Miecz w kamieniu – Wikipedia, wolna encyklopedia

Miecz w kamieniu

The Sword in the Stone

Gatunek	fantasy, przygoda, komedia, familijny
Rok produkcji	1963
Data premiery	25 grudnia 1963 grudzień 1969 (pierwsza wersja), 19 maja 1999 (druga wersja) (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski
Czas trwania	79 minut
Reżyseria	Wolfgang Reitherman
Scenariusz	Bill Peet
Główne role	Rickie Sorensen Robert Reitherman Richard Reitherman Karl Swenson Junius Matthew
Muzyka	George Bruns
Montaż	Donald Halliday
Produkcja	Walt Disney
Wytwórnia	Walt Disney Productions
Dystrybucja	Buena Vista Distribution Company
Budżet	3 mln USD
Przychody brutto	22,2 mln USD
Multimedia w Wikimedia Commons

Miecz w kamieniu^[a] (ang. The Sword in the Stone) – animowany film produkcji Walta Disneya z 1963 roku na powieści T.H. White’a pt. Miecz dla Króla.

Premiera filmu w Polsce w kinach miała miejsce w grudniu 1969 roku w pierwszej wersji dubbingu. Drugi dubbing wydany na kasetach VHS przez firmę Imperial Entertainment 19 maja 1999 roku. Film w drugiej wersji dubbingu wydany na DVD i Blu-Ray z dystrybutorami Imperial CinePix, CD Projekt i Galapagos Films.

Umiera król średniowiecznej Anglii Uther, a jego następcą zostanie ten, kto wyciągnie złoty miecz uwięziony w wielkim kamieniu^[1]. Jednak nikt nie jest w stanie go wyciągnąć, a w wyniku wojny domowej przepowiednia o mieczu zostaje zapomniana.

Młody sierota, Artur^[2], nazywany też „Pryszczem”, służy na dworze możnego sir Ectora. Podczas polowania wraz z synem Ectora, Kayem zostaje wysłany po strzałę w ciemnym lasku. Tam trafia do chaty czarodzieja Merlina i jego mówiącej sowy Archimedesa^[1]. Merlin zdolny m.in. podróżować w czasie miał wizję, że Artur będzie kimś ważnym i decyduje zostać jego korepetytorem. Wraca z nim do zamku Ectora.

Ector nie bierze na poważnie Merlina, dopóki ten nie pokazuje swej magii. Ector onieśmielony tym, pozwala zostać mu na dworze, jednak spławia go umieszczając go w rozwalającej się wieży. Do zamku przybywa przyjaciel Ectora, sir Pelinore i informuje go, że ten kto wygra noworoczny turniej rycerski organizowany w Londynie, zostanie królem Anglii. Podniecony Ector trenuje Kaya do turnieju, choć skutki są na razie mizerne. Obiecuje także Arturowi bycie giermkiem Kaya.

Merlin także rozpoczyna naukę Artura jak być dobrym i sprawiedliwym^[3]. Pierwsza lekcja dotyczy fizyki i Merlin z Arturem zmieniają się w ryby. Nauka idzie dobrze, do momentu ataku szczupaka. W porę ratuje go Archimedes. Artur tłumaczy się, czemu nie był obecny przy pomocy treningu Kaya, jednak Ector nie daje temu wiary i za karę odsyła go do sprzątania kuchni. Merlin używa zaklęć, by wyręczyć Artura i w tym samym czasie nauczyć go grawitacji. Tym razem zmieniają się w wiewiórki. Komplikacji sprzysparzają im zakochane w nich samice wiewiórek.

Kucharka wpada w panikę na widok magii w kuchni. Ector niesłusznie oskarża Merlina o stosowanie czarnej magii, lecz broni go Artur. W wyniku kłótni Ector mianuje kogoś innego giermkiem Kaya. Później Merlin czując się winny zamieszania postanawia podnieść Artura i uczy go o przyszłości, w tym o latających maszynach. Zirytowany Archimedes mówi mu, że tylko zmąci to Artura a Merlin każe mu być nauczycielem. Siedzący na głowie Artura Archimedes uczy alfabetu, a następnie latania. Artur pod postacią wróbla jest ścigany przez jastrzębia i trafia do chaty wiedźmy Mim pałającej się czarną magią. Merlin jest wrogiem Mim i w samą porę ratuje Artura. Mim wobec tego wyzywa na pojedynek magów. Mimo oszukiwania przez Mim, Merlinowi udaje się wygrać pojedynek poprzez zmianę w mikroba i zarażenie Mim chorobą, którą musi ona odleżeć. Artur uczy się w ten sposób, że wiedza wygra z siłą.

Podczas Wigilii Ector i Pelinore świętują pasowanie na rycerza Kaya. Giermek, który miał partnerować Kayowi choruje, więc Ector z powrotem mianuje Artura giermkiem. Ten chce powiedzieć o tym Merlinowi, który nie przyjmuje się tego dobrze do wiadomości. Coraz bardziej tracący cierpliwość zarzuca Arturowi brak ambicji i żeby opanować swoje emocje tymczasowo odlatuje na Bermudy. W trakcie turnieju rycerskiego, Artur nagle przypomina sobie, że zostawił miecz Kaya w oberży. Panikuje tym bardziej, iż oberża jest zamknięta. Mimo ostrzeżeń Archimedesa wyciąga z kowadła miecz za kaplicą i wręcza go Kayowi. Wszyscy są w szoku, rozpoznając miecz przeznaczony następcy tronu angielskiego. Chcąc rozwiać wątpliwości Ector zaprowadza z tłumem chłopca do miejsca uwięzienia miecza, wsadza z powrotem w kowadło, którego nikt nie jest w stanie wyciągnąć. Artur ponownie wyciąga miecz, dzięki czemu obejmuje tron Anglii.

Artur nie jest przekonany do swej nowej roli. Nagle niespodziewanie Merlin wraca z XX-wiecznych Bermudów i mówi Arturowi, że za tysiąc lat stanie się on legendą i ludzie nakręcą o nim film, lecz nierozumiejący Artur pyta Merlina czym jest film. Wówczas Merlin wyjaśnia, że film jest telewizją bez reklam.

• Rickie Sorensen – Artur / Pryszcz
• Robert Reitherman – Artur / Pryszcz
• Richard Reitherman – Artur / Pryszcz
• Karl Swenson – Merlin
• Junius Matthews – Archimedes
• Martha Wentworth –
  • Wiedźma Mim,
  • stara wiewiórka
• Sebastian Cabot –
  • Sir Ector,
  • Narrator
• Norman Alden – Sir Kay
• Alan Napier – Sir Pelinore
• Barbara Jo Allen – pomywaczka
• Thurl Ravenscroft – Sir Bart
• Ginny Tyler – młoda wiewiórka
• James MacDonald – wilk
• Fred Darian – minstrel

Źródło: ^[4]

Wersja polska: Studio Opracowań Filmów w Łodzi
Reżyseria: Mirosław Bartoszek
Udział wzięli:

• Adam Lewicki – Artur / Pryszcz
• Stanisław Milski – Merlin
• Irena Burawska – Minerwa^[b]
• Lena Wilczyńska – Madame Mim
• Aleksander Fogiel – Sir Ector
• Jan Tesarz – Sir Kay
• Sławomir Misiurewicz – Sir Pelinore
• Maria Białobrzeska – pomywaczka

Źródło:^[5]

Wersja polska: Studio Sonica
Reżyseria: Krzysztof Kołbasiuk
Tłumaczenie i dialogi polskie: Barbara Robaczewska
Kierownictwo muzyczne: Marek Klimczuk
Teksty piosenek: Marek Robaczewski
Dźwięk i montaż: Monika Jabłkowska
Organizacja produkcji: Elżbieta Kręciejewska, Beata Aleksandra Kawka
Opieka artystyczna: Michał Wojnarowski
Produkcja polskiej wersji językowej: Disney Character Voices International, Inc.
W wersji polskiej wystąpili:

• Jakub Truszczyński – Artur / Pryszcz
• Wiesław Michnikowski – Merlin
• Ryszard Nawrocki – Archimedes
• Mirosława Krajewska – Wiedźma Mim
• Sylwester Maciejewski – Sir Hektor
• Filip Borowski – Sir Kay
• Łukasz Nowicki – Sir Pelinore
• Mirosława Niemczyk – pomywaczka
• Jerzy Dominik – Sir Bart

W pozostałych rolach:

• Dariusz Dobkowski
• Roman Szafrański
• Anna Apostolakis
• Mikołaj Müller

i inni

Piosenki śpiewali:

• „Pieśń Minstrela” – Jacek Wójcicki
• „Higitus Figitus Zumba Ka Zing” – Wiesław Michnikowski
• „Hockety” – Wiesław Michnikowski
• „Kręci się nasz stary świat” – Wiesław Michnikowski, Jakub Truszczyński
• „Kręci się nasz stary świat (repryza)” – Jakub Truszczyński
• „Niepoważny stan” – Wiesław Michnikowski
• „Wiedźma Mim” – Mirosława Krajewska
• „Chór zamkowy” – Sylwester Maciejewski, Dariusz Dobkowski, Roman Szafrański
• „Niech żyje król” – Anna Mikołajczyk, Ewa Turzyńska, Borys Somerschaf, Tomasz Hynek

Miecz w kamieniu miał oficjalną premierę w Londynie 12 grudnia 1963 roku. Do kin wszedł 18 grudnia w Wielkiej Brytanii podwójnym pokazie z Mścicielem w masce^[6][7] i 25 grudnia w Stanach Zjednoczonych w podwójnym pokazie z 200 mil do domu^[8]. Został ponownie wprowadzony do kin 22 grudnia 1972 roku, a następnie 25 marca 1983 roku wraz z krótkometrażowym Kubusiem Puchatkiem i Dniem Kłapouchego.

Film ukazał się w Polsce w grudniu 1969 roku pt. Miecz dla króla i był dystrybuowany wraz francuską animacją Burza produkcji Japiri Films z 1965 roku^[9]. Był to ostatni film animowany Walt Disney Productions wyświetlany w Polsce w okresie PRL. Decyzję o opuszczeniu Polski podjęto z powodu polskiego dystrybutora który nielegalnie dostarczał do ambasady rosyjskiej w Warszawie kopie filmów Disneya, stamtąd trafiały one pocztą dyplomatyczną do Moskwy i były rozpowszechniane w setkach kopii filmowych w całym ZSRR^[10].

• Miecz w kamieniu w bazie IMDb (ang.)
• Miecz w kamieniu w bazie Filmweb