French
DeutschMarian Czerniewski – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
 pułkownik dyplomowany piechoty | |
| Pełne imię i nazwisko | Marian Paweł Czerniewski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 25 kwietnia 1885 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1906–1907, 1914–1935, 1939–1944 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | pomocnik dowódcy okręgu |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
.jpg){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
       | |
Marian Paweł Czerniewski[a] ps. Paweł Szreniawa (ur. 25 kwietnia 1885 w Ossównie, zm. ?) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 25 kwietnia 1885 w Ossównie, w powiecie węgrowskim guberni siedleckiej, w rodzinie Teodora Hilarego, powstańca z 1863, i Marii z Granickich[2][3][4][5]. Po zdaniu w 1903 matury w Mitawie studiował na Politechnice Ryskiej (1903–1905)[3]. Tam należał do „Koła Wilderów Polaków”[3]. W 1905 został aresztowany[3]. W 1908 podjął studia prawnicze na uniwersytecie w Petersburgu, które ukończył w 1913[3]. W latach 1908–1913 był członkiem zarządu Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej[3]. W 1914 został powołany do wojska rosyjskiego jako oficer rezerwy (służba frontowa)[3].
Po zakończeniu I wojny światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. 15 lipca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę Dowództwie Okręgu Generalnego „Poznań”[6]. 1 czerwca 1921 w dalszym ciągu pełnił służbę w Dowództwie Okręgu Generalnego „Poznań”, a jego oddziałem macierzystym był 29 pułk Strzelców Kaniowskich[7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 106. lokatą w korpusie oficerów piechoty[8]. W 1923 był szefem sztabu 14 Dywizji Piechoty w Poznaniu, pozostając oficerem nadetatowym 57 pułku piechoty w Poznaniu[9]. 2 listopada 1923 został przydzielony do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, w charakterze słuchacza III Kursu Doszkolenia. 15 października 1924, po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego na stanowisko szefa wydziału[10]. 1 grudnia 1924 został awansowany do stopnia pułkownika ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 5. lokatą w korpusie oficerów piechoty. 31 marca 1927 został przeniesiony do 73 pułku piechoty w Katowicach na stanowisko dowódcy pułku[11]. 24 lipca 1928 został przeniesiony macierzyście do kadry oficerów piechoty z równoczesnym przeniesieniem służbowym na stanowisko pomocnika dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI do spraw uzupełnień[12][13][14][15]. Z dniem 31 sierpnia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku[16].
Mieszkał w Warszawie przy Al. 3 Maja 7 m. 17[17]. W listopadzie 1936 został wybrany pierwszym wiceprezesem Związku Rezerwistów[18].
We wrześniu 1939, w czasie obrony Warszawy, był zastępcą komendanta Obrony Przeciwlotniczej miasta[19][20]. Po nastaniu okupacji niemieckiej ziem polskich był oficerem Narodowych Sił Zbrojnych działając pod pseudonimami „Szreniawa” i „Paweł Szreniawa”[21]. W trakcie powstania warszawskiego w 1944 walczył w Śródmieściu Północ w szeregach grupy „Topór” NSZ[22]
Był dwukrotnie żonaty: z Olgą ze Stefmannów (1897–1921) i od 27 grudnia 1922 z Ireną z Mieleszyńskich (ur. 1904)[23].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5304[2]
- Krzyż Niepodległości – 3 maja 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[24]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 11 listopada 1935 „za zasługi w służbie wojskowej”[25]
- Złoty Krzyż Zasługi po raz pierwszy – 24 maja 1929 „za zasługi na polu administracji i wyszkolenia wojska”[26]
- Złoty Krzyż Zasługi po raz drugi – 5 grudnia 1938 „za zasługi na polu pracy samorządowej"[27]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[28]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[28]
- Medal Zwycięstwa[28]
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934, s. 22.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f g Łoza 1938 ↓, s. 124.
- ↑ Wojskowe Biuro Historyczne [online], wbh.wp.mil.pl [dostęp 2020-04-29].
- ↑ e-kartoteka [online], Inna data urodzenia: 13 kwietnia 1885 w m. Siedlec pow. Wągrowiec [dostęp 2020-04-29].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 27 z 21 lipca 1920, s. 596.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 105, 590.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 23.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 103, 287, 397.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 8, 262, 340.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927, s. 98.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928, s. 218.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 114, 160.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 15, 468, 934.
- ↑ Komitet obchodu 25-lecia Z. W. C. oraz Tygodnia Propagandy Związku Strzeleckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 262 z 23 września 1933.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935, s. 85.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 10.
- ↑ Nowy zarząd Związku Rezerwistów. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 270 z 22 listopada 1936.
- ↑ Głowacki 1985 ↓, s. 218, 290.
- ↑ Leszek Żebrowski: Monografia ruchu narodowego 1939-1945, czyli Krzysztofa Komorowskiego droga przez mękę.. [dostęp 2015-11-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-22)].
- ↑ Leszek Żebrowski o NSZ w Powstaniu Warszawskim. blogpress.pl, 2013-08-15. [dostęp 2015-11-21].
- ↑ Marian Czerniewski. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-01-14].
- ↑ e-kartoteka [online], e-kartoteka.net [dostęp 2020-04-29].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 109, poz. 142.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308.
- ↑ M.P. z 31 maja 1929 r. nr 123, poz. 302.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 281, poz. 662.
- ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Czerniewski Marian Paweł. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.54-4474 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-14].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina na tle kampanii wrześniowej 1939. Wyd. 5. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
- Stanisław Łoza: Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938.