Jedwabek brunatny – Wikipedia, wolna encyklopedia
Serica brunnea | |||
(Linnaeus, 1758) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Podrodzaj | Serica s.str. | ||
Gatunek | jedwabek brunatny | ||
Synonimy | |||
|
Jedwabek brunatny[1] (Serica brunnea) – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych i podrodziny chrabąszczowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Scarabaeus brunneus[2]. Jest gatunkiem typowym rodzaju jedwabek[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o wydłużonym, dość słabo wypukłym ciele długości od 8 do 10 mm, ubarwionym jednolicie rdzawobrunatnie. Na spodzie ciała, pygidium oraz bocznych krawędziach przedplecza i pokryw wyrastają stosunkowo długie, jasne włoski, a na wierzchu pokryw rzadko rozmieszczone, krótkie, łamliwe szczecinki. Czułki są zbudowane z dziewięciu członów – u samca o buławce dłuższej, a u samicy krótszej niż pozostałe człony razem wzięte. U samca oczy są bardzo duże i wyłupiaste, u samicy – mniejsze i słabiej sklepione. Dwukrotnie szersze niż dłuższe przedplecze ma obrzeżone krawędzie przednią i boczne, nieobrzeżoną zaś krawędź tylną. Pokrywy rozszerzają się nieco ku tyłowi. Mają po dziesięć punktowanych rzędów i słabo wypukłe międzyrzędy z rozproszonym i płytkim punktowaniem. Odnóża zwieńczone są długimi i cienkimi stopami o rozszczepionych pazurkach[4].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad ten zasiedla lasy, zadrzewienia, polany, parki i ogrody[1]. Aktywne osobniki dorosłe spotyka się od czerwca do sierpnia. Latają o zmierzchu i w nocy, czasem przylatując do sztucznych źródeł światła[5][4][1]. Żerują na młodych pędach drzew[1]. Za dnia bytują wśród przyziemnej roślinności, w detrytusie, pod korą, kamieniami lub płatami mchów[5][4][1]. Pędraki rozwijają się w glebie, żerując na korzeniach[1].
Gatunek palearktyczny, znany z Portugalii, Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, europejskiej i syberyjskiej części Rosji, Kazachstanu i Mongolii. W Europie jest jedynym przedstawicielem rodzaju[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Serica brunnea – Jedwabek brunatny. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-04-22].
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758. (łac.).
- ↑ a b Ivan Löbl , Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 3. Scarabaeoidea – Scirtoidea – Dascilloidea – Buprestoidea – Byrrhoidea, Stenstrup: Apollo Books, 2006, s. 236, ISBN 87-88757-59-5 .
- ↑ a b c Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28b Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae pleurosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978, s. 37-41.
- ↑ a b B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Chrząszcze – Coleoptera. Scarabaeoidea, Dascilloidea, Byrrhoidea i Parnoidea. 1983, seria: Katalog Fauny Polski t. XXIII z. 9.