Kantorowice (Kraków) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kantorowice

Część miasta Krakowa
Kościół w Kantorowicach
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Miasto	Kraków
Dzielnica	XVII Wzgórza Krzesławickie
W granicach Krakowa	1 stycznia 1951
SIMC	0950776
Położenie na mapie Krakowa Kantorowice
Położenie na mapie Polski Kantorowice
Położenie na mapie województwa małopolskiego Kantorowice
50°06′36″N 20°03′04″E/50,110056 20,051250

Kantorowice – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy XVII Wzgórza Krzesławickie, dawna niewielka osada folwarczna położona 13 km na północny wschód od centrum Krakowa.

Wieś duchowna, własność Opactwa Cystersów w Mogile, położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie proszowskim województwa krakowskiego^[1]. Do 1951 r. podkrakowska osada wiejska. W 1951 roku Kantorowice zostały włączone do Krakowa jako LVII dzielnica katastralna, która stanowiła część dzielnicy administracyjnej Nowej Huty.

Nazwa patronimiczna osady folwarcznej Kantorowice wywodzi się bezpośrednio od imienia swojego patrona lub zasadźcy, Kantora i jego rodowitych potomków, którym nadano obszar ziemi lennej przez zakon bożogrobców z Miechowa – według relacji zakonnika cysterskiego Alberyka z Trois-Fontaines we Francji^[2]. Niemieckie zapisy kronikarskie odnotowują około roku 1240 pierwotną nazwę Kantorowic jako „Kantersdorf” - społeczność zakonną cystersów z Miechowa tworzyli wówczas głównie Czesi i Niemcy. Od roku 1288 datuje się spolszczoną nazwę „Kantorowice”, którą przywrócono za panowania Henryka IV Probusa^[3].

Wieś Kantorowice po raz pierwszy jest wzmiankowana w 1288 roku^[4], od tego czasu należała do zakonu bożogrobców w Miechowie i podlegała parafii w Raciborowicach, jako własność zakonu.

W XIV w. w Kantorowicach kilkakrotnie zmieniali się właściciele. Na początku wieku przejęła je rodzina Bogoriów, kolejnym właścicielem został Paszek z Barućwierdzy, a w 1395 r. odsprzedał wieś Hankowi z Chełmu, którego synowie sprzedali ją zakonowi cystersów w Mogile.

W 1373 r. Elżbieta Łokietkówna przeniosła wieś z prawa polskiego na prawo średzkie. W XV w. na terenie Kantorowic znajdowała się karczma, a w XVIII dwór szlachecki i młyn.

W latach 1815–1846 Rzeczypospolitej Krakowskiej wieś Kantorowice przynależała do gminy Mogiła. W roku 1832 Komisja Włościańska oczynszowała miejscowość Kantorowice wraz z innymi wsiami należącymi do opactwa cystersów w Mogile.

Historyczna zabudowa Kantorowic zamyka się w obecnych ulicach: Kantorowicka i Zakole.

Kantorowice pod koniec XVIII w. liczyły 27 domów i ok. 200 mieszkańców, w połowie XIX wieku – nieco ponad 30 domów, a w latach 30. XX w. – 25 domów.

Nazwiska typowe dla Kantorowic: Kantorowski, Kaczmarek, Młynarczyk (do XVIII w.).

Kantorowice, jak i okoliczne osady wiejskie, miały charakter rolniczy, czemu sprzyjały żyzne gleby Wzgórz Krzesławickich (tereny lessowe Płaskowyżu Proszowickiego). Pomiędzy wsiami Kantorowice a Zesławice, przy korycie potoku Luborzyckiego, zwanego obecnie Baranówka znajdował się zabytkowy młyn.

W latach 1985–1986 w Kantorowicach wzniesiono kościół pod wezwaniem św. Stanisława, Biskupa i Męczennika. Projekt architektoniczny opracował inż. arch. Roman Łomnicki, plany budowli uległy uproszczeniom i modyfikacjom.

Wnętrze kościoła parafialnego charakteryzuje się układem quasi-trójnawowym (pseudo-bazylikowym). W ołtarzu głównym znajduje się obraz „Apoteoza św. Stanisława”, namalowany przez Piotra Moskala. Centralne okno nad chórem kościelnym wypełnia witraż przedstawiający św. Jadwigę Królową Polski. W zbiorach kościelnych znajdują się także zabytki barokowe, a mianowicie XVII-wieczny krucyfiks oraz figury dwóch aniołów, umieszczone po bokach tabernakulum na czołowej ścianie prezbiterium.

• Leszczyński H. Z., (1975), Z dziejów Kolegium Prowincjalnego Cystersów w Mogile, [w:] Dzieje teologii katolickiej w Polsce, Lublin, T. 2, s. 418–419.

• Biblioteka klasztoru OO. Cystersów w Mogile. up.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
• Dojazd do Kantorowic
• Instytut Historyczny PAN o Kantorowicach str. 346
• W Kantorowicach powstanie boisko i klub kultury