Michael Crichton – Wikipedia, wolna encyklopedia

Michael Crichton

Michael Crichton (2002)
Imię i nazwisko	John Michael Crichton
Data i miejsce urodzenia	23 października 1942 Chicago
Data i miejsce śmierci	4 listopada 2008 Los Angeles
Narodowość	Stany Zjednoczone
Dziedzina sztuki	literatura
Epoka	science fiction, thriller
Ważne dzieła
Park Jurajski Kongo System Wielki skok na pociąg Wschodzące słońce Kula Trzynasty wojownik
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Michael Crichton, właśc. John Michael Crichton (wym. /ˈkraɪtən/; ur. 23 października 1942 w Chicago, zm. 4 listopada 2008 w Los Angeles^[1]) – amerykański pisarz, reżyser, scenarzysta, producent filmowy i lekarz. Autor znanych powieści określanych jako technothrillery, które popularność zyskały dzięki adaptacjom filmowym (np. Park Jurajski w reżyserii Stevena Spielberga). Był także pomysłodawcą i producentem serialu Ostry dyżur oraz autorem scenariuszy wielu filmów, m.in. Twister.

Urodził się 23 października 1942 roku w Chicago^[2][3], jako najstarszy syn dziennikarza Johna Hendersona Crichtona i Zuli Miller Crichton. Wychował się na Long Island w Roslyn, w stanie Nowy Jork, wraz z trójką rodzeństwa: dwiema siostrami Kimberly i Catherine, oraz bratem Douglasem^[4]. Z wykształcenia lekarz (absolwent Harvard Medical School), z zamiłowania podróżnik i nurek.

Twórczość literacką rozpoczął jeszcze na studiach, aby opłacić rachunki, publikując pod pseudonimami (John Lange, Jeffery Hudson i Michael Douglas). Jak sam podaje, już na studiach miał 206 cm wzrostu^[5]. Jedna z pierwszych powieści, Wyższa konieczność w 1968 niespodziewanie zdobyła nagrodę Edgar Award. Napisana rok później „Andromeda” znaczy śmierć stała się bestsellerem i rozpoczęła jego karierę pisarską.

Był sceptykiem w sprawie globalnego ocieplenia^[6]. W 2004 opublikował książkę Państwo strachu, która nawiązuje do tematyki zmian klimatu i ukazuje jego poglądy na ten temat. Był też często proszony o pisanie esejów w wielu czasopismach, tworzenie przedmów do książek innych autorów i zapraszany do wygłaszania przemówień z różnych okazji. Przez wielu nazywany Juliuszem Verne XXI wieku. W swoim życiu zdarzały mu się epizody wiary w aurę, projekcje astralne i jasnowidzenie.

Miał za sobą pięć małżeństw, z czego cztery zakończyły się rozwodem. Zmarł na raka, pozostawiając żonę i córkę (syn – również John Michael – urodził się już po jego śmierci).

• 1966 Plan idealny (Odds On, jako John Lange)
• 1967 Scratch One (jako John Lange)
• 1968 Easy Go (jako John Lange)
• 1968 Wyższa konieczność (A Case of Need, jako Jeffery Hudson)
• 1969 Zero Cool (jako John Lange)
• 1969 „Andromeda” znaczy śmierć (The Andromeda Strain)
• 1969 The Venom Business (jako John Lange)
• 1970 Drug of Choice (jako John Lange)
• 1970 Dealing (jako Michael Douglas) (razem z bratem Douglasem Crichtonem)
• 1970 Grave Descend (jako John Lange)
• 1972 Człowiek terminal (The Terminal Man)
• 1972 Śmierć binarna (Binary, jako John Lange)
• 1975 Wielki skok na pociąg (The Great Train Robbery)
• 1976 Zjadacze umarłych (Trzynasty wojownik, Eaters of the Dead)
• 1980 Kongo (Congo)
• 1987 Kula (Sphere)
• 1990 Park Jurajski (Jurassic Park)
• 1992 Wschodzące słońce (Rising Sun)
• 1994 System (W sieci, Disclosure)
• 1995 Zaginiony świat (The Lost World)
• 1996 Norton N22 (Airframe)
• 1999 Linia czasu (Timeline)
• 2002 Rój (Predator, Prey)
• 2004 Państwo strachu (Korporacja strachu, State of Fear)
• 2006 Następny (Next)
• 2009 Pod piracką flagą (Pirate Latitudes)
• 2011 Micro (dokończona przez Richarda Prestona)
• 2017 Smocze kły (Dragon Teeth)
• 2024 Eruption (dokończona przez Jamesa Pattersona)^[7]

• 1970 Five Patients
• 1974 Emergency Room – autor
• 1977 Jasper Johns
• 1983 Electronic Life: How to Think about Computers
• 1988 Wędrówki (Travels)
• 2007 States of Fear: Science or Politics?

• Climbing Up A Cinder Cone (New York Times – 17 maja 1959)
• Heart Transplants and the Press (New Republic – 25 maja 1968)
• The Andromeda Strain. Author Strained by Movie (The Victoria Advocate – 22 marca 1971)
• Panic in the Sheets (Dating in the Age of AIDs, Playboy Magazine – styczeń 1988)
• Love Is ... (Redbook Magazine – luty 1988)
• Travels with My Karma (Esquire Magazine – maj 1988)
• America Beyond (After the Challenger Disaster, Popular Mechanics Magazine – 1988)
• Men’s Hearts (Playboy Magazine – luty 1989)
• Greater Expectations (Newsweek – 24 września 1990)
• Conventional Wisdom (House and Garden – listopad 1990)
• Happiness (Redbook Magazine – maj 1991)
• The Happiness Report (Self, sierpień 1991)
• How To Fight (Playboy Magazine – grudzień 1991)
• Is Biotechnology Creating a Monster? (Business and Society Review – wiosna 1992)
• Time for Tough Talk in the Land of the Setting Sun (New York Times – 10 sierpnia 1992)
• Installer Hell (Byte – wrzesień 1993)
• Could Tiny Machines Rule The World? (Parade Magazine – 24 listopada 2002)
• Let’s Stop Scaring Ourselves (Parade Magazine – 5 grudnia 2004)
• This Essay Breaks the Law (New York Times – marzec 2006)
• Vanishing Intellectual Diversity (International Leadership Forum – marzec 2006)
• Bodysnatchers 2006 (Wall Street Journal – grudzień 2006)
• Patenting Life (New York Times – styczeń 2007)
• Michael Crichton On Public Health (The Rotarian – czerwiec 2008)

• 54% of 1964 Receive First House Choice (15 maja 1961)
• The Guns of Navarone (14 października 1961)
• Purcell Says Science Laws Are Misused (16 października 1961)
• Book of Essays Describes State Of Negro Race (10 listopada 1961)
• The Devil’s Eye (14 listopada 1961)
• Strong Ivy Opposition Challenges ‘Balanced’ Crimson Swim Team (18 listopada 1961)
• Ardrey Would Give Social Darwinism A Basis In Fact (24 lutego 1962)
• Science Can’t Accommodate Cold War Demands (23 marca 1962)
• Vellucci Scores Harvard’s MTA Bid; Suggests 'Million Dollar Gift’ to City (29 marca 1962)
• City Planners Stress Change at Conference (16 kwietnia 1962)
• Updike Writes About Unhappy People (27 kwietnia 1962)
• Chemistry Department Will Enlarge Tutorial (9 maja 1962)
• Doubts of Chem Department Delay New Science Center (10 maja 1962)
• Purcell Raps Promotion Of Leet’s Testing Theory (25 maja 1962)
• New Accelerator Probes Structure of Proton (13 października 1962)
• Lady Chatterly’s Lover (22 października 1962)
• Clive T. Miller Silhouette (5 grudnia 1962)
• Controversial Scientist Claims Racial Differences Arose Early (14 lutego 1963)
• Yale Swim Squad Sinks Varsity; Elis’ Set Six IAB Pool Records (4 marca 1963)
• Views on the Idiot Box (14 marca 1963)
• Smith College: The Middle Way (26 marca 1963)
• Life in the Stone Age (28 marca 1963)
• The Shape of the Future (11 kwietnia 1963)
• Varsity Dumps Judges 25-3; 14 Scored in Seventh (8 maja 1963)
• Nine Trounces B.C., 5-0 Take GBL Title (14 maja 1963)
• Further Views On The 'Two Cultures’ (10 października 1963)
• The American Way of Life and Death (21 listopada 1963)
• Tom Jones (8 stycznia 1964)
• Analysis of Meyer Levin’s ‘Fanatic’: A 'Basic Problem’ Badly Presented (20 lutego 1964)
• Dr. Spock Silhouette (26 lutego 1964)
• Norbert Wiener On Man and His Machine (6 maja 1964)

• Mediasaurus: The Decline of Conventional Media – 7 kwietnia 1993
• Ritual Abuse, Hot Air, and Missed Opportunities: Science Views Media – 25 stycznia 1999
• Why Speculate? – 26 kwietnia 2002
• Aliens Cause Global Warming – 17 stycznia 2003
• Environmentalism as Religion – 15 września 2003
• Science Policy in the 21st Century – 25 stycznia 2005
• The Case for Skepticism on Global Warming – 25 stycznia 2005
• Testimony before the United States Senate – 28 września 2005
• Complexity Theory and Environmental Management – 6 listopada 2005
• Genetic Research And Legislative Needs – 14 września 2006
• What I Have Learned From Reactions to My Books – 21 maja 2007

• zebrane w: First Words, Paul Mandelbaum (2000)
  • Johnny at 8:30 (wiersz napisany około 1957) –
  • Opowiadanie bez tytułu (1960)
  • Life Goes to a Party (1961)
  • The Most Important Part of the Lab (1961)
• The Most Powerful Tailor in the World („Playboy”, wrzesień 1971)
• Mousetrap: A Tale of Computer Crime („Life”, styczeń 1984, Vol. 7, No.1)
• How Does That Make You Feel („Playboy”, listopad 1986)
• Krew się nie spiera (Blood Doesn’t Come Out) wyd. w Polsce w zbiorze Elektryzujące opowieści 4/2007 pod red. Michaela Chabona

• Recenzja powieści Rzeźnia numer pięć Kurta Vonneguta – „New Republic” 1969^[8]

• 1972 Śmierć binarna (Pursuit)
• 1973 Świat Dzikiego Zachodu (Westworld)
• 1978 Śpiączka (Coma)
• 1979 Wielki napad na pociąg (The First Great Train Robbery)
• 1981 Wzór piękności, także Doskonała piękność (Looker)
• 1984 Ucieczka (Runaway)
• 1989 Dowód rzeczowy (Physical Evidence)

• 1971 Tajemnica Andromedy (The Andromeda Strain, reż. Robert Wise)
• 1972 Dealing: Or the Berkeley-to-Boston Forty-Brick Lost-Bag Blues (reż. Paul Williams)
• 1972 Terapia Careya (Śledztwo Careya, The Carey Treatment, reż. Blake Edwards)
• 1972 Śmierć binarna (Pursuit, reż. Michael Crichton)
• 1974 Człowiek Terminal (The Terminal Man, reż. Mike Hodges)
• 1979 Wielki napad na pociąg (The First Great Train Robbery, reż. Michael Crichton)
• 1993 Park Jurajski (Jurassic Park, reż. Steven Spielberg)
• 1993 Wschodzące słońce (Rising Sun, reż. Philip Kaufman)
• 1994 W sieci (Disclosure, reż. Barry Levinson)
• 1995 Kongo (Congo, reż. Frank Marshall)
• 1997 Zaginiony Świat: Park Jurajski (The Lost World: Jurassic Park, reż. Steven Spielberg)
• 1998 Kula (Sphere, reż. Barry Levinson)
• 1999 Trzynasty wojownik (The 13th Warrior, reż. John McTiernan, Michael Crichton)
• 2003 Linia czasu (Granice czasu, Timeline, reż. Richard Donner)
• 2008 The Andromeda Strain (reż. Mikael Salomon, miniserial)
• 2016 Westworld (reż. Jonathan Nolan i inni, serial)

• 2001 Park Jurajski III (reż. Joe Johnston)
• 2015 Jurassic World (reż. Colin Trevorrow)
• 2018 Jurassic World: Upadłe królestwo (reż. J.A. Bayona)
• 2022 Jurassic World: Dominion (reż. Colin Trevorrow)^[9]

• Oficjalna strona internetowa Michaela Crichtona (ang.)