Niccolò Paganini – Wikipedia, wolna encyklopedia

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Paganini”. Zobacz też: Paganini – operetka Franza Lehára.

Niccolò Paganini

Niccolò Paganini
Data i miejsce urodzenia	27 października 1782 Genua
Pochodzenie	włoskie
Data i miejsce śmierci	27 maja 1840 Nicea
Instrumenty	skrzypce, altówka, gitara
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Niccolò Paganini (ur. 27 października 1782 w Genui, zm. 27 maja 1840 w Nicei) – włoski skrzypek, altowiolista, gitarzysta, wirtuoz i kompozytor.

Niccolò Paganini był trzecim z sześciorga dzieci Antonia Paganiniego i Teresy Bocchiardi. Ojciec Paganiniego zmuszał go karami fizycznymi do nawet kilkunastogodzinnych ćwiczeń gry na skrzypcach. Już jako dziecko występował publicznie. Po wyzwoleniu się spod opieki despotycznego ojca rozpoczął koncertowanie po kraju, wzbudzając sensację jako wirtuoz. Jednocześnie okazywał wielkie zamiłowanie do hazardu i hulanek, często przepuszczając wszystkie pieniądze.

W latach 1800–1805 zniknął całkowicie z życia publicznego i nie wiadomo, czym się wówczas zajmował. Według plotek siedział wtedy w więzieniu razem ze swoimi kolegami – ponoć trafił tam za liczne kradzieże.

Choć występował tylko we Włoszech, jego sława sięgnęła całej Europy. Dopiero w 1828 wyruszył na występy zagraniczne. Okazały się one wielkim triumfem Paganiniego. Grał między innymi w Austrii, Niemczech, Francji i Anglii. W 1829 występował również w Poznaniu i Warszawie. W Warszawie Paganini bawił od 24 maja do końca lipca; wówczas, 14 lipca 1829 roku na Zamku Królewskim, podczas uroczystości koronacyjnych cara Mikołaja I na króla Polski odbył się uroczysty koncertowy „pojedynek” pomiędzy nim a polskim skrzypkiem i kompozytorem Karolem Lipińskim^[1]. Jego występy były wielkim wydarzeniem, podsycanym przez plotki i reklamę. Również swoim wyglądem oraz zachowaniem na koncertach i poza nimi wywierał wielkie wrażenie. Ostatnie lata swego życia spędził w Nicei. Chorował na gruźlicę i nie mógł mówić.

W 1827 roku papież Leon XII uhonorował go Orderem Złotej Ostrogi^[2].

Technika gry Paganiniego do dzisiaj stanowi wielką zagadkę. Stawiano wiele hipotez, aby ją rozwiązać. Lekarze stwierdzili, iż miał wklęsły obojczyk, co umożliwiało mu lepsze utrzymanie skrzypiec, oraz nadrozwój palców. Mówiono o innej budowie jego dłoni, innym prowadzeniu smyczka, specjalnym strojeniu skrzypiec, a nawet o konszachtach z diabłem. Współcześnie rozważana jest hipoteza, że chorował na zespół Marfana, genetyczną chorobę, której objawami są m.in. długie „pajęcze” palce i nadmierna ruchomość stawów^[3].

Na koncertach grywał tylko utwory skomponowane przez siebie. Wprowadził również nowy „chwyt Paganiniego”, w przeciwieństwie do chwytu Geminianiego.

(na podstawie materiału źródłowego^[4])

Najsłynniejsze utwory Paganiniego to 24 Kaprysy na skrzypce solo, koncerty skrzypcowe: D-dur op.6 i h-moll op.7 (ze sławnym „rondem z dzwonkiem”, pierwotnie nazwanym „La Campanella”, które w transkrypcji fortepianowej Ferenca Liszta bardzo się rozpowszechniła). Największe wyzwanie dla skrzypków stanowią wariacje; spośród nich np. „Il Carnevale di Venezia” (Karnawał wenecki). Paganini oprócz skrzypiec mistrzowsko grał na gitarze i zostawił kilkanaście kompozycji solowych i kameralnych na skrzypce, altówkę, gitarę i wiolonczelę.

• Dla niego Hector Berlioz skomponował utwór na orkiestrę z solową altówką Harold w Italii.
• Radziecki pisarz Anatolij Winogradow napisał w 1936 roku powieść biograficzną Potępienie Paganiniego (Osużdienije Paganini), przetłumaczoną na j. polski przez Włodzimierza Słobodnika i wydaną po raz pierwszy w Polsce w 1949 r.
• Jego biografia została sfabularyzowana w filmowym dramacie Paganini: Uczeń diabła z Davidem Garrettem w roli tytułowej.
• Karel Gott śpiewał piosenkę pt. „Mît talent co měl Paganini” (Mieć talent taki jaki miał Paganini) lub po prostu „Paganini”.

• I koncert skrzypcowy D-dur
• II koncert skrzypcowy h-moll
• III koncert skrzypcowy E-dur

• Stratton, S. N. Paganini, London 1907.
• Kapp, J. N. Paganini, Berlin 1913.
• Courcy, G.I.C. de P., the Genoese, Norman (Okl.) 1957.
• Powroźniak, J. Paganini, Kraków 1958.
• Jampolski, I. N.P.: Żizń i tworczestwo, Moskwa 1961.
• Waldemar, Ch. Liebe, Ruhm und Leidenschaft, Monachium 1969.
• tłum. pol. Miłość, pasja i sława. Powieść o P., Kraków 1986.
• Sheppard, L. Axelrod, H.R. Paganini, Neptun (N. York) 1979.

• Niccolò Paganini – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Niccolò Paganini – nuty w bibliotece Polona