Maria Romanowa (1847–1928) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł od 2017-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Maria Fiodorowna (Dagmara Duńska)

Cesarzowa Rosji
Okres	od 13 marca 1881 do 1 listopada 1894
Jako żona	Aleksandra III Romanowa
Koronacja	27 maja 1883
Poprzedniczka	Maria Romanowa
Następczyni	Aleksandra Fiodorowna
Dane biograficzne
Dynastia	Holstein-Gottorp-Romanow Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg
Data i miejsce urodzenia	26 listopada 1847 Kopenhaga
Data i miejsce śmierci	13 października 1928 Klampenborg
Miejsce spoczynku	Sobór Świętych Piotra i Pawła w Petersburgu
Ojciec	Chrystian IX Glücksburg
Matka	Luiza z Hesji-Kassel
Mąż	Aleksander III Romanow
Dzieci	Mikołaj, Aleksander, Jerzy, Ksenia, Michał, Olga
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Maria Fiodorowna Romanowa z d. Glücksburg, urodzona jako Maria Zofia Fryderyka Dagmara Glücksburg, księżniczka Danii (ur. 26 listopada 1847 w Kopenhadze, zm. 13 października 1928 w Klampenborgu) – cesarzowa Rosji (ros. императрица) jako żona cesarza Aleksandra III.

Była czwartym dzieckiem króla Danii Chrystiana IX i jego żony królowej Luizy Heskiej. Zmieniła wyznanie na prawosławne, otrzymując imię „Maria”. 24 października 1866 r. poślubiła wielkiego księcia Aleksandra Aleksandrowicza, przyszłego cesarza Rosji, Aleksandra III.

Mieli sześcioro dzieci:

1. Mikołaja II (1868–1918), cesarza Rosji, zamordowanego w lipcu 1918 przez bolszewików
2. wielkiego księcia Aleksandra Aleksandrowicza (1869–1870)
3. wielkiego księcia Jerzego Aleksandrowicza (1871–1899), zmarłego młodo na gruźlicę
4. wielkiego księcia Michała (1878–1918), teoretycznie ostatniego cesarza Rosji i króla polskiego przez jeden dzień po abdykacji jego brata Mikołaja II, zamordowanego w czerwcu 1918 przez bolszewików
5. wielką księżną Ksenię Aleksandrowną (1875–1960)
6. wielką księżną Olgę Aleksandrowną (1882–1960)

Maria była wychowywana w religii luterańskiej. Od najmłodszych lat uważana była za wielką piękność. Najpierw zaręczyła się z carewiczem Mikołajem. Jednak niedoszły mąż Dagmary zmarł 24 kwietnia 1865 roku na gruźlicę. Po śmierci Mikołaja przeszła na prawosławie i przyjęła imię Maria Fiodorowna. Wyszła za brata zmarłego carewicza, przyszłego Aleksandra III.

Małżeństwo Marii i Aleksandra okazało się bardzo udane, pomimo odmiennych charakterów obojga małżonków. Maria była osobą bardzo energiczną i towarzyską. W przeciwieństwie do męża lubiła wystawność i przepych, uwielbiała bale i uroczystości^[1]. Caryca łagodziła despotyzm swego męża i starała się łagodzić represje męża w stosunku do Polaków. Mimo to Maria raczej nie mieszała się w sprawy polityczne. Faworyzowała swoich synów Mikołaja i Michała. Z córkami obchodziła się nieco gorzej. Zmusiła swoją córkę Olgę do poślubienia Piotra, księcia oldenburskiego, który był homoseksualistą.

Maria Fiodorowna nie była w najlepszych stosunkach z synową Aleksandrą Fiodorowną. Po śmierci męża w 1894 roku i wstąpieniu na tron Mikołaja II nie chciała pogodzić się z rolą cesarzowej wdowy. Sami Rosjanie raczej woleli „starą” carową niż „nową” (wyniosłą Niemkę).

Po obaleniu caratu w 1917 roku schroniła się na Krymie, znajdującym się pod władzą „Białych”, po czym wyemigrowała do Wielkiej Brytanii. Odpływając, poprosiła swoją wnuczkę, księżniczkę Irinę Aleksandrowną, by jak najdłużej podtrzymywała jej lornetkę. Chciała bowiem do ostatniej chwili patrzeć na ukochaną Rosję. Rząd siostrzeńca, Jerzego V, odmówił jej azylu. W 1919 roku powróciła do Danii, gdzie osiadła w pałacyku Hvidøre pod Kopenhagą. Hvidøre było do jej śmierci centrum politycznym „białej” emigracji rosyjskiej.

We wrześniu 2006 trumna z jej zwłokami została przewieziona z Roskilde do Petersburga i wystawiona na łożu paradnym 26 tego miesiąca, dokładnie 140 lat po przybyciu cesarzowej do Rosji, po czym złożona 28 września w krypcie cesarskiej w soborze Świętych Piotra i Pawła u boku męża Aleksandra III. Udział w pogrzebie wzięli członkowie wielu dynastii europejskich, m.in. Fryderyk, następca tronu Danii, syn Małgorzaty II, były król Grecji Konstantyn II z małżonką Anną Marią, i Michał ks. Kentu. Wszyscy z nich pochodzą, tak jak Maria Fiodorowna, od „ojca Europy”, króla Danii Chrystiana IX.