Kwas chromowy – Wikipedia, wolna encyklopedia

Kwas chromowy
	Kwas dichromowy Kwas chromowy
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
addyt.	dihydroksydodioksydochrom
wodor.	diwodoro(tetraoksydochromian)
	Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.	kwas chromowy
Stocka	kwas chromowy(VI)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	H; 2CrO; 4
Masa molowa	118,01 g/mol
Wygląd	żółta ciecz
	Identyfikacja
Numer CAS	7738-94-5
PubChem	24425
SMILES
	O[Cr](=O)(=O)O
InChI
	InChI=1S/Cr.2H2O.2O/h;2*1H2;;/q+2;;;;/p-2
	InChIKey
	KRVSOGSZCMJSLX-UHFFFAOYSA-L
Właściwości
	Gęstość
	1,5 g/cm³ (15,6 °C, 50% roztwór wodny CrO; 3); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	rozpuszczalny
Kwasowość (pKa)	pKa1 0,74; pKa2 6,49
Niebezpieczeństwa
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła; oznakowanie analogiczne do CrO; 3
Zwroty H	H271, H301, H310+H330, H314, H317, H334, H335, H340, H350, H361f, H372, H410
Zwroty P	brak wiarygodnych danych
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła; 10% kwas chromowy	0 3 0
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kwas chromowy, nazwa Stocka: kwas chromowy(VI), H
2CrO
4 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy kwasów tlenowych.

Otrzymywanie

Powstaje w wyniku reakcji tlenku chromu(VI) z wodą:

CrO
3 + H
2O → H
2CrO
4

Właściwości

Jest mocnym, dwuprotonowym kwasem^[1]. Występuje wyłącznie w roztworach wodnych^[2]^[1], w których ulega dwustopniowej dysocjacji^[5]:

H
2CrO
4 + H
2O → HCrO−
4 + H
3O+

HCrO−
4 + H
2O → CrO2−
4 + H
3O+

Podczas zatężania ulega dimeryzacji do kwasu dichromowego^[1]^[5]:

2H
2CrO
4 → H
2Cr
2O
7 + H
2O

lub

2HCrO−
4 → Cr
2O2−
7 + H
2O

Objawia się to zmianą koloru roztworu z żółtego na pomarańczowy. Dalsze zatężanie prowadzi do powstawania form oligomerycznych, H
2Cr
3O
10, H
2Cr
4O
13, …, H
2Cr
nO
3n+1, aż do całkowitego odwodnienia i uzyskania bezwodnika kwasu chromowego, czyli CrO
3^[1].

W zależności od stopnia polimeryzacji tworzy różne rodzaje soli: źółte chromiany (np. K
2CrO
4), pomarańczowe do czerwonych dichromiany (np. pomarańczowy K
2Cr
2O
7 i ciemnoczerwony Ag
2Cr
2O
7) oraz wyższe tri-, tetra- i polichromiany^[6].

Jest silnym utleniaczem.

Zastosowanie

Mieszanina kwasu chromowego i kwasu siarkowego nosi nazwę chromianki, która ze względu na swoje niezwykle silne właściwości utleniające używana była do czyszczenia szkła laboratoryjnego (obecnie nie jest stosowana ze względu na szkodliwość związków chromu(VI) dla środowiska). Kwas chromowy znajduje zastosowanie w stomatologii, służąc do przyżegania chorobotwórczo zmienionej śluzówki.

Jest także używany w motoryzacji oraz lotnictwie przy procesach specjalnych takich jak anodowanie w kwasie chromowym, które zabezpieczają detale przeciwko korozji oraz przygotowują powierzchnie detalu do malowania.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Chromic acid, [w:] Concise Encyclopedia Chemistry, De Gruyter, 31 grudnia 1994, s. 221–222, DOI: 10.1515/9783110854039, ISBN 978-3-11-011451-5 .
↑ ^a ^b ^c ^d David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-58, 8-40, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ ^a ^b Chromic acid, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 5710 [dostęp 2023-08-24] (niem. • ang.).
↑ Chromic Acid, 10% [online], karta charakterystyki produktu Sciencelab.com, 9 czerwca 2012, numer katalogowy: SLC3346 [zarchiwizowane z adresu 2012-10-15] (ang.).
↑ ^a ^b F.F. Brito F.F. i inni, Equilibria of chromate(VI) species in acid medium and ab initio studies of these species, „Polyhedron”, 16 (21), 1997, s. 3835–3846, DOI: 10.1016/S0277-5387(97)00128-9 (ang.).
↑ Chromates, [w:] Concise Encyclopedia Chemistry, De Gruyter, 31 grudnia 1994, s. 220, DOI: 10.1515/9783110854039, ISBN 978-3-11-011451-5 .

[CEC-1] Chromic acid, [w:] Concise Encyclopedia Chemistry, De Gruyter, 31 grudnia 1994, s. 221–222, DOI: 10.1515/9783110854039, ISBN 978-3-11-011451-5 .

[CRC-2] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s. 4-58, 8-40, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[GESTIS-3] Chromic acid, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 5710 [dostęp 2023-08-24] (niem. • ang.).

[Chromic_Acid_10-4] Chromic Acid, 10% [online], karta charakterystyki produktu Sciencelab.com, 9 czerwca 2012, numer katalogowy: SLC3346 [zarchiwizowane z adresu 2012-10-15] (ang.).

[Brito-5] F.F. Brito F.F. i inni, Equilibria of chromate(VI) species in acid medium and ab initio studies of these species, „Polyhedron”, 16 (21), 1997, s. 3835–3846, DOI: 10.1016/S0277-5387(97)00128-9 (ang.).

[CEC2-6] Chromates, [w:] Concise Encyclopedia Chemistry, De Gruyter, 31 grudnia 1994, s. 220, DOI: 10.1515/9783110854039, ISBN 978-3-11-011451-5 .

[1]

[3]

[2]

[4]

[5]

[6]