Kocioł parowy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2016-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Kocioł parowy – urządzenie do wytwarzania pary, przy wykorzystaniu spalania (w przeciwieństwie do wytwornicy pary).

Za wynalazcę kotła parowego, jako oddzielnego urządzenia, uważa się Denisa Papina, który w 1681 przedstawił "kociołek Papina" będący pierwowzorem autoklawu i szybkowaru. Zastosował w nim wynaleziony przez siebie zawór bezpieczeństwa. Datę wynalazku przyjęto umownie bowiem już w starożytności istniały podobne rozwiązania. W najbardziej znanym element wytwarzający parę był połączony z mechanizmem otwierania drzwi świątyni ok. 120 p.n.e. Połączeniem kotła parowego i turbiny parowej była też bania Herona z 140 p.n.e.

Podstawowe parametry

wydatek pary
ciśnienie
temperatura pary
sprawność

Podstawowe elementy kotła

Osprzęt kotła

Energetyczny kocioł parowy wymaga wielu urządzeń dodatkowych:

Pompa wody zasilającej, bez niej kocioł nie dałby rady produkować pary pod żądanym ciśnieniem
wentylator ciągu i podmuchu (często stosuje się ich kilka, aby można było regulować obciążenie kotła)
Automatyka kontroli poziomu wody w walczaku. Za niski poziom będzie powodował, że do dalszej części kotła – przegrzewacza – będzie dostawać się za mała ilość pary, co skończy się przepaleniem się rur przegrzewacza. Za wysoki poziom spowoduje, że do przegrzewacza będą porywane kropelki wody a to z kolei spowoduje szok termiczny i możliwość powstawania pęknięć i wypaczeń rur.
Armatura do odpieniania i odszlamiania kotła.
Układy regulacji temperatury pary poprzez kontrolowany wtrysk wody do przegrzewacza (stosuje się go w kilku miejscach przegrzewacza)
Młyny węglowe, które mają za zadanie rozdrobnienie węgla do nawęglania na pył
Instalacja rozpałkowa. Mogą to być palniki gazowe, mazutowe, lub zasilane olejem lekkim
Parowe zdmuchiwacze żużlu. Zażużlenie powierzchni ogrzewalnych pogarsza warunki wymiany ciepła
Walczak lub butla separacyjna
Wymogi ochrony środowiska narzucają konieczność stosowania odpylania, odazotowania i odsiarczania spalin
Odżużlanie a więc zbieranie, schładzanie i kruszenie żużla a następnie jego transport na składowisko.

Podział ze względu na obieg wodno-parowy

kotły obiegowe
- kocioł walczakowy
- kocioł bateryjny
- kocioł płomienicowy
- kocioł płomieniówkowy
- kocioł płomienicowo-płomieniówkowy
  - kocioł lokomobilowy
- kocioł opłomkowy (kocioł wodnorurowy)
  - kocioł skośnorurowy
    - kocioł komorowy
    - kocioł sekcyjny
  - kocioł stromorurowy np. Yarrow
- kocioł kufrowy
- kocioł lokomotywowy
- kocioł z wymuszoną cyrkulacją
kotły przepływowe (bezwalczakowe)
- kocioł przepływowy Marka Bensona
- kocioł przepływowy Ramzina
- kocioł przepływowy Sulzera

Podział ze względu na rodzaj paleniska

Podział ten dotyczy kotłów opalanych węglem, chociaż niektórzy^[kto?] uważają kotły olejowe i gazowe za kotły pyłowe.

kotły z paleniskiem rusztowym
kotły ze złożem fluidalnym (fluidyzacyjnym)
- z warstwą stacjonarną
- z warstwą cyrkulacyjną
kotły pyłowe
- z palnikami naściennymi
- z palnikami narożnymi (tangencjalny)
kotły odzyskowe lub odzysknicowe (utylizacyjne)

Piec versus kocioł

Często kocioł centralnego ogrzewania lub kocioł parowy nazywane są nieprecyzyjnie piecem. W kotle energia cieplna akumulowana jest w wodzie lub parze wodnej a użyta do budowy kotła ceramika stanowi jedynie warstwę izolacyjną, podczas gdy, zgodnie z tradycyjną zduńską nomenklaturą, piec akumuluje ciepło tylko w ceramicznej konstrukcji.