Leopold Rutkowski – Wikipedia, wolna encyklopedia

Leopold Rutkowski
Muszyński, Trojanowski, Zawadzki
Ilustracja
Leopold Rutkowski (1935)
Data i miejsce urodzenia

12 sierpnia 1887
Warszawa

Data i miejsce śmierci

8 września 1949
Warszawa

Narodowość

polska

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Krzyż Armii Krajowej

Leopold Rutkowski, ps. „Muszyński”, „Trojanowski”, „Zawadzki” (ur. 12 sierpnia 1887 w Warszawie, zm. 8 września 1949 tamże)[1] – urzędnik, w trakcie II wojny światowej członek Armii Krajowej[2], działacz podziemia.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Syn Wiktora i Florentyny. Ukończył gimnazjum i studia prawnicze. Podczas I wojny światowej przebywał w Kijowie, gdzie m.in. z Melchiorem Wańkowiczem działał w Centralnym Komitecie Obywatelskim Królestwa Polskiego w Rosji. Po wybuchu rewolucji październikowej 1917 został aresztowany i na krótko osadzony w więzieniu na Łubiance w Moskwie[3]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918, w I połowie lat 20. był starszym referentem w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Następnie został naczelnikiem Wydziału Politycznego MSW[4]. Uczestniczył m.in. w opracowaniu ordynacji wyborczych do Sejmu i Senatu, które ogłosił drukiem pt. Ordynacje wyborcze do Sejmu i do Senatu oraz inne normy prawne dotyczące wyborów do Sejmu i do Senatu (1928). Po zamachu majowym odszedł z pracy w MSW. Od 1 maja 1927 do 1 września 1938 był dyrektorem administracyjnym i zastępcą naczelnego dyrektora Polskiego Czerwonego Krzyża. Położył duże zasługi przy organizowaniu terenowych kół PCK, prowadzeniu akcji charytatywnych, organizowaniu imprez artystycznych, z których dochód przeznaczano dla potrzebujących pomocy. Nakładem Zarządu Głównego PCK wydał dwie broszury: Gazy, bomby a prawo (1932), Polski Czerwony Krzyż. Istota, podstawy prawne, organizacja, zakres działalności, finanse (1934)[3].

Podczas II wojny światowej był pierwszym szefem Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury Rządu RP w Londynie na kraj od lutego 1941, do lipca 1944. 13 kwietnia 1945, w Krakowie został aresztowany przez NKWD, osadzony w więzieniu, następnie wywieziony do Moskwy, gdzie na Łubiance był przesłuchiwany przez NKWD w związku z toczącym się w czerwcu 1945 procesem 16 przywódców Polskiego Państwa Podziemnego. W sprawie jego zwolnienia interweniował wicepremier Stanisław Mikołajczyk. Uwolniony jesienią 1945 i odesłany do kraju, tu natychmiast został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa. Skazany na 2 lata więzienia i osadzony w więzieniu w Rawiczu. W 1946 zwolniony w wyniku interwencji Jakuba Bermana. Objął wówczas stanowisko dyrektora bydgoskiego Oddziału Gospodarczego Zrzeszenia Samorządu Terytorialnego. 15 czerwca 1949 w Bydgoszczy został ponownie aresztowany, skąd przewieziono go do Warszawy i osadzono w więzieniu mokotowskim[3]. Został zamordowany w trakcie przesłuchań w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie przez władze Polski Ludowej[5] dnia 8 września 1949 i potajemnie pochowany w nocy przez oprawców wraz z innymi ofiarami na „Łączce” na terenie Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Później jego prochy zostały ekshumowane i przeniesione do grobu rodzinnego na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 284a-6-13)[6].

Rodzina

[edytuj | edytuj kod]

Od 1916 był żonaty z Joanną z Szafnickich (1888–1960), z którą mieli syna Janusza (1922–1994), architekta i córkę Teresę po mężu Mróz (1925–2010), lekarza-stomatologa[5] – oboje uczestniczyli w powstaniu warszawskim, a po wojnie zamieszkali w USA.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Paweł Piotr Wieczorkiewicz, Historia polityczna Polski 1935–1945, 2005.
  2. Opis Delegatury Rządu na Kraj na stronie dws-xip.pl (dostępny 6 maja 2011). (pol.).
  3. a b c d Fundacja Co Pozostało - LEOPOLD RUTKOWSKI (1887–1949) [online], www.copozostalo.pl [dostęp 2020-04-21].
  4. Leopold Rutkowski. audiovis.nac.gov.pl. [dostęp 2015-05-01].
  5. a b Nekrolog Ewy Mróz w „Gazecie Wyborczej” z 6 maja 2011. (pol.).
  6. Cmentarz Stare Powązki: MARIA SZAFNICKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-03-07].
  7. M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1083 „za owocną działalność w dziedzinie administracji państwowej, oraz za pracę społeczno-narodową”.
  8. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 36.
  9. M.P. z 1939 r. nr 86, poz. 195 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]