Kultura gwałtu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kultura gwałtu – określenie hipotezy, w myśl której zjawisko powszechnej przemocy seksualnej, w tym zgwałceń, jest legitymizowane przez niektóre społeczne normy i przekonania, często rozpowszechniane poprzez środki masowego przekazu^[1][2][3][4].

Niektóre badania wykazały współwystępowanie mitów dotyczących zgwałceń, obwinianie ofiar i trywializację zjawiska z przejawami rasizmu, homofobii, nietolerancji religijnej i innych form dyskryminacji^[5][6].

Według niektórych źródeł np. w USA 14–25% kobiet zostało zgwałconych przynajmniej raz^[7]. Głównymi sprawcami przemocy o charakterze seksualnym są mężczyźni^[8], z kolei ofiarami zgwałceń padają przede wszystkim kobiety, np. odsetek zgwałceń na mężczyznach wynosi w USA około 13% wszystkich zanotowanych zgwałceń^[9], z kolei sprawcami są przede wszystkim mężczyźni^[8].

Mężczyźni częściej zmuszają kobiety do pocałunków^[10], a według ankiety przeprowadzonej w USA na grupie około dwustu studentów płci męskiej 40% przyznało się do rozpinania przemocą jakiejś części damskiej garderoby, a 13% przyznało się do wymuszenia siłą stosunku seksualnego^[11]. Kobiety częściej ulegają mężczyznom, którzy namawiają i wymuszają stosunek seksualny, w jednej z ankiet przyznało się do tego 44% kobiet^[12].

Od 64% do 96% wszystkich popełnionych przez mężczyzn zgwałceń nie zostaje zgłoszona, między 6% a 14,9% mężczyzn dopuściło się zgwałcenia lub usiłowania zgwałcenia^[13].

Kultura gwałtu objawia się także poprzez powszechność przekonań trywializujących znaczenie i zasięg przemocy seksualnej, obwiniających ofiary lub poprzez seksualne uprzedmiotawianie kobiet. Biorąc pod uwagę statystyki zgwałceń oraz obecność owych przekonań wśród społeczeństwa, bardzo wiele kultur zachodnich, muzułmańskich i innych kwalifikuje się pod pojęcie kultury gwałtu^{[14][15][16][17]}.

Martha Burt opracowała kwestionariusz, którego celem jest określenie, jak dalece rozpowszechnione są mity wspierające kulturę gwałtu^[18][19]:

1. Kobieta odwiedzająca na pierwszej randce mężczyznę w domu, sygnalizuje, że zgadza się na kontakty seksualne.
2. Nie każda kobieta może zostać zgwałcona.
3. Czasami kobiety kłamliwie donoszą o gwałcie, aby zwrócić na siebie uwagę.
4. Każda zdrowa kobieta może się oprzeć gwałcicielowi, jeśli naprawdę tego chce.
5. Kobiety, chodząc bez stanika, w szortach lub obcisłej bluzce, prowokują do gwałtu.
6. W przypadku większości gwałtów ofiara ma złą opinię i skłonność do wielu partnerów seksualnych.
7. Jeżeli dziewczyna pozwala na pocałunki i pieszczoty, jej winą jest, gdy sprawy wymkną się spod kontroli i partner wymusi na niej stosunek seksualny.
8. Jeżeli autostopowiczka zostanie zgwałcona, zasłużyła na to, gdyż nie powinno się wsiadać do nieznanych samochodów.
9. Jeżeli kobieta zadziera nosa i uważa, że to poniżej jej poziomu odzywać się do facetów na ulicy, to powinna dostać nauczkę.
10. Wiele kobiet nieświadomie pragnie gwałtu i może bezwiednie tak pokierować sytuacją, że do niego dojdzie.
11. Jeżeli kobieta upije się na imprezie i odbędzie stosunek z napotkanym tam mężczyzną, inni mężczyźni mają prawo myśleć, że im też się to należy.
12. Wiele kobiet donoszących o gwałcie kłamie, aby się odegrać na oskarżanym mężczyźnie.
13. Wiele, a może nawet większość gwałtów, to wymysł kobiet, które stwierdziły, że są w ciąży.

Według założeń kultury gwałtu wielu obowiązujących przekonań przekierowuje winę za zgwałcenie na ofiarę. Większość Amerykanów powyżej 50. roku życia uważa ofiarę zgwałcenia za współwinną, jeżeli ubierała się wyzywająco^[20]. Badania pokazały jednak, że wyzywający ubiór ofiary nie zwiększa ryzyka zgwałcenia, a wręcz onieśmiela napastnika^[21]. Większość Amerykanów, w tym także kobiety, jest przekonana o tym, że kobiety lubią być namawiane do seksu. Wielu ludzi jest przekonanych, że gdy kobieta mówi „nie”, myśli „tak”, że wszystkie kobiety lubią silnych i natarczywych mężczyzn oraz że gwałciciele są doprowadzani do szaleństwa przez pożądanie seksualne^[22], że kobiety w głębi serca pragną być zgwałcone oraz że kobiety nie mogą zajść w ciążę w wyniku zgwałcenia. Każde z tych przekonań podważa krzywdę, jaka wynika z seksualnej napaści, przenosząc część winy na samą ofiarę. W ten sposób przyczyniają się do tworzenia klimatu pobłażliwości dla sprawców i braku współczucia dla ofiar^[23].

Między 31 a 57% kobiet ma fantazje seksualne, w których są zmuszane do seksu wbrew własnej woli, przy czym dla 9-17% są to fantazje ulubione lub częste^[24]. W wielu przypadkach popełnionych zgwałceń błędna interpretacja tego faktu może być pretekstem do podtrzymywania mitu o tym, że kobiety lubią być gwałcone, jednakże 55% tych fantazji ma charakter ściśle lub częściowo awersyjny^[25], ponadto między 37 a 57% kobiet zgwałconych waginalnie doświadcza zespołu stresu pourazowego^[26]. W około połowy przypadkach podczas fantazji tego typu pojawia się też motyw uwodzenia, co sugeruje brak podłoża masochistycznego^[27].

Za częste występowanie fantazji erotycznych dotyczących zgwałceń u kobiet odpowiada prawdopodobnie kultura gwałtu i związana z nią ogólnodostępna pornografia oraz inne obrazy przemocy wobec kobiet^[28][29].

• przemoc seksualna
• zgwałcenie
• zjawisko Matyldy
• hipoteza o wyższości mężczyzn

• Andrew E. Taslitz: Rape and the Culture of Courtroom. 1999. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Cheryl B. Anderson: Women, Ideology and Violence. 2004. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Michael Parenti: The Culture Struggle. 2005. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Sarah Projansky: Watching Rape. 2001. (ang.). Brak numerów stron w książce