Lubiąż (jezioro) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy jeziora. Zobacz też: Lubiąż.

Lubiąż

Lubniewice, Jezioro Lubniewickie

Linia brzegowa jeziora Lubiąż widziana z powietrza
Położenie
Państwo	Polska
Miejscowości nadbrzeżne	Lubniewice
Region	Pojezierze Łagowskie
Wysokość lustra	48 m n.p.m.
Wyspy	2
Morfometria
Powierzchnia	130,5–142,5 ha
Wymiary • max długość • max szerokość	3,25 km 0,85 km
Głębokość • średnia • maksymalna	4,6 m 12,8 m
Długość linii brzegowej	12 400 m
Objętość	6075,1 tys. m³
Hydrologia
Klasa jakości wody	III (w roku 2020)
Rzeki zasilające	Lubniewka
Rzeki wypływające	Lubniewka
Rodzaj jeziora	rynnowe
Położenie na mapie Polski Lubiąż
Położenie na mapie województwa lubuskiego Lubiąż
Położenie na mapie powiatu sulęcińskiego Lubiąż
Położenie na mapie gminy Lubniewice Lubiąż
Położenie na mapie Lubniewic Lubiąż
52°30′51″N 15°13′19″E/52,514167 15,221944
Multimedia w Wikimedia Commons

Lubiąż – jezioro w województwie lubuskim, w powiecie sulęcińskim, w gminie Lubniewice, położone na Pojezierzu Łagowskim. Lubiąż jest jednym z trzech jezior grupy lubniewickiej (pozostałe dwa to jezioro Lubniewsko i Krajnik). Akwen posiada dobrze rozwiniętą linię brzegową oraz jest niemal w całości otoczony lasami. Wschodni brzeg zajmują liczne ośrodki wypoczynkowe oraz zabudowania miasta Lubniewice.

Jezioro położone jest w północnej części Pojezierza Łagowskiego^[1]. Akwen ma dobrze rozwiniętą linię brzegową, liczne zatoki i półwyspy, brzegi są wysokie i porośnięte lasami. Na jeziorze znajdują się dwie wyspy, większa Księży Ostrów i mniejsza Wyspa Mała^[2][3]. Nad jeziorem ulokowanych jest kilka ośrodków wczasowych i pól namiotowych z plażami. Wschodnia część zbiornika przylega do Lubniewic, wokół prowadzi szlak pieszy o długości 12,5 km. Zachodnia część jeziora otoczona jest lasami. Przez jezioro przepływa rzeka Lubniewka, zapewniająca swobodną komunikację do jeziora Lubniewskiego^[4]. Nad północno-wschodnim brzegiem jeziora znajduje się zespół pałacowy rodu von Waldow und Reitzenstein, nazywany przez obecnego właściciela Zamkiem Książąt Lubomirskich^[5][6][7].

Jezioro pojawia się w źródłach w 1809 roku jako: Lubenz S., a następnie Libbenz S., Lübbens-See (1932, 1934)^[8][9]. 11 lutego 1949 roku zatwierdzono administracyjnie nazwę Lubiąż^[10]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę jeziora również podaje Lubiąż, jednocześnie wymieniając nazwę oboczną: Lubniewice^[11].

Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 130,5 ha^[12], natomiast A. Choiński, poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000, określił wielkość jeziora na 142,5 ha^[13]. Jeziorna jednolita część wód powierzchniowych ma powierzchnię 145 ha^[14].

Średnia głębokość zbiornika wodnego to 4,6 m, a maksymalna – 12,8 m. Objętość jeziora wynosi 6075,1 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 3250 m, a szerokość 850 m. Długość linii brzegowej wynosi 12 400 m^[12].

Według Atlasu jezior Polski (red. J. Jańczak, 1996) lustro wody znajduje się na wysokości 48 m n.p.m.^[12], natomiast według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 48,1 m n.p.m.^[15]

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski jezioro jest położone na terenie zlewni siódmego poziomu Bezpośrednia zlewnia jez. Lubiąż^[16]. Identyfikator MPHP to 1896279^[16]. Zlewnia bezpośrednia jeziora wynosi 58 km²^[17].

W systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW10911^[16]. Administratorem jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Poznaniu – utworzył on obwód rybacki obejmujący wody tego zbiornika wodnego o nazwie: Obwód rybacki jeziora Lubiąż na rzece Lubna – Nr 2^[18]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi Gmina Lubniewice^[19]. Ze względu na typologię rybacką jest to jezioro na pograniczu typu leszczowego i sandaczowego^[5].

Zbiornik wodny pełni również funkcje rekreacyjne. Nad jeziorem, w jego wschodniej części, funkcjonuje kilka ośrodków wczasowych, posiadających dobrze zagospodarowane, piaszczyste plaże^[5]. W 2022 roku znajdowało się tutaj jedno kąpielisko wyznaczone zgodnie z zasadami dyrektywy kąpieliskowej – Przystań Wodna ZSMP OW „Pod Basztą” w Lubniewicach^[17]. W tym samym roku jakość wód tego kąpieliska oceniono jako doskonałą^[20]. Nad jeziorem funkcjonują ponadto wypożyczalnie sprzętu wodnego oraz obiekty gastronomiczne^[5].

Według danych z 1993 roku wody jeziora zostały zaliczone do III klasy czystości. Badania z 1998 roku wykazały poprawę jakości wód jeziora – spadły stężenia azotu mineralnego, azotu całkowitego i fosforu całkowitego w warstwie powierzchniowej. Wskaźnik przeźroczystości wód w obydwu badaniach był jednak niski i wynosił nieco ponad 1 metr. W badaniach z 2003 roku wskaźniki uległy dalszej poprawie, w związku z czym jezioro zostało zakwalifikowane do II klasy czystości. Inspektorzy WIOŚ jako główną przyczynę poprawienia się czystości wód jeziora wskazywali fakt uporządkowania gospodarki ściekowej w zlewni jeziora poprzez budowę w 1993 roku, poniżej jeziora, mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków^[17].

Jezioro Lubiąż zostało zakwalifikowane jako podatne na degradujące wpływy zewnętrzne, w związku z czym zostało zaliczone do III kategorii podatności na degradację. Oznacza to, że jest to jezioro o słabych warunkach naturalnych. Negatywny wpływ na ten wskaźnik mają niewielka głębokość średnia, niski wskaźnik stratyfikacji termicznej, duży procent wymiany wód w ciągu roku (240%) oraz duża powierzchnia zlewni bezpośredniej jeziora w porównaniu do jego objętości^[17][21].

Badania z 2020 roku zaliczyły wody jeziora do wód o umiarkowanym stanie ekologicznym, co odpowiada III klasie jakości. Wskaźnikiem, który zadecydował o trzeciej klasie, był stan fitoplanktonu oraz ichtiofauny, podczas gdy stan makrozoobentosu, makrofitów oraz fitobentosu oceniono jako dobry. W tym samym roku stan chemiczny wód określono jako dobry, nie stwierdzając żadnego elementu przekraczającego normę. Przeźroczystość wód została określona na 1,4 metra^[22].

Jezioro w całości znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu Pojezierze Lubniewicko-Sulęcińskie^[23].