Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach
	gimnazjum / liceum ogólnokształcące
	; Budynek gimnazjum w 1904
Państwo	Polska
Miejscowość	Brody
Adres	Wały Gimnazjalne
Data założenia	1817
Patron	Józef Korzeniowski
	Położenie na mapie Polski w 1939 Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach
	50°04′57,00″N 25°09′05,04″E/50,082500 25,151400
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach – polska szkoła z siedzibą w Brodach w okresie II Rzeczypospolitej, od 1938 o statusie gimnazjum i liceum ogólnokształcącego.

Historia

Pierwotnie w okresie zaboru austriackiego została założona prywatna trzyletnia szkoła realna w 1817 pod nazwą Israelitische Realschule^[1]^[2]. Szkoła była prowadzona przez gminę izraelicką, aczkolwiek uczyli się w niej również Polacy i Rusini, zaś wykładano głównie przedmioty handlowe^[2].

W 1853 wyznaniowa dotychczas placówka została upaństwowiona i przemianowana w trzyklasową państwową szkołę realną (K. K. Vollständige 3-klasssige Unterrealschulle in Brody), a utrzymanie szkoły i wynagradzanie nauczycieli spoczywał odtąd na gminie miejskiej^[2]^[1]. W 1865 szkoła została przekształcona w czteroklasowe niższe państwowe gimnazjum realne (K. K. Realgymnasium)^[1]^[2]. W 1875 władze cesarskie wydały zgodę na utworzenie ośmioklasowego gimnazjum, z zastrzeżeniem spełnienia szeregu warunków^[2]. Od 1878 działało wyższe gimnazjum typu klasycznego (niem. K. K. Real und Ober-Gymnasium in Brody)^[1]. Pierwsze egzaminy maturalne zorganizowano w 1879^[2]. W 1897 w szkole uczyło się 341 uczniów^[2]. W 1881 podjęto budowę budynku szkoły (jeden z ww. warunków; projekt budynku wykonali Bronisław Bauer i Jan Doliński) i w tym czasie nadano jej nazwę patrona arcyksięcia Rudolfa: Realne i Wyższe Gimnazjum im. Rudolfa (K. K. Rudolfs Real– und Obergymnasium)^[2]. W 1893 dotychczasowy program realny gimnazjum został zastąpiony typem klasycznym^[2]. W 1904 na wniosek zastępcy burmistrza Brodów dr. Stanisława Rittela rada miejska przyjęła uchwałę o skasowaniu języka niemieckiego jako wykładowego w gimnazjum^[3]. Od 1906/1907 wykładowy język niemiecki był stopniowo zastępowany przez język polski^[1] (ostatnia matura w języku niemieckiej odbyła się w 1914)^[2]. W 1914 gimnazjum liczyło 601 uczniów^[2].

Gimnazjum mieściło się w należącym pierwotnie do gminy dwupiętrowym, obszernym budynku, który uległ uszkodzeniom podczas I wojny światowej (Brody znalazły się na linii frontu)^[2]. W późniejszym czasie nauka w gimnazjum była utrudniona z uwagi na wojny Polaków z Ukraińcami i bolszewikami^[2]. Z uwagi na trudności w odbudowie szkoły ze środków własnych gmina w 1920 przekazała gimnazjum na rzecz Skarbu Państwa i w tym roku ponownie prowadzono w nim naukę^[4]^[2]^[5]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości władze II Rzeczypospolitej 31 grudnia 1920 zatwierdziły nazwę szkoły „Państwowe Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach”^[6]. Od 1923 gimnazjum prowadzono w typie klasycznym, z językiem łacińskim od IV klasy^[2]. W latach 20. szkoła mieściła się przy Wałach Gimnazjalnych^[1]. W 1926 w gimnazjum prowadzono osiem klas w 14 oddziałach, w których uczyło się 460 uczniów płci męskiej oraz 74 uczennice^[1].

Zarządzeniem Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Wojciecha Świętosławskiego z 23 lutego 1937 „Państwowe Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach” zostało przekształcone w „Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach” (państwową szkołę średnią ogólnokształcącą, złożoną z czteroletniego gimnazjum i dwuletniego liceum), a po wejściu w życie tzw. reformy jędrzejewiczowskiej szkoła miała charakter męski, a wydział liceum ogólnokształcącego był prowadzony w typie humanistycznym łączonym z przyrodniczym^[7].

W czasach współczesnych budynek gimnazjum mieści się pod adresem ulicy Mychajło Kociubynskiego 10. Przed gmachem szkoły w 1984 odsłonięto pomnik przedstawiający zbiorowo popiersia pięciu absolwentów gimnazjum; przedstawieni zostali niepolscy wychowankowie szkoły: Joseph Roth, Osyp Rozdolski, Stepan Tudor, Iwan Trusz, Wasyl Szczurat.

Dyrektorzy

Wilhelm Gabrigel (1878–1881)^[1]
Franciszek Adlof (1881–1896)^[1]^[2]
Stanisław Librewski (1896-1903)^[1]^[2]
Edward Schirmer (1903-1916)^[1]^[2]
Franciszek Niewolak (II 1916-1927)^[1]^[8]^[2]
Henryk Krzyżanowski (koniec lat 20.)^[2]
Władysław Sołtysik (kierownik, początek lat 30.)^[9]

Nauczyciele

Uczniowie i absolwenci

Karol Bogucki – polski duchowny rzymskokatolicki (1889)
Jan Byra – polski nauczyciel, oficer (1913)
Izydor Chotiner – polski lekarz, oficer (1894)
Wawrzyniec Dayczak – polski architekt (1903)
Petro Fedun – ukraiński oficer (1938)
Marceli Gosławski – polski generał
Ignacy Hudyma – duchowny prawosławny
Zygmunt Irżabek – polski nauczyciel (1901)
Roman Jaworski – polski pisarz (1901)
Józef Kannenberg – polski nauczyciel (1880)
Maksymilian Landau – polski nauczyciel, oficer (1900)
Adam Lewak – polski historyk, bibliotekarz (1911)
Jan Olszański – duchowny (1938)
Franciszek Persowski – polski historyk, pedagog^[10]
Tadeusz Poliszewski – oficer
Joseph Roth – austriacki pisarz, dziennikarz (1913)
Osyp Rozdolski – ukraiński teolog, filozof
Piotr Sosialuk – polski oficer (1912)
Stanisław Strzetelski – polski dziennikarz, poseł (1913)
Wasyl Szczurat – ukraiński pedagog
Stepan Tudor – ukraiński pisarz
Iwan Trusz – ukraiński malarz
August Witkowski – polski fizyk, rektor UJ
Leopold Wołowicz – polski nauczyciel (1902)

Z tym tematem związana jest kategoria: Absolwenci Państwowego Liceum i Gimnazjum im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 167.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t Franciszek Niewolak: Krótki zarys historii gimnazjum państwowego w Brodach ze szczególnem uwzględnieniem ostatniego 10–cio lecia. W: Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1928/29. Brody: 1929, s. 1-4.
↑ Upadek posterunku hakatystycznego. „Nowości Illustrowane”. Nr 5, s. 6, 29 października 1904.
↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1920/21. Brody: 1921, s. 3-4.
↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1928/29. Brody: 1929, s. 8.
↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1920/21. Brody: 1921, s. 5.
↑ Państwowe licea i gimnazja w Okręgu Szkolnym Lwowskim. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 261, 30 czerwca 1938.
↑ Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu za rok szkolny 1927/28. Zbaraż: 1928, s. 4.
↑ Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1932/33. Brody: 1933, s. 3.
↑ Miejsce na ziemi.

Linki zewnętrzne

Sprawozdania szkolne gimnazjum zdigitalizowane i opublikowane w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej

[ZZ-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Zygmunt Zagórowski: Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminarjów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych i władz szkolnych. Rocznik II. Warszawa-Lwów: Książnica-Atlas, 1926, s. 167.

[H1929-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t Franciszek Niewolak: Krótki zarys historii gimnazjum państwowego w Brodach ze szczególnem uwzględnieniem ostatniego 10–cio lecia. W: Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1928/29. Brody: 1929, s. 1-4.

[3] Upadek posterunku hakatystycznego. „Nowości Illustrowane”. Nr 5, s. 6, 29 października 1904.

[4] Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1920/21. Brody: 1921, s. 3-4.

[5] Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1928/29. Brody: 1929, s. 8.

[6] Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1920/21. Brody: 1921, s. 5.

[7] Państwowe licea i gimnazja w Okręgu Szkolnym Lwowskim. „Dziennik Urzędowy Kuratorjum Okręgu Szkolnego Lwowskiego”. Nr 6, s. 261, 30 czerwca 1938.

[8] Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Henryka Sienkiewicza w Zbarażu za rok szkolny 1927/28. Zbaraż: 1928, s. 4.

[9] Sprawozdanie Dyrekcji Gimnazjum Państwowego im. Józefa Korzeniowskiego w Brodach za rok szkolny 1932/33. Brody: 1933, s. 3.

[10] Miejsce na ziemi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]