Olga Prieobrażenska – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zobacz też: inne znaczenia.

Olga Prieobrażenska

Olga Prieobrażenska (ok. 1900)
Data i miejsce urodzenia	2 lutego 1871 Petersburg
Data i miejsce śmierci	27 grudnia 1962 Saint-Mandé
Narodowość	rosyjska
Dziedzina sztuki	balet
Multimedia w Wikimedia Commons

Olga Iosifowna Prieobrażenska, ros. О́льга Ио́сифовна Преображе́нская (ur. 21 stycznia^?/2 lutego 1871 w Sankt Petersburgu, zm. 27 grudnia 1962 w Saint-Mandé we Francji) – rosyjska tancerka baletowa, primabalerina Teatru Maryjskiego w Petersburgu, pedagog tańca klasycznego^[1], wychowawczyni wielu wybitnych tancerzy i tancerek, m.in. Agrippiny Waganowej^[1][2].

Swoją karierę baletową w dużej mierze zawdzięcza rodzicom. Jako dziewczynka napotkała duży problem z przyjęciem do szkoły baletowej. Nauczyciele, którzy zasiadali w komisji kwalifikacyjnej, z uwagi na to, że widzieli przed sobą dziecko o delikatnej budowie, mające problemy z nogą oraz pewną wadę fizyczną, która wskazywała na skrzywienie kręgosłupa, odmawiali przyjęcia w poczet uczniów. Rodzice jednakże nie poddali się. Znając jej wielką miłość do tańca, starali się zakwalifikować córkę do szkoły przez trzy kolejne lata. W końcu udało im się i w 1879 roku Olga Prieobrażenska rozpoczęła naukę baletu w Cesarskiej Szkole Baletowej (obecnie znanej jako Akademia Baletu Rosyjskiego im. Agrippiny Waganowej)^[1][3].

Uczyła się tam m.in. u znanych pedagogów tańca klasycznego jak: Christian Johansson, Nikołaj Legat, Lew Iwanow i Marius Petipa^[1][2]. 25 marca 1889 roku zdała egzamin dyplomowy. Ponieważ nauczyciele dostrzegli jej wszechstronny talent, postarali się, aby pokazała się z jak najlepszej strony^[3].

Po ukończeniu Cesarskiej Szkoły Baletowej jej pedagogiem był w Teatrze Maryjskim Włoch Enrico Cecchetti, twórca metody Cecchettiego, który uczył ją najtrudniejszych ewolucji tanecznych^[1]. Doskonaliła również swoje umiejętności za granicą – udała się do Mediolanu do pedagog tańca klasycznego Cateriny Baretty, która poświęcała jej indywidualnie kilka godzin dziennie. Ostatecznie wątła dziewczyna stała się „żelazną” (jej własne słowa) artystką^[3].

Olga Prieobrażenska ukończyła szkołę baletową zaledwie rok przed rosyjską baleriną polskiego pochodzenia Matyldą Krzesińską, której kariera uległa wielkiemu przyśpieszeniu nie tylko z racji jej wyjątkowego talentu, ale także z uwagi na jej bliskie związki z ówczesnym dziedzicem do korony, carewiczem Mikołajem Romanowem. Dlatego Prieobrażenska, choć z nią początkowo zaprzyjaźniona, przez długi czas pozostawała w jej cieniu i była obsadzana w partiach, które nie budziły zainteresowania jej wielkiej rywalki^[3]. Ostatecznie w 1896 roku została solistką Teatru Maryjskiego^[1]. Wreszcie w 1900 roku, po wykonaniu partii Izory w balecie Sinobrody Mariusa Petipy (z muzyką Piotra Szenka), otrzymała tytuł primabaleriny^[1][4].

Wśród jej głównych ról były partie^[5]:

• Paquity w balecie o tym samym tytule
• Księżniczki Aurory w balecie Śpiąca królewna
• Lizy w Córce źle strzeżonej

• Rajmondy w balecie o tym samym tytule (po raz pierwszy wykonana 21 września 1903 roku; uważa się ją za jedną z najważniejszych ról Olgi Prieobrażenskiej – krytycy mówili o tym, że taniec i muzyka współgrają, oceniając występ jako „czarującą choreograficzną melodyczną recytację”^[5])
• Swanildy w Coppélii
• Motyla w Kaprysach motyli (wszystkie wyżej wymienione w choreografii Mariusa Petipy)
• Wróżki we Wróżce lalce (niem. Die Puppenfee; balet Josefa Bayera w choreografii Nikołaja i Siergieja Legatów)
• Javoty w Javocie (balet Camille’a Saint-Saënsa w choreografii Pawła Gerdta)^[4]
• Sylfidy w Chopinianach (choreografia Michaiła Fokina, muzyka Fryderyka Chopina; w wersji orkiestrowej Aleksandra Głazunowa)
• Armidy w Pawilonie Armidy (choreografia Michaiła Fokina; kompozytor – Nikołaj Czeriepnin).

Pracowała z najlepszymi choreografami epoki, m.in. z Mariusem Petipą, Lwem Iwanowem i Michaiłem Fokinem, którzy specjalnie dla niej komponowali swoje choreografie^[1].

W 1909 roku, po dwudziestu latach pracy w teatrze, otrzymała tytuł Zasłużonej Artystki, a dyrekcja zaproponowała jej kontrakt zagraniczny. Tańczyła w Dreźnie, a następnie w Mediolanie. W 1912 roku odbyła długą podróż do Ameryki Południowej^[3]. Występowała we Włoszech, Francji, Anglii, Niemczech, jak również w wielu miastach Rosji. Starała się przybliżyć teatr, sztukę zwykłym ludziom, doprowadzić do tego, aby arcydzieła baletowe, muzyka i taniec były dostępne^[6].

Pracę pedagoga tańca klasycznego (w Cesarskiej Szkole Baletowej) rozpoczęła w 1901 roku, ale przewała ją po dwóch latach skupiając się na karierze tanecznej. W 1914 roku powróciła do nauczania. Początkowo dawała lekcje w Piotrogrodzie (1914–1921). W tym czasie Cesarska Szkoła Baletowa została przemianowana na Piotrogrodzką Państwową Szkołę Baletową. Jej uczennicą była wówczas m.in. Agrippina Waganowa^[1] – tancerka, której sława później przyćmiła sławę jej nauczycielki.

Podczas I wojny światowej zorganizowała kilka wypraw adeptów sztuki baletowej na front – występowali dla żołnierzy, wzbudzając duże emocje. Rewolucja, w przeciwieństwie do wielu artystów, początkowo jej nie przerażała – do roku 1920 kontynuowała występy w Teatrze Maryjskim. Krótko uczyła też tańca klasycznego w prywatnej Szkole Baletu Rosyjskiego A.L. Wołyńskiego^[5][7].

W 1922 roku wyemigrowała z Rosji. Uczyła w Mediolanie, Londynie, Buenos Aires oraz Berlinie. W 1923 roku udała się do Paryża, gdzie założyła własną szkołę baletową. Prowadziła w niej zajęcia aż do zakończenia aktywności pedagogicznej w 1960 roku w wieku 90 lat^[1][8][6]. Znana była z hojności i empatii. Jeśli zauważyła, że dziecko przejawia talent, potrafiła obniżyć opłatę za jego lekcje, a nawet z niej zrezygnować w przypadku, kiedy rodzice ze względów finansowych nie mogli sobie pozwolić na kształcenie uzdolnionego dziecka^[5]. Wychowała kilka generacji wybitnych tancerzy. Zmarła 2 lata później, 27 grudnia 1962 roku w Saint-Mandé we Francji^[1]. Ostatnie miesiące życia spędziła w hospicjum^[5]. Jest pochowana na cmentarzu prawosławnym w Sainte-Geneviève-des-Bois pod Paryżem^[3][9].

• Wielka Encyklopedia Powszechna PWN (1962–1969)