Jorge Rafael Videla – Wikipedia, wolna encyklopedia

Jorge Rafael Videla
	; Jorge Rafael Videla (1976)
Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1925 ; Mercedes
Data i miejsce śmierci	17 maja 2013 ; Marcos Paz
	42. Prezydent Argentyny
Okres	od 29 marca 1976; do 29 marca 1981
Przynależność polityczna	junta wojskowa
Poprzednik	Isabel Peron
Następca	Roberto Eduardo Viola
	Gubernator Tucumán
Okres	od 4 sierpnia 1970; do 10 grudnia 1970
Poprzednik	Jorge Daniel Nanclares
Następca	Carlos Alfredo Imbaud
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Jorge Rafael Videla Redondo (ur. 2 sierpnia 1925 w Mercedes w Argentynie, zm. 17 maja 2013 w Marcos Paz) – dyktator, formalnie prezydent Argentyny w latach 1976–1981.

Życiorys

Syn pułkownika wojskowego. W 1944 roku wstąpił do armii. W 1973 roku awansowany do stopnia generała brygadiera. W tym samym roku został szefem sztabu generalnego armii. W 1975 roku prezydent Isabel Perón mianowała go głównodowodzącym armii. Rozpoczął reorganizacje armii i usunął z niej oficerów sympatyzujących z peronizmem. W 1975 roku prowadził kampanię przeciwko Rewolucyjnej Armii Ludu w prowincji Tucumán. 24 marca 1976 roku uczestniczył w wojskowym zamachu stanu. 29 marca objął formalnie funkcję prezydenta^[1].

W chwili objęcia władzy przez juntę kraj był pogrążony w katastrofie gospodarczej, wysokiej inflacji i korupcji. Działała lewicowa partyzantka (Rewolucyjna Armia Ludu i Montoneros) oraz zbrojne grupy prawicy peronistowskiej. Videl zawiesił parlament, działalność partii politycznych i związków zawodowych. Najważniejsze stanowiska rządowe wypełnił personelem wojskowym. W gospodarce przyjął model wolnorynkowy^[1].

W ciągu kilku najbliższych lat junta zabiła tysiące ludzi^[1]. Oficjalne dane mówią o 9 tysiącach ofiar, inne źródła szacują, że dyktator zabił od 15 do 30 tysięcy osób^[1]. Wiele innych osób zostało uwięzionych i poddanych torturom^[1].

W 1981 roku przekazał urząd prezydenta generałowi Roberto Eduardo Violi. Demokracja została przywrócona w 1983 roku. Videla został postawiony przed sądem, uznany za winnego i skazany na dożywotnie więzienie. Zarzuty, jakie mu postawiono, dotyczyły łamania praw człowieka^[1]. W 1990 roku prezydent Carlos Menem ułaskawił byłego dyktatora. Videla wrócił jeszcze na krótko do więzienia w 1998 roku, kiedy sąd uznał go za winnego mniej znanych porwań w czasie tzw. brudnej wojny. Ze względu na stan zdrowia, więzienie zamieniono Videli na areszt domowy. 22 grudnia 2010 były dyktator ponownie został skazany na dożywocie^[1]. Sąd w Córdobie uznał go winnym śmierci 31 więźniów politycznych w czasie rządów junty w latach 70. i 80.^[2]. Zmarł 17 maja 2013 w więzieniu w Buenos Aires z przyczyn naturalnych^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jorge Rafael Videla, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-09-11] (ang.).
↑ tvn24.pl: Drugie dożywocie byłego dyktatora. [dostęp 2010-12-21].

[b-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Jorge Rafael Videla, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2017-09-11] (ang.).

[2] tvn24.pl: Drugie dożywocie byłego dyktatora. [dostęp 2010-12-21].

[1]

[2]

Zjednoczone Prowincje Rio de La Plata (1810–1831)	Prezydent Primera Junta (1810) Prezydenci Junta Grande (1810–1811) Pierwszy Triumwirat (1811–1812) Drugi Triumwirat (1812–1814) Najwyżsi Zarządcy (1814–1820; lista) Tymczasowy Zarządca (1820) Gubernatorzy Buenos Aires (1820–1826; lista) Bernardino Rivadavia (1826–1827) Vicente López y Planes (1827) Gubernatorzy Buenos Aires (1827–1831; lista)
Konfederacja Argentyńska (1831–1861)	Gubernatorzy Buenos Aires (1831–1852; lista) Tymczasowy Zarządca (1852–1854) Justo José de Urquiza (1854–1860) Santiago Derqui (1860–1861) Juan Esteban Pedernera (1861)
Republika Argentyńska (od 1861)	Bartolomé Mitre (1861–1868) Marcos Paz (p.o., 1865–1868) Domingo Faustino Sarmiento (1868–1874) Nicolás Avellaneda (1874–1880) Julio Argentino Roca (1880–1886) Miguel Juárez Celman (1886–1890) Carlos Pellegrini (1890–1892) Luis Sáenz Peña (1892–1895) José Evaristo Uriburu (1895–1898) Julio Argentino Roca (1898–1904) Manuel Quintana (1904–1906) José Figueroa Alcorta (p.o., 1906) José Figueroa Alcorta (1906–1910) Roque Sáenz Peña (1910–1914) Victorino de la Plaza (1914–1916) Hipólito Yrigoyen (1916–1922) Marcelo Torcuato de Alvear (1922–1928) Hipólito Yrigoyen (1928–1930) Enrique Martínez (p.o., 1930) José Félix Uriburu (1930–1932) Agustín Pedro Justo (1932–1938) Roberto María Ortiz (1938–1942) Ramón Castillo (p.o., 1940–1942) Ramón Castillo (1942–1943) Arturo Rawson (1943) Pedro Ramírez (1943–1944) Edelmiro Farrell (p.o., 1944) Edelmiro Farrell (1944–1946) Juan Perón (1946–1955) Eduardo Lonardi (1955) Pedro Eugenio Aramburu (1955–1958) Arturo Frondizi (1958–1962) José María Guido (1962–1963) Arturo Umberto Illia (1963–1966) Juan Carlos Onganía (1966–1970) Roberto Marcelo Levingston (1970–1971) Alejandro Agustín Lanusse (1971–1973) Héctor José Cámpora (1973) Raúl Alberto Lastiri (1973) Juan Perón (1973–1974) Isabel Perón (p.o., 1974) Isabel Perón (1974–1976) Ítalo Argentino Lúder (p.o., 1975) Jorge Rafael Videla (1976–1981) Roberto Eduardo Viola (1981) Horacio Tomás Liendo (p.o., 1981) Carlos Alberto Lacoste (1981) Leopoldo Galtieri (1981–1982) Alfredo Saint-Jean (1982) Reynaldo Bignone (1982–1983) Raúl Alfonsín (1983–1989) Carlos Menem (1989–1999) Fernando de la Rúa (1999–2001) Ramón Puerta (2001) Adolfo Rodríguez Saá (2001) Eduardo Camaño (2001–2002) Eduardo Duhalde (2002–2003) Néstor Kirchner (2003–2007) Cristina Fernández de Kirchner (2007–2015) Federico Pinedo (p.o., 2015) Mauricio Macri (2015–2019) Alberto Fernández (2019–2023) Javier Milei (od 2023)