Kamińskiego od decyzji marszałka Sejmu Szymona Hołowni o stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu poselskiego[19].
- w TVP2 wyemitowano (pierwsze od 19 grudnia 2023) wydanie „Panoramy”[20].
- rozpoczęcie nadawania stacji telewizyjnej Polsat News Polityka i przeniesienie stacji telewizyjnej Wydarzenia 24 z multipleksu czwartego na pierwszy multipleks naziemnej telewizji cyfrowej[21].
- 11 stycznia:
- w Warszawie pod Sejmem odbył się „Protest Wolnych Polaków” organizowany przez środowiska związane z Prawem i Sprawiedliwością. W marszu wzięło udział dużo osób (co najmniej kilkadziesiąt tysięcy)[22][23][24].
- Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy wydał postanowienie, w którym odmówił wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego członków zarządu Polskiego Radia powołanych 19 grudnia 2023 roku[25].
- prezydent Andrzej Duda zapowiedział wszczęcie postępowania ułaskawieniowego wobec Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika[26][27].
- 12 stycznia – Prokurator Generalny Adam Bodnar podpisał dokument stwierdzający, że Dariusz Barski nadal jest prokuratorem w stanie spoczynku, w związku z czym nie może pełnić funkcji Prokuratora Krajowego. Pełniącym obowiązki Prokuratora Krajowego został Jacek Bilewicz[28].
- 13 stycznia:
- były szef Telewizyjnej Agencji Informacyjnej (TAI) Michał Adamczyk oraz jego zastępcy Marcin Tulicki i Samuel Pereira opuścili budynek Telewizji Polskiej (TVP) przy placu Powstańców Warszawy[29], który zakończył protest okupacyjny dziennikarzy przeciwko zmianom w mediach publicznych[30].
- w Gdańsku odbył się wiec w 5. rocznicę zamachu na prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza[31].
- 17 stycznia:
- Sejm odrzucił wnioski o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomieja Sienkiewicza[32] oraz o odwołanie Krzysztofa Bosaka z funkcji wicemarszałka Sejmu[33], natomiast wyraził zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Grzegorza Brauna[34].
- Sejm powołał komisję śledczą ds. czynności operacyjno-rozpoznawczych z użyciem systemu Pegasus[35].
- Były sekretarz stanu w MSZ w rządzie Mateusza Morawieckiego, Piotr Wawrzyk, został zatrzymany przez CBA, związku z tzw. „aferą wizową”[36].
- 18 stycznia:
- Sejm uchwalił ustawę budżetową na rok 2024[37].
- Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy Kodeksu spółek handlowych o rozwiązaniu i likwidacji spółki akcyjnej w zakresie regulacyjnym, z mocy samej ustawy obejmujące także jednostki publicznej radiofonii i telewizji są niezgodne z Konstytucją RP[38][39]. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w reakcji na wyrok TK stwierdziło w wydanym do mediów oświadczeniu, że wyroki wydane z udziałem tzw. „sędziów dublerów” nie mają mocy powszechnie obowiązującej i nie są ostateczne[40].
- 22 stycznia – Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy wydał postanowienie, w którym odmówił postawienia Polskiego Radia S.A. i Telewizji Polskiej S.A. w stan likwidacji[41][42].
- 23 stycznia – prezydent RP Andrzej Duda wydał postanowienie w przedmiocie ułaskawienia Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika[43], którzy w tym samym dniu po decyzji prezydenta RP opuścili zakłady karne[44].
- 26 stycznia:
- Magdalena Łośko złożyła ślubowanie poselskie i rozpoczęła wykonywanie mandatu w miejsce Krzysztofa Brejzy, który objął mandat posła do Parlamentu Europejskiego sprawowany uprzednio przez Radosława Sikorskiego[45].
- Mirosław Wróblewski objął stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych[46].
- 28 stycznia – odbył się 32. finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy[47].
- 31 stycznia – prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda podjął decyzję o podpisaniu, przy jednoczesnym ich skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego ustaw: budżetowej i okołobudżetowej na 2024 rok oraz uchwalonej 16 stycznia 2024 r. nowelizacji Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce i Przepisów wprowadzających Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce[48]. Skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego ma związek ze sprawą posłów Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika i ich niedopuszczeniem do udziału w pracach Sejmu RP X kadencji[48].
- 31 stycznia–2 lutego – wizyta króla Danii Fryderyka X. Monarcha odwiedził Warszawę i Szczecin[49][50][51].
Luty
[edytuj | edytuj kod]- 1 lutego – rada nadzorcza Orlenu S.A. odwołała Daniela Obajtka z funkcji prezesa oraz ze składu zarządu tej spółki, z upływem dnia 5 lutego[52][53].
- 9 lutego – w ponad 200 miejscach w Polsce odbywały się blokady dróg i inne formy protestów rolników, m.in. przeciwko wdrażaniu elementów Europejskiego Zielonego Ładu, importowi żywności z Ukrainy oraz niewystarczającemu wsparciu w hodowli zwierząt[54][55][56].
- 13 lutego – w Pałacu Prezydenckim odbyło się posiedzenie Rady Gabinetowej[57].
- 14–16 lutego – wizyta przewodniczącej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli w Polsce[58].
- 20–21 lutego – protest rolników i myśliwych. Protestujący zablokowali większość przejść granicznych Polski z Ukrainą, a także węzły komunikacyjne i drogi dojazdowe do przeładunkowych stacji kolejowych oraz portów morskich[59].
- 22 lutego – Sejm odrzucił wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra sprawiedliwości Adama Bodnara[60].
- 23 lutego – wizyta przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen w Polsce[61].
- 24 lutego – papież Franciszek przyjął rezygnację arcybiskupa Andrzeja Dzięgi z urzędu metropolity szczecińsko-kamieńskiego[62].
- 26 lutego – wizyta premiera Kanady Justina Trudeau w Polsce[63].
- 27 lutego – protest rolników w Warszawie[64].
Marzec
[edytuj | edytuj kod]- 1 marca – w Katowicach rozpoczęło działalność Ministerstwo Przemysłu[65].
- 4 marca – 26. ceremonia wręczenia Polskich Nagród Filmowych „Orłów”[66].
- 5 marca – awaria Facebooka, Instagrama i Messengera[67].
- 6 marca:
- Monika Pawłowska złożyła ślubowanie poselskie i rozpoczęła wykonywanie mandatu uprzednio sprawowanego przez Mariusza Kamińskiego[68].
- w protestach rolniczych w Warszawie uczestniczyło, według szacunków urzędu miasta, ok. 30 tysięcy osób. Przed budynkiem Sejmu doszło do starć protestujących z Policją[69][70].
- około 1000 osób uczestniczyło w Warszawie w proteście przeciwko pod hasłem „Mam na imię Liza”, w reakcji na zgwałcenie i zabójstwo obywatelki Białorusi[71][72].
- Sejm RP przyjął głosami posłów koalicji KO-PSL-PL2050-NL uchwałę w sprawie „usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015–2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego”[73]. Przeciw uchwale głosowali posłowie opozycji (PiS, Konfederacja, Kukiz’15)[73], której zdaniem jest to „zamach na niezależność TK” i „próba tworzenia anarchii w Polsce”[74][75].
- 8 marca – poseł Adam Gomoła został wykluczony z partii Polska 2050 oraz zawieszony w prawach członka jej klubu parlamentarnego. Przyczyną wykluczenia były doniesienia prasowe na temat nieprawidłowości przy finansowaniu kampanii przed wyborami samorządowymi[76].
- 9 marca – papież Franciszek przyjął rezygnację biskupa Andrzeja Dziuby z urzędu biskupa diecezji łowickiej[77].
- 11 marca – wznowienie nadawania przez kanał TVP World[78][79].
- 14 marca:
- weszła w życie nowelizacja[80][81] Kodeksu karnego przewidująca (w niektórych przypadkach) konfiskatę pojazdu mechanicznego prowadzonego przez osobę nietrzeźwą[82].
- Dariusz Korneluk został powołany na stanowisko Prokuratora Krajowego[83].
- metropolita gdański abp Tadeusz Wojda został wybrany na nowego przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, zaś metropolita wrocławski abp Józef Kupny na nowego wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski[84].
- 15 marca – Jarosław Kaczyński złożył zeznania przed komisją śledczą ds. czynności operacyjno-rozpoznawczych z użyciem systemu Pegasus[85].
- 19 marca – premier Donald Tusk zapowiedział skierowanie przez grupę posłów wstępnego wniosku do Marszałka Sejmu, w sprawie postawienia w stan oskarżenia w postępowaniu przed Trybunałem Stanu prezesa NBP Adama Glapińskiego[86].
- 21 marca – insp. Marek Boroń objął stanowisko Komendanta Głównego Policji, którego obowiązki pełnił od 22 grudnia 2023[87][88].
- 22 marca – wizyta prezydenta Węgier Tamása Sulyoka[89].
- 24 marca:
- o godzinie 4:23 rosyjska rakieta manewrująca, wystrzelona przez bombowiec strategiczny Tu-95, naruszyła polską przestrzeń powietrzną, niedaleko miejscowości Oserdów, i przebywała w niej przez 39 sekund[90].
- port lotniczy Rzeszów-Jasionka otrzymał imię Rodziny Ulmów[91].
- 25 marca – ambasador Rosji Siergiej Andriejew, wezwany w celu złożenia wyjaśnień w związku z naruszeniem dzień wcześniej polskiej przestrzeni powietrznej przez rosyjską rakietę, nie stawił się w polskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych[92].
- 26 marca:
- wejście w życie ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych[93], która reguluje funkcjonowanie pozostałych zawodów medycznych nieujętych w innych ustawach i zastąpiła ustawę z dnia 18 lipca 1950 r. o odpowiedzialności zawodowej fachowych pracowników służby zdrowia.
- grupa 191 posłów na Sejm złożyła Marszałkowi Sejmu wstępny wniosek w sprawie pociągnięcia prezesa NBP Adama Glapińskiego do odpowiedzialności konstytucyjnej[94].
- dokonano przeszukania w domu byłego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry[95].
- 28 marca:
- wizyta premiera Ukrainy Denysa Szmyhala[96].
- w Warszawie oddano do użytku kładkę pieszo-rowerową nad Wisłą[97].
- 29 marca – prezydent Andrzej Duda skorzystał z prawa weta względem ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne. Ustawa przywracała możliwość sprzedaży bez recepty tzw. tabletki „dzień po”[98].
Kwiecień
[edytuj | edytuj kod]- 1 kwietnia:
- wejście w życie nowelizacji rozporządzenia[99] ograniczającej zadawanie prac domowych w szkołach podstawowych[100].
- 5 osób, w tym 2 dzieci zginęły wskutek wichury w województwie małopolskim.
- kilkanaście osób zostało rannych w wyniku wybuchu gazu w bloku w Tychach na ulicy Darwina[101].
- 3 kwietnia – weszła w życie ustawa wyrażająca zgodę prezydentowi RP na zawieszenie stosowania przez Polskę Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie[102][103].
- 5 kwietnia – uprzednio wezwany, ambasador Izraela w Polsce Jakow Liwne, stawił się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych – w związku ze śmiercią obywatela polskiego w ataku na konwój World Central Kitchen w Strefie Gazy[104][105].
- 7 kwietnia – pierwsza tura wyborów samorządowych[106][107].
- 8 kwietnia – Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy zatwierdził w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) postanowienie o postawieniu w stan likwidacji spółek nadawcy publicznego Telewizja Polska S.A. i Polskie Radio S.A.[108][109].
- 10 kwietnia – Sejm RP odrzucił wniosek o wyrażenie wotum nieufności wobec ministra spraw wewnętrznych i administracji Marcina Kierwińskiego[110].
- 11 kwietnia – wspólna wizyta w Polsce przewodniczącego Rady Europejskiej Charlesa Michela oraz premierów: Estonii, Finlandii, Grecji, Hiszpanii, Irlandii i Luksemburga[111][112][113].
- 12 kwietnia – Sejm RP głosami posłów koalicji KO-PSL-PL2050-NL uchwalił nowelizację ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa (KRS) przywracającą wybór przez środowiska sędziowskie 15 sędziów-członków KRS[114][115].
- 15 kwietnia – Jacek Protasiewicz został odwołany ze stanowiska II wicewojewody dolnośląskiego, w związku z treścią jego wpisów na platformie „X”[116][117].
- 16 kwietnia – oficjalna wizyta prezydent Słowacji Zuzany Čaputovej w Polsce[118][119].
- 17 kwietnia – w wyniku wstrząsu w KWK Mysłowice-Wesoła zginął jeden górnik, a 8 zostało rannych[120].
- 21 kwietnia – w 748 miastach i gminach odbyła się druga tura wyborów samorządowych[121][122].
- 23 kwietnia – wizyta premiera Wielkiej Brytanii Rishiego Sunaka i sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga w Polsce[123].
- 24 kwietnia – minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz podał się do dymisji[124]. Rezygnacja była spowodowana kandydowaniem Bartłomieja Sienkiewicza w wyborach do Parlamentu Europejskiego z listy Koalicji Obywatelskiej[124].
- 26 kwietnia – Alicja Łuczak złożyła ślubowanie poselskie i rozpoczęła wykonywanie mandatu w miejsce Grzegorza Rusieckiego, który został wybrany na urząd prezydenta miasta Leszna[125].
- 30 kwietnia – zakończenie 5,5-letniej kadencji jednostek samorządu terytorialnego w Polsce przedłużonej na mocy ustawy z dnia 29 września 2022 r. o przedłużeniu kadencji organów jednostek samorządu terytorialnego[126][127].
Maj
[edytuj | edytuj kod]- 1 maja:
- 20. rocznica przystąpienia Polski do Unii Europejskiej[128].
- wejście w życie rozporządzenia[129] wprowadzające program pilotażowy, polegający na dopuszczeniu sprzedaży osobom, które ukończyły 15 lat tzw. „tabletki dzień po”, na podstawie recepty farmaceutycznej[130].
- 6 maja – sędzia WSA w Warszawie Tomasz Szmydt wystąpił o udzielenie mu azylu politycznego na Białorusi[131][132].
- 6–7 maja: wizyta przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen w Polsce[133][134].
- 8 maja – Dominik Jaśkowiec oraz Paweł Masełko złożyli ślubowanie poselskie i rozpoczęli wykonywanie mandatów, zastępując odpowiednio: wybranego na prezydenta Krakowa Aleksandra Miszalskiego i zmarłego Rajmunda Millera[135].
- 10 maja:
- premier RP Donald Tusk poinformował o rezygnacji z funkcji ministrów Marcina Kierwińskiego, Bartłomieja Sienkiewicza, Borysa Budki i Krzysztofa Hetmana oraz powołaniu na ich miejsce Tomasza Siemoniaka, Hanny Wróblewskiej, Jakuba Jaworowskiego i Krzysztofa Paszyka[136].
- protest rolników w Warszawie[137][138].
- doszło do pożaru nielegalnego składowiska chemikaliów w Siemianowicach Śląskich. W związku z pożarem doszło do skażenia wody w okolicznych ciekach wodnych, następnie wysłano do okolicznych mieszkańców alert RCB mówiący o nieotwieraniu okien w mieszkaniach[139][140].
- 10–12 maja: w wyniku burzy magnetycznej w wielu miejscach na terenie Polski obserwowano zorzę polarną[141][142][143][144].
- 12 maja – doszło do pożaru hali targowej Marywilska 44 w Warszawie – największego centrum handlowego w mieście, w którego terenie swoje usługi oferowało ponad 1400 firm prywatnych[145].
- 13 maja:
- prezydent RP Andrzej Duda powołał Tomasza Siemoniaka na funkcję ministra spraw wewnętrznych i administracji, Hannę Wróblewską na funkcję ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Jakuba Jaworowskiego na funkcję ministra aktywów państwowych i Krzysztofa Paszyka na funkcję ministra rozwoju i technologii oraz jednocześnie odwołał z funkcji ministrów Marcina Kierwińskiego, Bartłomieja Sienkiewicza, Borysa Budkę i Krzysztofa Hetmana[146].
- w trakcie matury w liceum w Grodzisku Mazowieckim doszło do pożaru budynku[147].
- doszło do pożaru 10 autobusów w zajezdni w Bytomiu. Pożar był spowodowany celowym podpaleniem[148][149].
- 14 maja – w wyniku tąpnięcia w KWK Mysłowice-Wesoła zginęło 3 górników[150].
- 15 maja – Sejm RP uchwalił ustawę o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”[151].
- 20 maja – intensywne gradobicie i nawałnica w Gnieźnie[152][153][154].
- 22 maja – Katarzyna Stachowicz złożyła ślubowanie poselskie i rozpoczęła wykonywanie mandatu[155] w miejsce Wojciecha Saługi, który został wybrany na stanowisko marszałka województwa śląskiego[156].
- 22–24 maja: oficjalna wizyta prezydenta Cypru w Polsce. Nikos Christodulidis odwiedził Warszawę i Kraków[157][158][159].
- 23 maja – do Marszałka Sejmu wpłynął, podpisany przez 185 posłów, wstępny wniosek o pociągnięcie przewodniczącego KRRiT Macieja Świrskiego do odpowiedzialności konstytucyjnej[160][161].
- 28 maja – Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uchwała Sejmu RP z dnia 6 marca 2024 r. w sprawie „usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015–2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego” jest niezgodna z Konstytucją RP[162].
- 29 maja – prezydent Andrzej Duda skorzystał z prawa weta względem ustawy[163] uznającej etnolekt śląski za język regionalny[164][165].
Czerwiec
[edytuj | edytuj kod]- 6 czerwca – zmarł żołnierz 1 Warszawskiej Brygady Pancernej, Mateusz Sitek, który 28 maja został ugodzony nożem w klatkę piersiową przez migranta na granicy polsko-białoruskiej, w okolicy Dubiczów Cerkiewnych. Żołnierz został pośmiertnie odznaczony złotym medalem i awansowany do stopnia sierżanta przez Ministra Obrony Narodowej – Władysława Kosiniaka-Kamysza[166][167].
- 9 czerwca – wybory do Parlamentu Europejskiego w Polsce[168].
- 10 czerwca – jedna osoba zginęła w wybuchu i pożarze w zakładach zbrojeniowych Mesko w Skarżysku-Kamiennej[169][170].
- 13 czerwca – przywrócenie strefy buforowej na granicy polsko-białoruskiej[171][172][173].
- 19 czerwca – Trybunał Konstytucyjny orzekł, że uchwalona 26 stycznia 2024 r. nowelizacja ustawy o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju i Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce jest w całości niezgodna z Konstytucją RP w związku z jej trybem uchwalenia polegającym na niedopuszczaniu do udziału w obradach Sejmu RP X kadencji ówczesnych posłów na Sejm RP Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika[174].
- 26 czerwca:
- Lidia Czechak, Bożenna Hołownia, Urszula Koszutska, Piotr Kowal, Michał Kowalski, Maria Koźlakiewicz, Jarosław Krajewski, Katarzyna Królak, Bożena Lisowska, Grzegorz Macko, Jerzy Meysztowicz, Krzysztof Mieszkowski, Anna Paluch, Krzysztof Piątkowski, Michał Połuboczek, Mariusz Popielarz, Magdalena Roguska, Marta Stożek, Krzysztof Szymański, Włodzimierz Tomaszewski i Maciej Tomczykiewicz złożyli ślubowanie poselskie, obejmując mandaty w miejsca dotychczasowych posłów na Sejm, którzy zostali wybrani do Parlamentu Europejskiego[175].
- Monika Pawłowska, będąca wcześniej posłanką niezrzeszoną, wstąpiła do Klubu Parlamentarnego PiS[176].
- 28 czerwca:
- Barbara Grygorcewicz, Aleksandra Kot oraz Wioletta Kulpa złożyły ślubownie poselskie i objęły mandaty uprzednio sprawowane przez Bartosza Arłukowicza, Bartłomieja Sienkiewicza i Macieja Wąsika[177].
- Sejm wyraził zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła Michała Wosia oraz do odpowiedzialności za wykroczenie prezesa NIK Mariana Banasia[178].
Lipiec
[edytuj | edytuj kod]- 1 lipca:
- 2 lipca:
- w gmachu Kancelarii Prezesa Rady Ministrów odbyły się polsko-niemieckie konsultacje międzyrządowe z udziałem, m.in premiera Donalda Tuska i kanclerza federalnego Olafa Schotza[184][185].
- oficjalna wizyta prezydenta Albanii Bajrama Begaja w Polsce[186][187][188].
- 4 lipca:
- uroczyste posiedzenie Senatu z okazji 35. rocznicy pierwszego posiedzenia odrodzonego Senatu[189].
- wizyta prezydenta Słowacji Petera Pellegriniego w Polsce[190].
- 5 lipca – oficjalna wizyta emira Kataru Tamima ibn Hamada Al Saniego w Polsce[191].
- 8 lipca – wizyta prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w Polsce[192].
- 10 lipca – w Krośnie doszło do potężnego pożaru magazynu marketu budowlanego firmy Merkury Market[193][194][195].
- 11 lipca – w katastrofie w KWK Rydułtowy-Anna zginął jeden górnik, a 18 zostało rannych[196][197][198][199].
- 12 lipca:
- Sejm RP odrzucił projekt nowelizacji kodeksu karnego, polegającej m.in. na dekryminalizacji nakłaniania kobiety lub udzielania jej pomocy do przerwania jej ciąży[200][201].
- Sejm RP wyraził zgodę na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie posła Marcina Romanowskiego[202][203].
- Sejm RP uchwalił ustawę Prawo komunikacji elektronicznej i ustawę – Przepisy wprowadzające ustawę, która wdraża w Polsce Europejski kodeks łączności elektronicznej i zastąpi ustawę z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne[204][205].
- Telewizja Republika rozpoczęła nadawanie na ósmym multipleksie naziemnej telewizji cyfrowej[206].
- 15 lipca – Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) zatrzymała posła na Sejm RP Marcina Romanowskiego (Suwerenna Polska, klub parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości) w związku ze śledztwem Prokuratury Krajowej dotyczącym Fundusz Sprawiedliwości[207].
- 16 lipca – Sąd Rejonowy Warszawa-Mokotów uchylił decyzję Prokuratury Krajowej o zatrzymaniu posła na Sejm RP Marcina Romanowskiego i nakazał wypuszczenie polityka na wolność z powodu posiadania przez niego immunitetu członka Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy[208].
- 21 lipca – odbyły się wybory uzupełniające do Senatu w okręgu wyborczym nr 13[209][210], które wygrał Stanisław Pawlak (Nowa Lewica) uzyskując wynik 46,30% głosów[211].
- 23 lipca:
- w kilku miastach w Polsce (m.in. w Warszawie, Krakowie, Poznaniu i Gdańsku) obyły się protesty w reakcji na odrzucenie przez Sejm (12 lipca) projektu ustawy liberalizującej przepisy dotyczące przerywania ciąży[212][213][214][215][216]. W związku ze złamaniem przez posła Waldemara Sługockiego dyscypliny klubowej w trakcie tego głosowania, premier Donald Tusk odwołał go ze stanowiska sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii[217].
- Rafał Romanowski i Henryk Smolarz złożyli ślubowanie poselskie, obejmując mandaty w miejsca Jacka Ozdoby i Krzysztofa Hetmana, którzy zostali wybrani do Parlamentu Europejskiego[218].
- 24 lipca:
- Stanisław Pawlak złożył ślubowanie senatorskie i objął mandat sprawowany uprzednio przez Krzysztofa Kukuckiego[219].
- Jan Krzysztof Ardanowski, który dzień wcześniej wystąpił z klubu parlamentarnego PiS, przystąpił do koła poselskiego Kukiz’15[220][221].
- Sejm RP głosami posłów koalicji KO-PSL-PL2050-NL uchwalił nową ustawę o Trybunale Konstytucyjnym i ustawę Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym[222][223].
Sierpień
[edytuj | edytuj kod]- 1 sierpnia – obchody 80. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, z udziałem m.in. prezydenta Niemiec Franka-Waltera Steinmeiera[224][225][226][227].
- 1–3 sierpnia: na Stadionie Narodowym w Warszawie odbyły się koncerty Taylor Swift[228][229][230].
- 2 sierpnia – prezydent RP Andrzej Duda podjął decyzję o skierowaniu do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej uchwalonej 12 lipca 2024 roku nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa[231].
- 13 sierpnia – Rada Ministrów nominowała Piotra Serafina na stanowisko komisarza w KE (drugiej Komisja Ursuli von der Leyen). 16 sierpnia prezydent Andrzej Duda zatwierdził tę nominację[232][233].
- 16 sierpnia – polski satelita EagleEye znalazł się na orbicie okołoziemskiej[234][235].
- 21 sierpnia – Bartłomiej Ciążyński złożył rezygnację ze stanowiska podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, w związku z wykorzystaniem samochodu służbowego do celów prywatnych. Tego samego dnia rezygnacja została przyjęta przez premiera Donalda Tuska[236][237].
- 21–22 sierpnia: wizyta premiera Indii Narendry Modiego, będąca pierwszą od 45 lat wizytą szefa rządu Indii w Polsce[238][239].
- 24/25 sierpnia – w wyniku pożaru i wybuchu w kamienicy w Poznaniu, zginęło 2 strażaków[240][241].
- 28 sierpnia:
- Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy budżetowej na rok 2025[242].
- Lockheed Martin zaprezentował pierwszy egzemplarz myśliwca wielozadaniowego F-35 „Husarz”, przeznaczonego dla polskich Sił Powietrznych[243][244][245].
- 29 sierpnia – PKW odrzuciła sprawozdanie PiS, stwierdzając nieprawidłowości w kampanii parlamentarnej na kwotę 3,2 mln złotych; dotacja będzie zmniejszona o 10 mln i będzie wynosiła 28 mln oraz partia zostanie pozbawiona subwencji wyborczej na okres trzech lat[246].
Wrzesień
[edytuj | edytuj kod]- 1 września – wejście w życie nowelizacja rozporządzenia ministra edukacji zmieniająca zasady organizacji nauki religii w szkołach i przedszkolach[247][248][249].
- 2 września:
- Telewizja wPolsce24 (w latach 2017–2024 funkcjonująca pod nazwą wPolsce.pl) rozpoczęła nadawanie na ósmym multipleksie naziemnej telewizji cyfrowej[250][251][252].
- na Cmentarzu Ofiar Zbrodni Hitlerowskich w Chojnicach pochowano szczątki ponad 700 osób zamordowanych w „chojnickiej Dolinie Śmierci” na jesieni 1939 i w styczniu 1945[253][254][255].
- 4–5 września: wizyta prezydenta Litwy w Polsce. Gitanas Nauseda uczestniczył w obchodach 455. rocznicy podpisania Unii Lubelskiej[256][257][258][259].
- 5 września – wizyta premiera Irlandii Simona Harrisa w Polsce[260].
- 7 września – w następstwie prac przy drążeniu tunelu średnicowego, doszło do zawalenia się ściany kamienicy przy al. 1 maja w Łodzi[261][262][263].
- 10 września – wizyta prezydenta Finlandii Alexandra Stubba w Polsce[264].
- 12 września – wizyta sekretarza stanu USA Antony’ego Blinkena w Polsce[265][266].
- od 12 września – powódź w Europie Środkowej, w tym południowo-zachodniej Polsce.
- 16 września – Rada Ministrów wprowadziła stan klęski żywiołowej na okres 30 dni, na części obszaru województw: dolnośląskiego, opolskiego i śląskiego[267][268].
- 23 września – początek wojskowej operacji Feniks w celu zabezpieczenia, oczyszczenia i pomocy w odbudowie terenów dotkniętych powodzią[269][270].
- 23–28 września: w Gdyni odbył się 49. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych[271][272].
- 26 września – Marcin Kierwiński został powołany na stanowisko ministra-członka Rady Ministrów, pełnomocnika rządu ds. odbudowy obszarów dotkniętych powodzią[273].
Październik
[edytuj | edytuj kod]- 1 października:
- wejście w życie ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic”[151], która zastąpiła ustawę z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym.
- wizyta prezydent Gruzji Salome Zurabiszwili w Polsce[274][275].
- 2 października – sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przesłuchała pierwszych świadków w sprawie prezesa NBP Adama Glapińskiego[276][277].
- 7 października – prezydent RP Andrzej Duda skierował do Trybunału Konstytucyjnego w trybie kontroli prewencyjnej ustawy z dnia 13 września 2024 r. o Trybunale Konstytucyjnym i Przepisy wprowadzające ustawę o Trybunale Konstytucyjnym[278].
- 11 października:
- w Krakowie odbyło się 19. spotkanie prezydentów państw Unii Europejskiej w ramach Grupy Arraiolos[279].
- Sejm RP głosami posłów rządzącej koalicji KO-PSL-PL2050-NL i klubu Konfederacji odwołał Krzysztofa Czabańskiego ze składu i funkcji przewodniczącego Rady Mediów Narodowych (RMN)[280][281].
- 12 października – odbył się kongres partii politycznej Prawo i Sprawiedliwość (PiS), na którym wprowadzono zmiany w strukturze oraz statucie partii i podjęto uchwałę o połączeniu się z partią polityczną Suwerenna Polska (SP) poprzez wchłonięcie Suwerennej Polski przez PiS[282][283][284][285].
Spodziewane wydarzenia w Polsce
[edytuj | edytuj kod]- 10 listopada – wejście w życie ustawy z dnia 12 lipca 2024 r. Prawo komunikacji elektronicznej i ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę[204][205].
Wydarzenia na świecie
[edytuj | edytuj kod]Styczeń
[edytuj | edytuj kod]- 1 stycznia:
- Belgia objęła prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.
- oficjalnie rozwiązano struktury państwowe Górskiego Karabachu[286].
- Arabia Saudyjska, Egipt, Etiopia, Iran i Zjednoczone Emiraty Arabskie dołączyły do BRICS[287].
- Viola Amherd objęła urząd prezydenta Szwajcarii, a Karin Keller-Sutter – wiceprezydenta Szwajcarii[288][289].
- Bad Ischl, Bodø oraz Tartu zostały Europejskimi Stolicami Kultury 2024[290].
- pierwsza wersja Myszki Miki przeszła do domeny publicznej w USA[291][292].
- trzęsienie ziemi w Japonii o magnitudzie 7,6 w skali Richtera[293].
- w Estonii weszła w życie ustawa dopuszczająca zawieranie małżeństw przez osoby tej samej płci[294][295].
- Succès Masra zastąpił Saleha Kebzabo na stanowisku premiera Czadu[296].
- Etiopia podpisała porozumienie z Somalilandem, państwem nieuznawanym przez żadne inne państwo, dotyczącym możliwości wykorzystania portu w Berberze przez Etiopię w zamian za uznanie Somalilandu w przyszłości[297]
- 2 stycznia – zderzenie się dwóch samolotów, pasażerskiego Airbusa A350-900 Japan Airlines oraz Bombardier Q Series należącego do japońskiej straży przybrzeżnej , na płycie lotniska Tokio-Haneda (5 ofiar, 15 rannych)[298].
- 3 stycznia:
- w trakcie obchodów czwartej rocznicy śmierci generała Ghasema Solejmaniego, w pobliżu jego grobowca, w irańskim mieście Kerman, doszło do dwóch eksplozji ładunków wybuchowych, zabijając ponad 100 osób[299].
- Hilda Heine objęła urząd prezydenta Wysp Marshalla, sprawowany przez nią wcześniej w latach 2016–2020[300].
- 5 stycznia – W magazynie "Monthly Notices of the Royal Astronomical Society" opublikowano badanie zespołu naukowców pod kierownictwem profesora Patricka Irwina z Uniwersytetu Oksfordzkiego, gdzie dokonano retuszu zdjęcia Neptuna z sondy Voyager 2 na podstawie danych z spektrografów Teleskopu Hubble’a oraz Bardzo Dużego Teleskopu. Dotychczas uważano iż kolor atmosfery Neptuna jest ciemnoniebieski, a dzięki badaniu uzyskano rzeczywisty kolor Neptuna, zielonkawo-niebieski, który jest nieznacznie bardziej niebieskawy od koloru Urana, co możliwe, że jest spowodowane cieńszą atmosferą Neptuna[301][302][303][304][305].
- 6 stycznia – podczas lotu 1282 linii Alaska Airlines, z Portland w stanie Oregon do Ontario w Kalifornii krótko po wystartowaniu w samolocie Boeing 737 MAX 9 wypadło okno w tylnej lewej stronie kadłuba. Samolot wylądował awaryjnie i nikomu nic się nie stało. Linia lotnicza uziemiła wszystkie swoje Boeing 737 MAX 9[306].
- 7 stycznia – w wyborach parlamentarnych w Bangladeszu zwyciężyła dotychczas rządząca Liga Awami, uzyskując 222 mandaty (na ogólną liczbę 300) w Zgromadzeniu Narodowym. Wybory zostały zbojkotowane przez część partii, w tym główne ugrupowanie opozycyjne – Nacjonalistyczną Partię Bangladeszu (BNP) , a także towarzyszyły im oskarżenia o fałszerstwa i stosowanie przemocy w czasie kampanii wyborczej[307][308][309].
- 8 stycznia:
- prezydent Ekwadoru, Daniel Noboa, ogłosił stan wojenny , w związku z ucieczką przywódcy gangu Los Choneros, Adolfo Macias[310][311].
- prezydent Francji, Emmanuel Macron, przyjął dymisję rządu Élisabeth Borne[312].
- w Berlinie grupa byłych członków Die Linkspartei.PDS, utworzyła partię polityczną Sojusz Sahry Wagenknecht (BSW)[313][314].
- 9 stycznia – w Ekwadorze doszło do ataku gangu na siedzibę państwowej telewizji TC Televisión podczas transmisji na żywo, biorąc znajdujące się tam osoby jako zakładników[315]
- 11 stycznia:
- wybuch zamieszek w Papui-Nowej Gwinei, po tym, jak policja ogłosiła strajk z powodu braku podwyżek[316].
- we Francji powołano rząd Gabriela Attala[317][318].
- 11 – 12 stycznia – siły powietrzne Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych i brytyjskie Królewskie Siły Powietrzne dokonały serii bombardowań pozycji Hutich na terenie Jemenu[319][320].
- 13 stycznia – wybory prezydenckie i parlamentarne w Republice Chińskiej (Tajwanie)[321][322]:
- w wyborach prezydenckich zwyciężył kandydat DPP – dotychczasowy wiceprezydent i były premier Lai Ching‑te (40,1% głosów), przed Hou Yu-ih (Kuomintang; 33,5% głosów) i Ko Wen-je (TPP – 26,5%). Na urząd wiceprezydenta została wybrana Hsiao Bi-khim (DPP)[323].
- w wyborach parlamentarnych zwyciężył Kuomintang (52 mandaty), przed DPP (51 mandatów) i TPP (8 mandatów)[324].
- 14 stycznia:
- Bernardo Arévalo objął urząd prezydenta Gwatemali, a Karin Herrera – wiceprezydenta Gwatemali[325][326].
- dotychczasowy książę koronny Fryderyk, wstąpił na tron Danii (jako król Fryderyk X) w następstwie abdykacji swojej matki – królowej Małgorzaty II. Jednocześnie, dotychczasowa księżna koronna Maria została królową duńską, zaś książę Chrystian – księciem koronnym (następcą tronu)[327].
- w wyniku abdykacji Małgorzaty II, król Szwecji Karol XVI Gustaw stał się najdłużej urzędującą głową państwa na świecie (od 15 września 1973).
- 15 stycznia:
- Donald Trump zwyciężył w caucusie w stanie Iowa, który zainaugurował tegoroczne prawybory prezydenckie Partii Republikańskiej[328].
- Iran przeprowadził atak rakietowy na Irbil, w Irackim Kurdystanie, zabijając 4 osoby. W związku z tym, ambasador Iraku opuścił Iran w ramach protestu[329][330].
- 16 stycznia – Iran przeprowadził atak rakietowy i dronowy na Beludżystan w Pakistanie, zabijając dwójkę dzieci. Pakistan w ramach protestu odwołał swojego ambasadora[331][332].
- 18 stycznia:
- Pakistan dokonał odwetowego ataku rakietowego na Iran, w prowincji Sistan i Beludżystan, zabijając 7 osób, w tym 4 dzieci[333][334][335].
- Alper Gezeravcı stał się pierwszym w historii obywatelem Turcji, który odbył lot kosmiczny (Axiom Mission 3 na Międzynarodową Stację Kosmiczną)[336].
- 19 stycznia – japoński lądownik SLIM wylądował na powierzchni Księżyca[337][338].
- 21 stycznia – gubernator Florydy Ron DeSantis wycofał się z prawyborów prezydenckich Partii Republikańskiej i udzielił w nich poparcia Donaldowi Trumpowi[339].
- 22 stycznia:
- wizyta premiera RP Donalda Tuska w Kijowie[340][341].
- Joseph Boakai objął urząd prezydenta Liberii, zaś Jeremiah Koung – wiceprezydenta Liberii[342][343].
- 23 stycznia:
- 24 stycznia – w katastrofie samolotu Ił-76 w obwodzie biełgorodzkim w Rosji zginęły 74 osoby[346][347].
- 28 stycznia:
- Amerykańska firma Neuralink, jako pierwsza w historii, przeprowadziła udany zabieg wszczepienia chipa do mózgu żywego pacjenta[348]
- pierwsza tura wyborów prezydenckich w Finlandii; do drugiej tury zakwalifikowali się: kandydat konserwatywnej Partii Koalicji Narodowej, były premier Alexander Stubb (27,21% głosów) oraz niezależny kandydat – popierany przez Ligę Zielonych, były minister spraw zagranicznych Pekka Haavisto (25,80% głosów)[349].
- Talat Xhaferi objął stanowisko premiera Macedonii Północnej, jako pierwsza w historii osoba narodowości albańskiej[350].
- Tshering Tobgay objął stanowisko premiera Bhutanu (uprzednio sprawowane siebie w latach 2013–2018)[351].
- Niger, Mali i Burkina Faso opuściły ECOWAS[352].
- Trzech amerykańskich żołnierzy stacjonujących w amerykańskiej bazie Tower 22 w Jordanii zginęło, a 34 zostało rannych, podczas ataku dronów przeprowadzonego przez bojówki Islamskiego Oporu w Iraku , czyli szyicką organizację wspieraną przez Iran[353].
- 31 stycznia – sułtan Johoru Ibrahim Ismail, został królem Malezji (Yang di-Pertuan Agong)[354][355].
Luty
[edytuj | edytuj kod]- 1 lutego – Rada Europejska osiągnęła porozumienie w sprawie pakietu wsparcia dla Ukrainy (Instrument na rzecz Ukrainy), o wartości 50 mld € – w tym 17 mld € dotacji oraz 33 mld € pożyczek, do 2027 roku[356][357].
- 2 lutego – Siły Powietrzne USA, w odwecie za atak dronów na amerykańską bazę w Jordanii z 28 stycznia, dokonało nalotu na 85 celów znajdujących się w Syrii i Iraku, które miały należeć do różnych bojówek islamskich wspieranych przez Iran[358].
- 3 lutego:
- brytyjskie i amerykańskie siły zbrojne ponownie zaatakowały pozycje Hutich w Jemenie[359].
- prezydent USA Joe Biden zwyciężył w prawyborach w Karolinie Południowej. Były to pierwsze z tegorocznych prawyborów prezydenckich Partii Demokratycznej[360].
- Michelle O’Neill objęła stanowisko pierwszego ministra Irlandii Północnej[361].
- 4 lutego:
- wybory (prezydenckie i parlamentarne) w Salwadorze[362].
- w wyborach prezydenckich zwyciężył Nayib Bukele (prezydent w latach: 2019–2023), który uzyskał 84,6% głosów. Na urząd wybrany został dotychczasowy wiceprezydent Félix Ulloa[363].
- w wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego zwyciężyła partia Nuevas Ideas . Ugrupowanie utworzone przez Nayiba Bukele uzyskało 71,1% głosów (54 mandaty na ogólną liczbę 60)[364].
- W wyniku śmierci Hage Geingoba urząd prezydenta Namibii objął Nangolo Mbumba[365].
- wybory (prezydenckie i parlamentarne) w Salwadorze[362].
- 6 lutego:
- Oljas Bektenov objął stanowisko premiera Kazachstanu[366].
- Doszło do katastrofy helikoptera nad jeziorem Ranco w Chile, w której zginął były prezydent Chile Sebastián Piñera[367].
- 7 lutego – w wyborach prezydenckich w Azerbejdżanie zwyciężył İlham Əliyev. Urzędujący od 2003 roku prezydent uzyskał 92,1% głosów i został wybrany na piątą kadencję[368]. Wybory zostały zbojkotowane przez największe ugrupowania opozycyjne: Musavat i Ludowy Front Azerbejdżanu[369].
- 8 lutego:
- generał Wałerij Załużny został odwołany z funkcji głównodowodzącego Sił Zbrojnych Ukrainy przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Nowym głównodowodzącym został generał pułkownik Ołeksandr Syrski[370].
- Irakli Kobachidze objął stanowisko premiera Gruzji[371].
- wybory parlamentarne w Pakistanie[372]. Najwięcej mandatów w Zgromadzeniu Narodowym (101 na ogólną liczbę 336) zdobyli kandydaci niezależni (w tym 93 powiązanych z partią PTI, która nie została dopuszczona do udziału w wyborach), przed PML-N (75 mandatów) i PPP (54 mandaty)[373][374].
- 10 lutego – Katalin Novák ogłosiła swoją rezygnację ze stanowiska prezydenta Węgier. Rezygnacja miała związek z ujawnieniem informacji, że w kwietniu 2023 roku ułaskawiła Endre Kónyę, byłego zastępcę dyrektora sierocińca w Bicske, który był zamieszany w sprawę pedofilii i został skazany na karę więzienia[375][376][377].
- 11 lutego – były premier Alexander Stubb zwyciężył w drugiej turze wyborów prezydenckich w Finlandii, uzyskując 51,6% głosów[378][379].
- 13 lutego – francuskie i czadyjskie siły specjalne odbiły z rąk porywaczy polską wolontariuszkę, Aleksandrę Kuligowską, która została porwana ze szpitala w Dono Manga pięć dni wcześniej[380][381].
- 14 lutego – wybory parlamentarne i prezydenckie w Indonezji[382].
- w wyborach prezydenckich zwyciężył Prabowo Subianto (58,59% głosów), przed Aniesem Baswedanem (24,95%) i Ganjarem Pranowo (16,47%). Na urząd wiceprezydenta Indonezji został wybrany Gibran Rakabuming Raka[383][384][385].
- w wyborach parlamentarnych najwyższe poparcie uzyskała PDI-P (16,72% głosów – 110 mandatów), przed: Golkar (15,29% głosów – 102 mandaty), Gerindra (13,22% głosów – 86 mandatów), PKB (10,62% głosów – 68 mandatów), Nasdem (9,66% głosów – 69 mandatów), PKS (8,42% głosów – 53 mandaty), PD (7,43% głosów – 44 mandaty) oraz PAN (7,24% głosów – 48 mandatów)[386][387].
- 17 lutego – wojska ukraińskie wycofały się z Awdijiwki[388].
- 22 lutego – amerykańska sonda IM-1 Odysseus wylądowała na Księżycu, jako pierwszy w historii komercyjny księżycowy lądownik[389][390][391].
- 24 lutego – siły powietrzne USA i Wielkiej Brytanii dokonały 18 uderzeń na cele huti[392].
- 25 lutego – wybory parlamentarne na Białorusi[393].
- 26 lutego:
- parlament Węgier: wyraził zgodę (jako ostatni z krajów członkowskich Paktu Północnoatlantyckiego) na ratyfikację protokołu o przystąpieniu Szwecji do NATO[394], przyjął rezygnację Katalin Novák z urzędu prezydenta Węgier[395] i wybrał na ten urząd Tamása Sulyoka, który był jedynym kandydatem[396].
- Feleti Teo objął stanowisko premiera Tuvalu[397].
- w Paryżu odbyła się konferencja państw członkowskich NATO w sprawie pomocy dla Ukrainy[398].
- 27 lutego – w Pradze odbyło się spotkanie szefów rządów państw Grupy Wyszehradzkiej[399].
- 29 lutego:
- Żołnierze Izraela dokonali masakry na 118 Palestyńczykach, otwierając ogień do grupy cywilów stłoczonej przy konwoju z pomocą humanitarną[400][401][402].
- Liczba ofiar w takcie wojny Izraela z Hamasem przekroczyła 30 tysięcy[400].
Marzec
[edytuj | edytuj kod]- 1 marca:
- Alexander Stubb objął urząd prezydenta Finlandii[403][404].
- wybory w Iranie do Madżlisu i Zgromadzenia Ekspertów[405].
- w Moskwie odbył się pogrzeb Aleksieja Nawalnego[406].
- 2 marca – W stolicy Haiti, Port-au-Prince, doszło do ucieczki ok. 4 tys więźniów z więzienia po tym, jak budynek został zdobyty przez gangi[407][408].
- 3 marca – Shehbaz Sharif objął urząd premiera Pakistanu, sprawowany uprzednio przez niego w latach 2022–2023[409].
- 4 marca:
- Kongres Parlamentu Francuskiego znowelizował treść art. 34 Konstytucji Francji, gwarantując kobietom możliwość przerwania ciąży. Tym samym, Francja stanie się pierwszym państwem na świecie, w którym prawo do aborcji zostało zagwarantowane na poziomie konstytucyjnym[410][411].
- Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych uchylił orzeczenia sądów najwyższych stanów Kolorado, Illinois i New Hampshire, wykluczających Donalda Trumpa (na podstawie 14. poprawki do Konstytucji USA) z udziału w tegorocznych prawyborach i wyborach prezydenckich w tych stanach[412][413][414].
- 5 marca:
- Tamás Sulyok objął urząd prezydenta Węgier[415][416].
- Premier Peru Alberto Otárola poddał się do dymisji po ujawnieniu kompromitujących go nagrań, zostając zastąpionym przez Gustavo Adrianzéna[417].
- 6 marca:
- Była gubernator Karoliny Południowej Nikki Haley wycofała się z prawyborów prezydenckich Partii Republikańskiej, jako ostatnia kontrkandydatka Donalda Trumpa[418].
- Sidiki Kaba zastąpił Amadou Ba na stanowisku premiera Senegalu[419].
- 7 marca – Szwecja stała się 32. państwem członkowskim NATO[420][421][422].
- 8 marca – referendum konstytucyjne w Irlandii[423][424].
- 9 marca:
- Kolegium Elekcyjne wybrało Asifa Alego Zardariego na urząd prezydenta Pakistanu[425].
- Amerykański stan Utah wprowadził nową wersję swojej flagi[426].
- 10 marca:
- w przedterminowych wyborach parlamentarnych w Portugalii zwyciężyła koalicja Sojusz Demokratyczny (PSD, CDS–PP, PPM), która uzyskała 28,85% głosów (80 mandatów), przed PS (28,00% głosów – 78 mandatów), Chega (18,07% gł. – 50 mand.), IL (4,94% gł. – 8 mand.), BE (4,36% gł. – 5 mand.), CDU (3,17% gł. – 4 mand.) i LIVRE (3,16% gł. – 4 mand.)[427][428][429].
- 96. ceremonia wręczenia Oscarów[430][431].
- 11 marca – premier, oraz p.o. prezydenta Haiti, Ariel Henry, podczas pobytu na Portoryko, podał się do dymisji, w związku z niemożnością powrotu do kraju, który wynika z trwającego tam chaosu politycznego[432].
- 12 marca – wizyta prezydenta RP Andrzeja Dudy i premiera RP Donalda Tuska w Waszyngtonie w Białym Domu, z okazji 25. rocznicy przystąpienia Polski do NATO[433][434].
- 13 marca – Parlament Europejski zatwierdziłł rozporządzenie – AI Act[435][436][437][438].
- 14 marca – Mohamed Mustafa objął stanowisko premiera Palestyny[439].
- 15–17 marca – w wyborach prezydenckich w Rosji zwyciężył Władimir Putin (88,48% głosów)[440]. Wybory te nie zostały uznane (przez władze wielu państw), za uczciwe, wolne ani demokratyczne[441][442][443][444].
- 16 marca – w Massachusetts General Hospital w Bostonie doszło do pierwszego przeszczepu nerki z genetycznie modyfikowanej świni człowiekowi[445][446].
- 18 marca – chorwacki Sąd Konstytucyjny orzekł, że prezydent Zoran Milanović nie może kandydować w zaplanowanych na 17 kwietnia wyborach parlamentarnych , o ile wcześniej nie zrezygnuje z urzędu[447].
- 20 marca:
- Leo Varadkar zrezygnował z funkcji przewodniczącego partii Fine Gael i zapowiedział ustąpienie z urzędu premiera (Taoiseach)[448].
- w związku z wyborem Any Brnabić na stanowisko przewodniczącej Zgromadzenia Narodowego, wicepremier i minister spraw zagranicznych Ivica Dačić rozpoczął wykonywanie obowiązków premiera Serbii[449].
- Vaughan Gething objął stanowisko pierwszego ministra Walii[450].
- 21 marca – Võ Văn Thưởng ustąpił z urzędu prezydenta Wietnamu[451].
- 22 marca – w Krasnogorsku pod Moskwą doszło do ataku na halę koncertową Crocus City Hall, w której miał się odbyć koncert rockowy. Śmierć poniosły 144 osoby, a 551 zostało rannych[452][453][454][455]. Do odpowiedzialności za atak przyznało się Państwo Islamskie[456].
- 23 marca:
- pierwsza tura wyborów prezydenckich na Słowacji . Do drugiej tury zakwalifikowali się: popierany przez PS, KDH i SaS, były minister spraw zagranicznych Ivan Korčok (42,51% głosów) oraz kandydat partii HLAS-SD (popierany również przez SMER), przewodniczący Rady Narodowej i były premier Peter Pellegrini (37,02%)[457][458][459].
- Maryna Wasileuskaja stała się pierwszą w historii obywatelką Białorusi, która odbyła lot kosmiczny (Sojuz MS-25 na Międzynarodową Stację Kosmiczną)[460][461].
- 25 marca – Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła Rezolucję nr 2728 wzywającą Izrael i Hamas do zawieszenia broni w Strefie Gazy oraz zwolnienia izraelskich zakładników uprowadzonych przez Hamas[462].
- 26 marca – w Baltimore, w następstwie uderzenia przez kontenerowiec MV Dali w podporę, zawalił się Francis Scott Key Bridge[463][464].
- 31 marca – Bułgaria i Rumunia przystąpiły w ograniczonym zakresie do strefy Schengen. Zniesione zostały kontrole na granicach wewnętrznych tej strefy, w portach lotniczych i morskich. Pozostawiono kontrole na lądowych przejściach granicznych[465][466][467][468].
Kwiecień
[edytuj | edytuj kod]- 1 kwietnia:
- Siły Obronne Izraela zaatakowały wyraźnie oznaczony konwój humanitarny składający się z trzech pojazdów należący do organizacji humanitarnej World Central Kitchen, oraz jadący po trasie zatwierdzonej przez wojsko Izraela. W kierunku konwoju zostało wystrzelone trzy pociski z drona. W wyniku zginęło 7 wolontariuszy, w tym obywatele Australii, Kanady, USA, Irlandii, Palestyny oraz Polski[469][470][471].
- w Niemczech weszły w życie przepisy legalizujące posiadanie marihuany przez osoby które ukończyły 18 lat (w ilości do 25 g przy sobie i do 50 g w domu) oraz uprawę konopi indyjskich (do trzech roślin)[472].
- Siły Powietrzne Izraela zbombardowały konsulat irański w Damaszku. W nalocie zginęło 16 osób, w tym generał Mohammad Reza Zahedi – jeden z dowódców Sił Ghods Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej[473][474][475].
- Kneset przyjął tzw. ustawę Al-Dżazira, m.in. upoważniającą rząd do tymczasowego zamykania na terenie Izraela biur zagranicznych stacji telewizyjnych[476].
- odbyły się wybory lokalne w Turcji w których wygrała główna opozycyjna partia, CHP, zdobywając 37,8% głosów, oraz wygrywając wybory na burmistrza największych miast: Istambułu i Ankary. Rządząca partia, AKP, zdobyła drugie miejsce z wynikiem 35,5%[477][478].
- Judith Tuluka, jako pierwsza kobieta w historii, objęła stanowisko premiera Demokratycznej Republiki Konga[479].
- 2 kwietnia:
- Bassirou Diomaye Faye objął urząd prezydenta Senegalu[480].
- Ousmane Sonko objął stanowisko premiera Senegalu[481].
- Luís Montenegro objął stanowisko premiera Portugalii[482].
- 3 kwietnia – trzęsienie ziemi na Tajwanie o magnitudzie 7,7[483].
- 4 kwietnia:
- Myriam Spiteri Debono objęła urząd prezydenta Malty[484][485].
- w Brukseli odbyły się uroczystości 75. rocznicy podpisania Traktatu północnoatlantyckiego[486].
- 5 kwietnia – w Quito ekwadorska policja wkroczyła na teren ambasady Meksyku, gdzie dokonała aresztowania byłego wiceprezydenta Ekwadoru Jorge Glasa . W reakcji na naruszenie eksterytorialności swojej placówki, Meksyk zerwał stosunki dyplomatyczne z Ekwadorem[487].
- 6 kwietnia:
- Peter Pellegrini zwyciężył w drugiej turze wyborów prezydenckich na Słowacji , uzyskując 53,12% głosów[488][489][490].
- od kilkudziesięciu do ponad stu tysięcy osób uczestniczyło w Budapeszcie w proteście przeciwko rządowi Victora Orbána[491][492].
- 9 kwietnia:
- Simon Harris objął stanowisko premiera Irlandii (Taoiseach)[493].
- Dimityr Gławczew objął stanowisko premiera Bułgarii[494].
- Bjarni Benediktsson objął stanowisko premiera Islandii[495].
- 10 kwietnia: w wyborach parlamentarnych w Korei Południowej zwyciężył Sojusz Demokratyczny Korei (gł. Partia Demokratyczna) – który uzyskał 175 mandatów (na ogólną liczę 300), przed: Partią Władzy Ludowej (108 mandatów), Koreańską Partią Odbudowy (12 mandatów) i Partią Reform (3 mandaty)[496][497][498].
- 13 kwietnia – 7 osób (w tym sprawca) zginęło, a 20 zostało rannych w ataku nożownika w centrum handlowym Bondi Junction w Sydney[499].
- 13–14 kwietnia: Iran przeprowadził atak powietrzny (z wykorzystaniem rakiet i dronów) na terytorium Izraela[500][501][502].
- 16 kwietnia:
- w Olimpii została zapalona pochodnia olimpijska i rozpoczęła się sztafeta z pochodnią przed Igrzyskami XXXIII Olimpiady[503].
- gwałtowna powódź w Dubaju i innych miastach Zjednoczonych Emiratów Arabskich[504][505].
- 17 kwietnia – w wyborach parlamentarnych w Chorwacji zwyciężyła HDZ (34,42% głosów – 61 madatów), przed: koalicją Rijeke pravde (m. in. SDP i HSS; 25,40% – 42 mand.), DP (9,56% – 14 mand.), Možemo! (9,10% – 10 mand.) oraz koalicją Most i HS (8,02% – 11 mand.)[506][507][508].
- 17 kwietnia – początek powodzi w Kenii[509]
- 19 kwietnia:
- 20 kwietnia – Izba Reprezentantów USA przyjęła ustawy w sprawie wsparcia wojskowego i finansowego Ukrainy[514] oraz Izraela[515], odpowiednio o wartości 60,8[516] i 26 mld $[517].
- 24 kwietnia:
- prezydent Stanów Zjednoczonych Joe Biden podpisał ustawy o pomocy wojskowej dla Ukrainy, Izraela i Tajwanu[518].
- pierwsza tura wyborów prezydenckich w Macedonii Północnej. Do drugiej tury zakwalifikowała się kandydatka WMRO-DPMNE Gordana Siłjanowska-Dawkowa (40,09% głosów) oraz urzędujący prezydent Stewo Pendarowski, popierany przez SDSM (19,93% głosów)[519][520][521].
- 25 kwietnia – licząca 9 członków Prezydencka Rada Przejściowa objęła władzę w Haiti[522].
- 29 kwietnia – początek powodzi w brazylijskim stanie Rio Grande do Sul[523]
- 30 kwietnia – w Kijowie rozpoczęto demontaż Pomnika Przyjaźni Narodów , upamiętniającego zjednoczenie Rosji i Ukrainy w 1654 roku, w wyniku ugody perejasławskiej[524].
Maj
[edytuj | edytuj kod]- 2 maja:
- Jeremiah Manele objął stanowisko premiera Wysp Salomona[525].
- Miloš Vučević objął stanowisko premiera Serbii[526].
- 5 maja – wybory generalne w Panamie[527]. José Raúl Mulino został wybrany na urząd prezydenta (34,23% głosów)[528][529].
- 7 maja – Władimir Putin rozpoczął piątą kadencję na urzędzie prezydenta Rosji[530].
- 7–11 maja: w Malmö odbył się 68. Konkurs Piosenki Eurowizji 2024. Zwyciężył Nemo (reprezentujący Szwajcarię) z piosenką „The Code”[531][532].
- 8 maja:
- w przedterminowych wyborach parlamentarnych w Macedonii Północnej zwyciężyła prawicowa koalicja Twoja Macedonia (gł. WMRO-DPMNE; 58 mandatów w Zgromadzeniu Republiki na ogólną liczbę 120), przed centrolewicową koalicją Dla europejskiej przyszłości (gł. SDSM, LDP i NSDP ; 18 mand.) oraz koalicjami ugrupowań mniejszości narodowych: Front Europejski (gł. DUI, DPA i DPTM ; 19 mand.) i VLEN (gł. ASH i Alternatywa ; 13 mand.)[533].
- Gordana Siłjanowska-Dawkowa, uzyskując 65,14% głosów, zwyciężyła w drugiej turze wyborów prezydenckich w Macedonii Północnej[534][535][536][537].
- John Swinney objął stanowisko pierwszego ministra Szkocji[538].
- 12 maja:
- Gordana Siłjanowska-Dawkowa objęła urząd prezydenta Macedonii Północnej, jako pierwsza kobieta w historii[539][540].
- pierwsza tura wyborów prezydenckich na Litwie . Do drugiej tury zakwalifikowali się: prezydent Gitanas Nausėda (44,10% głosów) i premier Ingrida Šimonytė (19,86%)[541].
- referendum w sprawie zmiany konstytucji na Litwie[542]. Za dopuszczalnością posiadania podwójnego obywatelstwa opowiedziało się 72,63% głosujących (42,82% uprawnionych do głosowania), lecz wymagana była większość uprawnionych do głosowania[543][544].
- 14–25 maja: 77. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes[545][546].
- 15 maja:
- Lawrence Wong objął stanowisko premiera Singapuru[547].
- doszło do próby zamachu na słowackiego premiera, Roberta Ficę w Handlovej. W kierunku premiera sprawca oddał 4-5 strzałów, poważnie raniąc szefa rządu. Premier, w stanie ciężkim, został przewieziony do szpitala w Bańskiej Bystrzycy[548].
- 19 maja:
- w pobliżu Warzaghanu doszło do katastrofy irańskiego prezydenckiego helikoptera, w której zginął prezydent Iranu Ebrahim Ra’isi oraz minister spraw zagranicznych Hosejn Amir Abdollahijan[549].
- prezydent Dominikany Luis Abinader został wybrany na drugą kadencję[550]
- w Demokratycznej Republice Konga doszło do nieudanego zamachu stanu[551][552].
- 20 maja:
- prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze, Karim Khan , złożył wniosek o aresztowanie dla przywódców Izraela, w tym Binjamina Netanjahu, oraz dla przywódców Hamasów, za popełnienie zbrodnii wojennych w Gazie[553].
- Lai Ching‑te objął urząd prezydenta, Hsiao Bi-khim – wiceprezydenta, zaś Cho Jung-tai – premiera Republiki Chińskiej (Tajwanu)[554].
- 22 maja:
- 24 maja:
- Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości wydał zarządzenie nakazujące Izraelowi natychmiastowe wstrzymanie ofensywy w Rafah w Strefie Gazy[557][558].
- Doszło do lawiny kamienistej w Papui-Nowej Gwinei, szacunkowo zabijając ok. 2000 ludzi[559].
- 26 maja – Gitanas Nausėda zwyciężył w drugiej turze wyborów prezydenckich na Litwie . Urzędujący prezydent otrzymał 74,43% głosów[560][561].
- 28 maja – sąd Demokratycznej Republiki Konga wypuścił z więzienia polskiego podróżnika, Mariusza Majewskiego, po interwencji polskiego MSZ oraz prezydenta. Podróżnik został zaaresztowany w lutym 2024, a 23 maja skazany na dożywocie za rzekome szpiegostwo[562].
- 29 maja – w wyborach parlamentarnych w Republice Południowej Afryki zwyciężył ANC (40,18% głosów – 159 mandatów na ogólną liczbę 400), przed: DA (21,81% – 87 mand.), MK Jacoba Zumy (14,58% – 58 mand.), EFF (9,50% – 39 mand.) oraz IFP 3,85% – 17 mand.). Po raz pierwszy w wyborach od czasu zniesienia apartheidu (w 1994 roku), Afrykański Kongres Narodowy nie uzyskał bezwzględnej większości w Zgromadzeniu Narodowym[563][564][565][566].
- 30 maja – Donald Trump został uznany przez ławę przysięgłych sądu federalnego (Sąd Dystryktowy Stanów Zjednoczonych dla Południowego Dystryktu Nowego Jorku) za winnego 34 zarzutów fałszowania dokumentacji biznesowej, co było pierwszym w historii przypadkiem uznania byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych za winnego przestępstwa[567].
Czerwiec
[edytuj | edytuj kod]- 1 czerwca:
- Nayib Bukele objął urząd prezydenta Salwadoru (sprawowany przez niego uprzednio w latach 2019–2023)[568][569].
- w wyborach prezydenckich w Islandii zwyciężyła bezpartyjna kandydatka Halla Tómasdóttir (34,15% głosów), przed: byłą premier Katrín Jakobsdóttir (VG – 25,19%), Hallą Hrund Logadóttir (niezależna – 15,68%) i Jónem Gnarrem (Sojusz – 10,09%)[570][571][572].
- chińska sonda Chang’e 6 wylądowała na niewidocznej stronie Księżyca[573][574].
- 2 czerwca – wybory parlamentarne i prezydenckie w Meksyku[575]. W wyborach prezydenckich zwyciężyła Claudia Sheinbaum, jako pierwsza kobieta w historii Meksyku[576].
- 5 czerwca – Rozpoczęcie misji Boeing Crew Flight Test – statek kosmiczny Starliner, wraz z załogą, został wystrzelony za pomocą rakiety Atlas V[577].
- 6 czerwca – główne uroczystości 80. rocznicy lądowania aliantów w Normandii[578].
- 6–9 czerwca: wybory do Parlamentu Europejskiego[579].
- 9 czerwca:
- wybory w Belgii (parlamentarne i regionalne )[580][581].
- przedterminowe wybory parlamentarne w Bułgarii[582].
- prezydent Francji Emmanuel Macron zapowiedział rozwiązanie Zgromadzenia Narodowego i przedterminowe wybory parlamentarne na 30 czerwca oraz 7 lipca[583].
- premier Belgii Alexander De Croo zapowiedział złożenie dymisji kierowanego przez siebie rządu[584][585].
- 10 czerwca – w katastrofie samolotu wojskowego w Malawi zginęło 10 osób, w tym wiceprezydent Saulos Chilima i była pierwsza dama Patricia Shanil Muluzi[586][587][588][589].
- 13–15 czerwca – w Fasano odbył się 50. szczyt grupy G7[590][591].
- 14 czerwca – reelekcja, przez Zgromadzenie Narodowe, prezydenta RPA Cyrila Ramaphosy[592][593].
- 14–19 czerwca – podczas Hadżdżu, związku z wysoką temperaturą dochodzącą do 52 °C, z powodu udaru cieplnego zmarło ponad 1300 pielgrzymów[594][595].
- 15 czerwca – Peter Pellegrini objął urząd prezydenta Słowacji[596][597].
- 15–16 czerwca: w kurorcie Bürgenstock koło Lucerny, odbyła się konferencja pokojowa w sprawie Ukrainy[598][599][600].
- 23 czerwca – w dwóch miastach w Dagestanie (Rosja), w Derbencie oraz Machaczkale, doszło do zamachów terrorystycznych[601][602].
- 24 czerwca:
- Julian Assange, twórca WikiLeaks, został zwolniony z brytyjskiego więzienia, a następnego dnia na wyspie Saipan zawarł ugodę z rządem USA w sprawie ujawnienia tajnych dokumentów[603][604].
- Hristijan Mickoski objął stanowisko premiera Macedonii Północnej[605].
- 25 czerwca:
- w Luksembugu rozpoczęły się negocjacje w sprawie przystąpienia Ukrainy i Mołdawii do Unii Europejskiej[606][607][608][609].
- MTK wydał nakazy aresztowania rosyjskich generałów Walerija Gierasimowa (szefa Sztabu Generalnego) oraz Siergieja Szojgu (b. ministra obrony), jako podejrzanych o popełnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości podczas inwazji Rosji na Ukrainę[610][611].
- chińska sonda Chang’e 6 powróciła na Ziemię, przywożąc próbki pobrane z powierzchni Księżyca[612].
- 26 czerwca – w Boliwii doszło do nieudanego puczu pod dowództwem byłego szefa armii[613].
- 27 czerwca:
- Rada Europejska nominowała Ursulę von der Leyen na stanowisko przewodniczącej Komisji Europejskiej w kadencji 2024–2029 oraz wybrała: António Costę na stanowisko przewodniczącego Rady Europejskiej i Kaję Kallas na stanowisko Wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa[614][615].
- w studiu telewizji CNN w Atlancie odbyła się pierwsza debata prezydencka pomiędzy Joe Bidenem i Donaldem Trumpem[616][617].
- 28 czerwca:
- w wyborach parlamentarnych w Mongolii zwyciężyła dotychczas rządząca MPP, która uzyskała 68 mandatów (na ogólną liczbę 126), przed DP (42 mandaty)[618][619][620].
- pierwsza tura wyborów prezydenckich w Iranie , do drugiej tury zakwalifikowali się: Masud Pezeszkian (42,5% głosów) i Said Dżalili (38,6%)[621][622][623][624].
- 30 czerwca:
- pierwsza tura przedterminowych wyborów parlamentarnych we Francji[625].
- biskup Daniel (Atanas Nikołow) objął urząd patriarchy Bułgarii[626][627].
Lipiec
[edytuj | edytuj kod]- 1 lipca:
- Węgry objęły prezydencję w Radzie Unii Europejskiej.
- José Raúl Mulino objął urząd prezydenta Panamy[628][629].
- w Grecji wprowadzono sześciodniowy (48-godzinny) tydzień pracy[630][631].
- Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych orzekł (w sprawie byłego prezydenta Donalda Trumpa), że prezydenci USA są objęci „absolutnym immunitetem” podczas wykonywania podstawowych czynności związanych ze sprawowaniem ich urzędu – z wyjątkiem „działań nieoficjalnych”[632][633][634].
- w Bangladeszu rozpoczęły się masowe protesty przeciwko systemowi parytetów, który gwarantuje 30% stanowisk w służbie cywilnej dla potomków weteranów wojny o niepodległość[635][636][637][638][639].
- 2 lipca – w Holandii został powołany rząd Dicka Schoofa[640].
- 4 lipca – wybory parlamentarne w Wielkiej Brytanii[641].
- 5 lipca:
- w wyniku wygranych wyborów parlamentarnych w Wielkiej Brytanii przez Partię Pracy pierwszy raz od 14 lat odsuwając od władzy Partię Konserwatywną, lider tej partii Keir Starmer otrzymał z rąk króla Karola III misje stworzenia gabinetu[642].
- Masud Pezeszkian zwyciężył w drugiej turze wybory prezydenckie w Iranie , otrzymując 53,6% głosów[643][644].
- 7 lipca – druga tura przedterminowych wyborów parlamentarnych we Francji.
- 8 lipca – prezydent Francji Emmanuel Macron odmówił przyjęcia dymisji złożonej przez premiera Gabriela Attala[645].
- 9–11 lipca: w Waszyngtonie odbył się 37. szczyt NATO[646][647][648][649][650].
- 11 lipca – pożar katedry w Rouen[651][652].
- 13 lipca – w Butler doszło do próby zamachu na Donalda Trumpa[653][654].
- 15 lipca – Khadga Prasad Sharma Oli objął stanowisko premiera Nepalu[655].
- 15–18 lipca: w Milwaukee odbyła się Narodowa Konwencja Republikanów, która dokonała nominacji Donalda Trumpa jako kandydata Partii Republikańskiej na urząd prezydenta w tegorocznych wyborach, zaś J.D. Vance’a na kandydata na wiceprezydenta[656][657][658][659].
- 16 lipca – rozpoczęła się pierwsza sesja plenarna Parlamentu Europejskiego wybranego w 2024 roku. Roberta Metsola została ponownie wybrana na stanowisko przewodniczącej PE[660][661].
- 19 lipca:
- globalna awaria komputerów z systemami z rodziny Microsoft Windows, korzystających z oprogramowania przedsiębiorstwa CrowdStrike[662].
- Ursula von der Leyen została wybrana przez PE na drugą kadencję na stanowisku przewodniczącej KE[663].
- 21 lipca:
- prezydent USA Joe Biden ogłosił rezygnację ze startu w wyborach prezydenckich w 2024 roku przekazujące swe poparcie dotychczasowej wiceprezydentce USA Kamali Harris[664][665].
- wg danych programu Copernicus Climate Change Service , średnia przygruntowa temperatura powietrza na Ziemi wyniosła tego dnia 17,08 °C, co jest najwyższą zanotowaną wartością od początku prowadzenia pomiarów w 1940[666][667].
- 21–22 lipca: w wyniku osunięć ziemi w Geze Gofa, na południu Etiopii, zginęło ponad 200 osób[668][669].
- 23 lipca – Kristen Michal objął stanowisko premiera Estonii[670][671].
- 27 lipca – w ataku rakietowym na boisko w Madżdal Szams na Wzgórzach Golan zginęło 12 osób, a ponad 30 zostało rannych[672][673][674].
- 28 lipca – w wyborach prezydenckich w Wenezueli , według Narodowej Rady Wyborczej (CNE), zwyciężył dotychczasowy prezydent Nicolás Maduro[675][676][677]. Wyniki te nie zostały uznane przez wenezuelską opozycję oraz przez szereg państw świata[678][679][680][681][682][683].
- 30 lipca:
- Masud Pezeszkian objął urząd prezydenta Iranu[684][685].
- Izrael przeprowadził nalot na osiedle Harat Hurajk w Bejrucie, zabijając 7 osób, w tym dowódcę Hezbollahu Fu’ada Szukra[686].
- 30 lipca–10 sierpnia: zamieszki w Wielkiej Brytanii po zabójstwie 3 dziewcząt w Southport[687][688][689][690][691][692].
- 31 lipca:
- Lider Hamasu, Isma’il Hanijja, wraz z jego ochroniarzem, zostali zabici w zamachu bombowym w Teheranie dokonanym przez siły Izraela[693].
- Były prezydent Gwinei, Moussa Dadis Camara, został skazany przez gwinejski za zbrodnie przeciwko ludzkości sąd na 20 lat więzienia w związku z krwawym stłumieniem protestów z 2009 roku[694].
Sierpień
[edytuj | edytuj kod]- 1 sierpnia:
- Halla Tómasdóttir objęła urząd prezydenta Islandii[695].
- w porcie lotniczym Ankara-Esenboğa doszło do największej, od czasu zakończenia zimnej wojny, wymiany więźniów pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją[696][697][698][699].
- 2 sierpnia – Moctar Ould Diay objął stanowisko premiera Mauretanii[700].
- 3 sierpnia – prezydent Wietnamu Tô Lâm objął funkcję sekretarza generalnego KC Komunistycznej Partii Wietnamu[701].
- 5 sierpnia:
- w wyniku masowych protestów , Sheikh Hasina ustąpiła z urzędu premiera Bangladeszu i udała się do Indii[702][703][704].
- jednodniowe załamanie wartości indeksów na wielu giełdach papierów wartościowych[705][706][707].
- 6 sierpnia:
- początek ukraińskiej operacji wojskowej w obwodzie kurskim w Rosji[708][709][710].
- Kamala Harris ogłosiła, że Tim Walz będzie kandydatem Partii Demokratycznej na urząd wiceprezydenta USA w tegorocznych wyborach[711][712].
- 7 sierpnia:
- Trybunał Konstytucyjny Tajlandii orzekł rozwiązanie największej partii w parlamencie – Idziemy Naprzód , związku z postulowaniem przez tę partię zniesienia prawa zabraniającego zniesławiania monarchy[713].
- Kamel Madouri objął stanowisko premiera Tunezji[714].
- 8 sierpnia – Muhammad Yunus stanął na czele rządu tymczasowego Bangladeszu[715][716].
- 9 sierpnia – w katastrofie lotniczej w Brazylii, zginęły 62 osoby[717][718].
- 14 sierpnia – WHO ogłosiła zagrożenia zdrowia publicznego o zasięgu międzynarodowym małpią ospą[719][720].
- 17 sierpnia – Manuel Osa Nsue Nsua objął stanowisko premiera Gwinei Równikowej[721].
- 18 sierpnia – Paetongtarn Shinawatra objęła stanowisko premiera Tajlandii[722][723].
- 19 sierpnia – prezydent Bułgarii Rumen Radew odmówił zaprzysiężenia rządu utworzonego przez Goricę Kożarewą i zarządził (drugie w tym roku) przedterminowe wybory parlamentarne na 27 października[724][725].
- 19–22 sierpnia: w Chicago odbyła się Narodowa Konwencja Demokratów przed wyborami prezydenckimi[726][727], podczas której Kamala Harris przyjęła oficjalnie nominację partii na prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki[728].
- 23 sierpnia:
- Robert F. Kennedy Jr. zapowiedział wycofanie się z tegorocznych wyborów prezydenckich i poparcie w nich kandydatury Donalda Trumpa[729][730].
- w wyniku ataku nożownika w Solingen zginęły 3 osoby, a 8 zostało rannych[731][732].
- 24 sierpnia – ponad 200 osób zginęło w ataku terrorystycznym w okolicach Barsalogho , w Burkinie Faso[733][734].
- 29 sierpnia – Nicolina Elrick odbyła suborbitalny lot kosmiczny (Blue Origin NS-26 ), jako pierwsza w historii obywatelka Singapuru[735][736][737].
- 30 sierpnia –