Jerzy Broński – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jerzy Broński
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

30 sierpnia 1906
Nowa Czartoria, pow. Żytomierz

Data i miejsce śmierci

14 grudnia 1948
Warszawa, Polska

Przebieg służby
Lata służby

od 1939

Siły zbrojne

Ludowe Wojsko Polskie

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Jerzy Broński (ur. 30 sierpnia 1906 r. w Nowej Czartorii pow. Żytomierz, zm. 14 grudnia 1948 w Warszawie) – pułkownik.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Platona i Ireny z Glasbergów. Ukończył Politechnikę Warszawską, a następnie Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu.

We wrześniu 1939 ewakuował fabrykę broni z Warszawy do Brześcia Litewskiego. Udało mu się powrócić do Warszawy, podjął pracę nauczyciela, a po zamknięciu szkoły przez Niemców pracował w PCK. W okresie okupacji niemieckiej należał do AK, wykładał w tajnej podchorążówce, kierował warsztatem produkującym broń. W powstaniu warszawskim walczył na Starówce, skąd kanałami przedostał się do Śródmieścia.

W 1945 wstąpił do wojska, został mianowany szefem Departamentu Kwaterunkowo-Budowlanego MON, w stopniu płk. Był jednym z twórców Wojskowego Przedsiębiorstwa Budowlanego. Aresztowany 23 lutego 1948 w czasie podróży służbowej do Wrocławia i oskarżony o systematyczne „sabotowanie działalności Departamentu Kwaterunkowo-Budowlanego MON na odcinku budowlanym ze szkodą dla obronności państwa” i o stworzenie monopolu na dostawy prywatne dla wojska. Został osądzony w tzw. sprawie kwatermistrzowskiej (S.3292) przed NSW w Warszawie razem z Janem Czeredysem, Stefanem Długołęckim, Feliksem Stroińskim i Feliksem Sztompką. 3 grudnia 1948 został skazany wraz ze współpodsądnymi na podst. 3 §2 Dekr.13.06.1946 karę śmierci [1]. Stracony 14 grudnia 1948 w więzieniu mokotowskim. Wyrokiem WO 205/95 z dnia 31 maja 1996 Izba Wojskowa Sądu Najwyższego uchyliła orzeczenie wydane w 1948 r. – Jerzy Broński został uniewinniony (wraz z pozostałymi skazanymi i straconymi)[2].

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

Dokładne miejsce pochówku jest nieznane. Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym w Kwaterze "na Łączce".

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. "Księga najwyższego wymiaru kary" w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944-1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
  2. Feliks Stroiński [online], Muzeum Polskich Formacji Granicznych [dostęp 2023-04-24] (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945-56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991., zob też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
  • Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
  • "Wokanda" 1990, nr 11 (listy), nr 19 (listy)
  • Krzysztof Madej. Kara śmierci za mięso. „Biuletyn IPN”. Nr 11 (22) listopad 2002, s. 55. IPN. [dostęp 2009-07-02]. 
  • Wspomnienia Zenona Jaworskiego.