Odon Mieszkowic – Wikipedia, wolna encyklopedia
Książę wielkopolski | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Książę południowej Wielkopolski | |
Okres | |
Poprzednik | on sam, jako książę całej Wielkopolski |
Następca | |
Książę kaliski | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data urodzenia | |
Data śmierci | |
Ojciec | |
Matka | |
Rodzeństwo | |
Żona | |
Dzieci |
Odon (Odo) poznański (wielkopolski, Mieszkowic) (ur. pomiędzy 1141 a 1149, zm. 20 kwietnia 1194) – książę poznański 1177/79-1182, książę w południowej Wielkopolsce 1177/79-1194, książę kaliski w latach 1193–1194.
Odon był najstarszym synem księcia wielkopolskiego Mieszka Starego i jego pierwszej żony Elżbiety węgierskiej.
Imię otrzymał zapewne na cześć wuja, margrabiego brandenburskiego Ottona I Askańczyka, który ożenił się z Judytą, siostrą Mieszka Starego, w 1148[1].
Nie wiadomo kiedy dokładnie się urodził, nastąpiło to jednak około roku 1145.
Osoba Odona po raz pierwszy pojawia się 21 maja 1161 na zjeździe w Łęczycy, gdzie książę poświadczył dokument, który został wydany przez Bolesława IV Kędzierzawego i Henryka Sandomierskiego.
W 1177 Odon przyłączył się do ogólnopolskiego powstania przeciw władzy Mieszka III. Podstawową przyczyną oprócz próby wywalczenia własnej dzielnicy było faworyzowanie przez ojca przyrodniego rodzeństwa Odona zrodzonego z drugiej małżonki księcia wielkopolskiego Eudoksji. Walki Odona z Mieszkiem przeciągnęły się zapewne do 1179, kiedy to Mieszko Stary musiał ostatecznie uchodzić z kraju. Usadowienie się Odona w Poznaniu zaakceptował nowy książę senior – Kazimierz II Sprawiedliwy.
W 1181, gdy Mieszko III powraca do kraju, dochodzi do porozumienia pomiędzy ojcem i synem, na mocy którego Mieszko zostaje zwierzchnim księciem wielkopolskim i ponownie przejmuje władzę w Poznaniu – Odon zostaje wtedy władcą terytoriów położonych w południowej Wielkopolsce nad rzeką Obrą (część historyków uważa, że Odon utrzymał się w stolicy Wielkopolski do swej śmierci).
O rządach Odona w Wielkopolsce nie zachowało się wiele informacji: wiemy tylko, że uruchomił własną mennicę. Zachowała się także konna pieczęć władcy z napisem "Odo Dux" (Odo książę).
2 sierpnia 1193 umiera jego młodszy brat Mieszko Młodszy, Odon przejmuje wtedy za zgodą Mieszka III Kalisz.
Odon Poznański zmarł 20 kwietnia 1194 i został pochowany w katedrze w Poznaniu. Po śmierci Odona dzielnicę nad Obrą objął w zastępstwie małoletniego syna księcia Władysława najmłodszy syn Mieszka Starego Władysław III Laskonogi, Kalisz przejął zaś Mieszko Stary.
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Małżeństwo i potomstwo
[edytuj | edytuj kod]Żoną Odona była Wyszesława, córka Jarosława Ośmiomysła, księcia halickiego[2], albo jego syna Włodzimierza[3]. Dokładna data zawarcia tego małżeństwa nie jest znana. Badacze sądzą, że doszło do niego po 1184 roku[4].
Dziećmi Odona i Wyszesławy byli:
- Władysław Odonic (ur. ok. 1190, zm. 5 czerwca 1239) – książę wielkopolski,
- Ryksa (ur. ok. 1190, zm. 18 XI po 1238) – księżniczka wielkopolska[5].
W literaturze przedmiotu czasem ukazuje się informacja, że dziećmi Odona byli również:
- Eufrozyna, żona księcia gdańskiego Świętopełka II Wielkiego. W świetle współczesnych badań genealogicznych osobę tę odrzuca się z filiacji[6],
- Odon – pleban kapituły magdeburskiej[7].
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]Bolesław III Krzywousty ur. 20 VIII 1086 zm. 28 X 1138 | Salomea z Bergu ur. zap. 1099 zm. 27 VII 1144 | Almos ur. ok. 1075, zm. 1127 lub Stefan II ur. ok. 1101, zm. 1 III 1131[8] | Przedsława ur. ?, zm. ? lub Adelajda ur. ?, zm. ? | ||||||||||
Mieszko III Stary ur. w okr. 1122–1125 zm. 13 lub 14 III 1202 | Elżbieta węgierska ur. ok. 1128 zm. 21 VII w okr. 1150–1154 | ||||||||||||
Wyszesława ur. zap. w okr. 1167–1170 zm. po 3 XII 1194 OO po 1184 | Odon Mieszkowic (ur. w okr. 1141–1149 zm. 20 IV 1194) | ||||||||
Władysław Odonic ur. ok. 1190 zm. 5 VI 1239 | Ryksa ur. ok. 1190 zm. 18 XI po 1238 |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Fr. Thiede , Chronik der Stadt Stettin: bearbeitet nach Urkunden und den bewährten historischen Nachrichten, 1849 ; K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów, Poznań 2004, s. 256-258.
- ↑ J. Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej, Kraków 1999, s. 153.
- ↑ S. Łaguna, Rodowód Piastów, "Kwartalnik Historyczny", T. 11, 1897, s. 762-763; W. Dworzaczek, Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 31.
- ↑ W. Dworzaczek, Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 31; J. Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej, Kraków 1999, s. 153.
- ↑ Za: M. Spórna, P. Wierzbicki, Słownik władców Polski i pretendentów do tronu polskiego, Kraków 2003, s. 363-364.
- ↑ W dawniejszej literaturze przedmiotu pochodzenie Eufrozyny było nieznane. Uważano, że pochodziła z dynastii Piastów lub Raciborowiców sławieńskich. Za: K. Jasiński, Jeszcze o Zwinisławie żonie Mszczuja I, Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu, 16 (1950), s. 85, przyp. 8 oraz G. Labuda, Fragmenty dziejów Słowiańszczyzny zachodniej, T. III, Poznań 1975, s. 314-316. N. Mika postawił tezę, iż Eufrozyna pochodziła z bocznej linii czeskich Przemyślidów, jako córka księcia morawskiego Świętopełka. N. Mika, Imię Przemysł w wielkopolskiej linii Piastów. Niektóre aspekty stosunku książąt wielkopolskich z Czechami do połowy XIII wieku [w]: J. Krzyżaniakowa (pod red.), Przemysł II. Odnowienie Królestwa Polskiego, Poznań 1997, s. 247-255.
- ↑ Oswald Balzer uważał, że był synem Odona. O. Balzer, Genealogia Piastów, s. 223–225. Kazimierz Jasiński, przywołując ustalenia Stanisława Zakrzewskiego (za: S. Zakrzewski, Piast czy Przemyślida, Kwartalnik Historyczny 1906, r. 20, s. 451–482.), potwierdził przynależność Ottona do Dypoldowiców, bocznej linii czeskich Przemyślidów. Zob. K. Jasiński, Uzupełnienia do genealogii Piastów, s. 210.
- ↑ K. Jasiński, Rodowód pierwszych Piastów Warszawa-Kraków 1992, s. 235-240.