Półwsie Zwierzynieckie – Wikipedia, wolna encyklopedia
Pólwsie Zwierzynieckie widok z północnego zachodu (z Błoń). Od lewej: hotel „Cracovia”, stadion KS Cracovia, wille Półwsia wzdłuż al. Focha. W tle od lewej kopuła kościoła św. św. Piotra i Pawła, zabudowa Wawelu. | |
Państwo | |
---|---|
Miasto | Kraków |
Dzielnica | Dzielnica VII Zwierzyniec |
Poprzednia nazwa | Dzielnica XII Półwsie Zwierzynieckie |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie Krakowa | |
50°03′26″N 19°55′06″E/50,057222 19,918333 |
Półwsie Zwierzynieckie – obszar Krakowa wchodzący w skład Dzielnicy VII Zwierzyniec, dawna wieś rozciągająca się między dzisiejszym biegiem rzeki Rudawy (za którą zaczynała się wieś Zwierzyniec) a obecną Aleją Krasińskiego oraz między Wisłą a obecną al. 3 Maja (za którą zaczynała się Czarna Wieś).
Wieś została włączona do Krakowa 13 listopada 1909 roku jako XII dzielnica katastralna. W 1991 roku stała się częścią nowej dzielnicy administracyjnej Zwierzyniec. Sercem Półwsia Zwierzynieckiego jest Plac Na Stawach.
Wieś zamieszkiwali włóczkowie, flisacy związani z legendą o Lajkoniku. Z Półwsia pochodzili również mlaskoty, czyli muzykanci towarzyszący pochodowi Lajkonika.
Pochód Lajkonika rozpoczyna się na Półwsiu. Spod budynku Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji idzie ulicą Senatorską, przez plac Na Stawach, pobierając "haracz" od miejscowych kupców, na Zwierzyniec do klasztoru norbertanek. Po harcach na dziedzińcu klasztoru udaje się ulicami Kościuszki i Zwierzyniecką na krakowski Rynek Główny.
Niewielki plac obok Mostu Dębnickiego i ul. Kościuszki nosi nazwę Skwer Konika Zwierzynieckiego. Są tutaj ulice Mlaskotów oraz Włóczków. Jest także ulica Tatarska (przecznica ul. Kościuszki).
Folklor Półwsia Zwierzynieckiego i Zwierzyńca kultywują Aleksander Kobyliński „Makino” i jego kapela Andrusy. O tych okolicach pisali wiersze Jerzy Harasymowicz i Wojtek Belon.
Na Półwsiu znajdują się: Błonia, stadion KS Cracovia, hotel „Cracovia” i kino „Kijów”, Hotel Ibis Kraków Centrum, Hotel Novotel Kraków Centrum, Krakowski Teatr Scena STU, zabytkowy budynek Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji (Dworzec Wodociągowy), Małopolskie Centrum Reumatologii i Rehabilitacji, Zespół Państwowych Szkół Plastycznych, firma Miastoprojekt Kraków, Dwór Łowczego. W 2018 oddano do użytku halę 100-lecia KS Cracovia Centrum Sportu Osób Niepełnosprawnych.
Osoby związane z Półwsiem
[edytuj | edytuj kod]- Marcin Borelowski
- Józef Cyrankiewicz
- Antoni Gołubiew
- Jerzy Harasymowicz
- Gustaw Holoubek
- Konstanty Laszczka
- Bolesław Komorowski
- Tadeusz Kudliński
- Jerzy Madeyski
- Adam Marczyński
- Roman Polański[1]
- Adam Polewka
- Rafał Taubenschlag
- Andrzej Zieliński
- Jacek Zieliński
- Zdzisław Żygulski (junior)
- Plac Na Stawach, widok z zachodu (2011).
- Kamieniczki przy ul. M. Borelowskiego-Lelewela
- Ulica Syrokomli,
po lewej budynek d. Szkoły Przemysłowej Żeńskiej, proj. Jan Zawiejski 1913-1914, były Zespół Szkół Odzieżowych nr 1. - Ulica Kraszewskiego 22
Willa, proj. Ludwik Wojtyczko 1923, zmodernizowany klasycyzm. - Ulica Kraszewskiego 23
Kamienica, proj. Janusz Zarzecki 1923, modernizm. - Ulica Senatorska 1 (ul. Łowiecka 2)
MPWiK, proj. Jan Rzymkowski 1913. - Ulica Komorowskiego 7
Kamienica projektu Bogdana Laszczki (1936). Na prawo od wejścia pracownia rzeźbiarska jego ojca, Konstantego. W tym domu założono Teatr Rapsodyczny. - Ulica Kasztelańska
po lewej obwałowanie Rudawy. - Szkoła Podstawowa nr 31 przy ul. Prusa 18, dawna szkoła ludowa, proj. Jan Zawiejski 1912.
- Błonia.
- Bulwar Rodła.
- Aleja 3 Maja.
- Ulica Bolesława Komorowskiego.
- Ulica Bolesława Prusa.
- Ulica Filarecka.
- Park Kieszonkowy – Ogród Artystyczny
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2018-10-19] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia Krakowa, Antoni Henryk Stachowski (red.), Elżbieta Adamczyk, Warszawa: PWN, 2000, ISBN 83-01-13325-2, OCLC 830213257 .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Półwsie Zwierzynieckie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 735 .