Kurt Schwaen – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kurt Schwaen

Data i miejsce urodzenia	21 czerwca 1909 Katowice, Cesarstwo Niemieckie
Pochodzenie	niemieckie
Data i miejsce śmierci	9 października 2007 Berlin, Niemcy
Instrumenty	fortepian, organy
Gatunki	muzyka poważna, muzyka filmowa
Zawód	kompozytor
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Kurt Schwaen (ur. 21 czerwca 1909 w Katowicach, zm. 9 października 2007 w Berlinie) – niemiecki kompozytor.

Urodził się i mieszkał (do 1929) w Katowicach, w kamienicy przy placu Wolności 7^[1].

Schwaen studiował fortepian, organy i kompozycję u Fritza Lubricha. W latach 1929–1933 studiował na uniwersytetach w Berlinie i Wrocławiu, gdzie do jego nauczycieli należeli Curt Sachs i Arnold Schering. W roku 1930 poznał Hannsa Eislera, który silnie wpłynął na jego styl kompozytorski. Jako student stał się aktywnym członkiem ugrupowania antyfaszystowskiego i wstąpił do Komunistycznej Partii Niemiec. W latach 1935–1938 był więziony z powodu poglądów politycznych.

Po wojnie wrócił do Berlina Wschodniego, większość swojego czasu poświęcając pracy na rzecz odbudowy kultury muzycznej stolicy NRD. Komponował dla amatorskich zespołów muzycznych, chórów, szkół muzycznych i zespołów kameralnych, ale też publikował i był doradcą muzycznym. W latach 1953–1956 pracował z Bertoltem Brechtem, który miał ogromny wpływ na jego przyszłe kompozycje. Pracował też z Ernstem Buschem. W 1961 roku został członkiem Niemieckiej Akademii Sztuki, gdzie w latach 1965–1970 był szefem departamentu muzyki. Od 1962 do 1978 roku był prezesem Narodowego Komitetu Muzyki Ludowej NRD (Präsident des Nationalkomitees Volksmusik der DDR). W latach 1973–1981 kierował teatrem muzycznym dla dzieci w Lipsku. Był nagradzany doktoratem honoris causa Uniwersytetu w Lipsku (1983) i kilkoma nagrodami państwowymi. Pod koniec życia zamieszkał w dzielnicy Berlina Mahlsdorf, gdzie zmarł w wieku 98 lat.

Spuścizna Schwaena obejmuje ponad 620 tytułów. Komponował w różnych gatunkach, najbliższy był mu neoklasycyzm. Skomponował m.in. kantatę dla dzieci zatytułowaną „Król Midas”. Część jego prac, takich jak m.in. Koncert fortepianowy nr 2 (1987), pokazuje wpływ, jaki odcisnęły na nim podróże do Wietnamu. Wśród późniejszych prac warto wymienić współautorstwo poematu muzycznego „Plac Poczdamski” (Potsdamer Platz) z 1998 roku.

30 września 2009 na budynku przy pl. Wolności 7 w Katowicach odsłonięto pamiątkową tablicę ku czci Kurta Schwaena. Uroczystego odsłonięcia dokonali żona kompozytora Ina Iske, przewodniczący Rady Miasta Katowice Jerzy Forajter oraz dyrektor Muzeum Historii Katowic Jadwiga Lipońska-Sajdak^[2].

• 1958 – Medal „Za walkę z faszyzmem” 1933–1945^[3]
• 1959 – Nagroda Państwowa NRD III Klasy (NRD)^[3]
• 1977 – Nagroda Państwowa NRD II Klasy (NRD)^[3]
• 1979 – Złoty Order Zasługi dla Ojczyzny (NRD)^[3]
• 1984 – Order Karla Marksa (NRD)^[3]
• 1985 – Order Zasługi Cywilnej (Hiszpania)^[3]
• 1988/2003 – Order Przyjaźni (Wietnam)^[3]
• 1989 – Złota Gwiazda Przyjaźni Między Narodami^[3]
• 1999 – Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RFN^[3]

• 1963 – Vom König Midas
• 1962 – Fetzers Flucht (film telewizyjny)
• 1962 – Christine und die Störche
• 1961 – Tu Radio Gliwice
• 1960 – Das Leben beginnt
• 1960 – Die Achatmurmel (krótkometrażowy)
• 1959 – Der verlorene Ball (krótkometrażowy)
• 1959 – Amigo

• Rosemarie Groth. The New Grove Dictionary of Opera, edited by Stanley Sadie (1992), ISBN 0-333-73432-7 and ISBN 1-56159-228-5
• Kurt Schwaen: Stufen und Intervalle. Ein Komponist zwischen Gesellschafts- und Notensystemen. Autobiographie. Die blaue Eule, Essen 1996, 2005 (2., erw. Aufl.) ISBN 3-89924-137-1
• Kurt Schwaen. in: Edition Text u. Kritik. Komponisten der Gegenwart (KGD). Hrsg. v. H.-W. Heister, W.W. Sparrer. Richard Boorberg, München 1992ff, ISBN 3-88377-810-9
• Festschrift. Kurt Schwaen zum 85. Geburtstag. Hrsg. v. Ekkehard Ochs und Nico Schüler. Frankfurt am Main; Berlin; Bern; New York; Paris; Wien: Lang, 1995. (= Greifswalder Beiträge zur Musikwissenschaft. 1), ISBN 3-631-47552-7.
• Gesine Schröder: Volksnähe. Nähe zu welchem Volk? Paradoxien der frühen DDR-Musik, dargestellt am Beispiel von Kurt Schwaen, PDF 1,5 MB (niem.). In: Zeitschrift ästhetische Bildung 2015/1.

• Kurt Schwaen w bazie AllMusic (ang.)
• Dyskografia Kurta Schwaena w bazie MusicBrainz (ang.)
• Kurt Schwaen w bazie Discogs.com (ang.)
• Kurt Schwaen w bazie IMDb (ang.)
• Oficjalna strona Kurta Schwaena (niem./ang.)
• Kompozytor i komunista. Wspomnienie o antyfaszystowskim artyście Kurcie Schwaenie
• Nekrolog Kurta Schwaena (Drafd e.V., Günther Wehner)
• Nekrolog Edwina Mertesa