French
DeutschPaństwowy Bank Rolny – Wikipedia, wolna encyklopedia
 Gmach Banku Rolnego w Warszawie | |
| Data założenia | 1919 |
|---|---|
| Data likwidacji | 1948 |
| Państwo | |
| Siedziba | |
Państwowy Bank Rolny (d. Polski Bank Rolny) – bank działający w latach 1919–1948 z siedzibą w Warszawie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Utworzony w 1919 jako Polski Bank Rolny i przemianowany w 1921 na Państwowy Bank Rolny (PBR).
Przedmiotem jego działalności było udzielanie kredytów krótkoterminowych i długoterminowych drobnym i średnim rolnikom – w znacznym stopniu jego działalność była nakierowana na zabezpieczenie finansowe realizowanej w II RP reformy rolnej.
W 1935 został oddany do użytku nowo wybudowany gmach oddziału PRB w Lublinie przy ulicy Chopina 6[1]. Był on zaprojektowany przez prof. Mariana Lalewicza - prorektora Politechniki Warszawskiej i stał się architektoniczną ozdobą Lublina[1].
W 1936 Państwowy Bank Rolny posiadał − poza siedzibą w Warszawie − 11 oddziałów, m.in. w Katowicach, Krakowie, Gdyni, Poznaniu czy we Lwowie[2].
W czasie II wojny światowej PBR został poddany ścisłej kontroli przez niemieckie władze okupacyjne Generalnego Gubernatorstwa, które w 1940 r. powołały niemieckiego powiernika i przemianowały go na Staatliche Agrarbank. PBR w czasie wojny poniósł najwyższe ze wszystkich polskich banków straty finansowe. W 1948 r. PBR został przekształcony w Bank Rolny, który de facto został likwidatorem PBR. Następcą prawnym Banku Rolnego (a tym samym PBR) jest Bank Gospodarki Żywnościowej, powstały w 1975 r. z połączenia z Centralnym Związkiem Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych.
Długoletnim (1927–1938, z przerwą 1932–1933) prezesem PBR był Seweryn Ludkiewicz. Przed wojną prezesem był Kazimierz Stamirowski, w momencie wybuchu II wojny światowej prezesem był Maurycy Jaroszyński, zaś w komisji rewizyjnej był m.in. Józef Kucza[3].
Siedziba
[edytuj | edytuj kod]Siedziba centrali PBR mieściła się w Warszawie przy ul. Nowogrodzkiej 50, róg ul. Pankiewicza. Gmach został zbudowany w latach 1926–1928[4] przez „Biuro Budowlane T. Czosnowski i Ska” według projektu Mariana Lalewicza. Fasada utrzymana jest w stylu petersburskiego klasycyzmu, natomiast mniej widoczne, wyższe partie budynku mają modernistyczny charakter[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Wacław (1900-1972) Red Gralewski, Konstanty Bolesta-(1887-1966) Red Modliński, Franciszek (1894-[1944]) Wyd Głowiński, Express Lubelski i Wołyński, 1935. Dodatek do nr 277, „Dział Przechowywania Zbiorów WBP”, 6 października 1935, s. 3 [dostęp 2024-08-01] (pol.).
- ↑ Biblioteka Jagiellońska, Sprawozdanie Państwowego Banku Rolnego za Rok 1936, 6 sierpnia 1936, s. 3 [dostęp 2024-08-01] (pol.).
- ↑ Mirosław Kłusek, Problem legalności działań Państwowego Banku Rolnego Generalnej Guberni na przykładzie transakcji sprzedaży obszaru leśnego Laski-Borków z dóbr wilanowskich w 1940 r., „Krakowskie Studia Małopolskie”, 16/2011, s. 105–131 [dostęp 2018-12-10]. [zob. s. 120].
- ↑ Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy. Tom 13. Nowogrodzka-Nowomiejska. Warszawa: Biblioteka Towarzystwa Opieki nad Zabytkami, 2007, s. 176. ISBN 978-83-88372-35-3.
- ↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz, Gmach dawnego Banku Rolnego [online], „Spotkania z Zabytkami”, wrzesień 2007.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- O historii PBR na stronie BGŻ. bgz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-21)].
- Przedwojenna siedziba PBR